Karaciğer hemanjiomu, karaciğerde gelişen iyi huylu damar tümörleridir. Yetişkinlerde en sık görülen karaciğer tümörü olup, genellikle tesadüfen fark edilir. Çoğu vakada belirti vermez ve tedavi gerektirmez. Bu yazıda, hemanjiomların nedenleri, teşhisi ve yönetimine dair kapsamlı bilgiler sunuyoruz.
Karaciğer Hemanjiomu Nedir?
Karaciğer hemanjiomu, kan damarlarının anormal şekilde çoğalmasıyla oluşan iyi huylu bir kitledir. Genellikle 0.5-5 cm arası boyutlarda olup, %20 vakada 5 cm’den büyüktür. Kadınlarda erkeklere göre 3-6 kat daha sık görülür. Doğuştan gelen bir anomali olup, östrojen hormonunun etkisiyle büyüyebilir.
Belirtiler ve Şikayetler
Hemanjiomlar çoğunlukla asemptomatiktir. Ancak 10 cm’yi aşan dev hemanjiomlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Sağ üst karın ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- Erken doyma hissi
- Nadiren sarılık veya karaciğer fonksiyon bozukluğu
Teşhis Yöntemleri
Tanı genellikle başka nedenlerle yapılan görüntülemelerde konulur:
- Ultrason: Hipokoik veya hiperekoik lezyon olarak görülür.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kontrast madde verildiğinde tipik "kenardan merkeze dolum" paterni gösterir.
- Manyetik Rezonans (MR): T2 ağırlıklı görüntülerde hiperintens sinyal verir.
- Biyopsi: Kanama riski nedeniyle nadiren başvurulur.
Tedavi Yaklaşımları
Asemptomatik hemanjiomlar genellikle tedavi gerektirmez. Tedavi endikasyonları:
- Şiddetli ağrı
- Hızlı büyüme (>%50/yıl)
- Komplikasyon riski (rüptür, kanama)
- Tanı şüphesi
Tedavi Seçenekleri:
- Cerrahi Rezeksiyon: Semptomatik dev hemanjiomlarda altın standarttır.
- Radyofrekans Ablasyon: 5 cm’den küçük lezyonlarda etkilidir.
- Transarteriyel Embolizasyon: Cerrahi riski yüksek hastalarda kan akımını azaltır.
- İlaç Tedavisi: Propranolol, özellikle infantil hemanjiomlarda kullanılır.
Gebelik ve Hemanjiom
Gebelikte östrojen artışı hemanjiom büyümesini tetikleyebilir. Asemptomatik vakalarda doğum sonrası kendiliğinden küçülme beklenir. Ancak 10 cm üzeri hemanjiomlarda doğum öncesi cerrahi değerlendirme gerekebilir.
Takip Protokolleri
Boyut <5 cm ise: 6-12 ayda bir ultrason
Boyut >5 cm ise: İlk yıl 6 ayda bir, sonra yılda bir MR
Büyüme hızlanması veya semptom gelişiminde görüntüleme sıklığı artırılır.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Östrojen içeren doğum kontrol haplarından kaçınılmalı
- Karın bölgesine darbe riski olan sporlar sınırlandırılmalı
- Alkol tüketimi karaciğer yükünü artırdığından kontrollü olmalı
Komplikasyonlar
Nadir görülen ancak ciddi komplikasyonlar:
- Spontan Rüptür: Travma sonrası karın içi kanama
- Kasabach-Merritt Sendromu: Trombositopeni ve koagülopati
- Obstrüksiyon: Safra yolları veya damarlara bası
Karaciğer hemanjiomu tanısı alan hastaların çoğunda yaşam beklentisi normaldir. Ancak semptom varlığında gastroenteroloji veya genel cerrahi uzmanı ile düzenli takip şarttır.
