Genel cerrahi, tıbbın tanı ve tedavisi cerrahi müdahale gerektiren hastalıklara odaklanan temel uzmanlık dalıdır. Sindirim sistemi, endokrin organlar, meme, deri ve yumuşak doku gibi bölgelerdeki akut/kronik rahatsızlıkların tedavisini kapsar. Bu alan, laparoskopik ve robotik cerrahi gibi minimal invaziv tekniklerle son 20 yılda büyük dönüşüm geçirmiştir.
Genel Cerrahinin Kapsadığı Alt Dallar
- Gastrointestinal Cerrahi: Mide ülseri, apandisit, bağırsak tıkanıklığı, kolon kanseri
- Endokrin Cerrahi: Tiroid nodülleri, paratiroid adenomları, böbreküstü bezi tümörleri
- Meme Cerrahisi: Kanser cerrahisi, kitle eksizyonu, rekonstrüktif prosedürler
- Yara ve Yanık Yönetimi: Kompleks yaralar, üçüncü derece yanıklar
- Laparoskopik Cerrahi: Safra kesesi ameliyatları, fıtık onarımları, obezite cerrahisi
En Sık Uygulanan Cerrahi Prosedürler
- Kolesistektomi: Safra kesesinin laparoskopik çıkarılması (en yaygın genel cerrahi girişim)
- Appendektomi: Akut apandisit tedavisinde acil müdahale
- Fıtık Onarımları: Kasık, göbek ve karın fıtıklarının mesh ile tamiri
- Tiroidektomi: Nodüler guatr veya kanser durumunda tiroid bezi rezeksiyonu
- Kolon Rezeksiyonu: Divertikülit, kanser veya inflamatuar bağırsak hastalıklarında
Tanı Yöntemleri
- Görüntüleme: Ultrason, BT, MR ile organ yapıları ve tümör lokalizasyonu
- Endoskopik Tetkikler: Kolonoskopi, gastroskopi, ERCP
- Biyopsi: Şüpheli kitlelerden doku örneği alınması
- Tümör Belirteçleri: CEA, CA 19-9 gibi kanser tarama testleri
Cerrahi Karar Süreci
- Konsültasyon: Hastanın semptomları, tıbbi öykü ve fizik muayene
- Risk Değerlendirmesi: ASA skoru, komorbiditeler, anestezi uygunluğu
- Hasta Eğitimi: Ameliyat süreci, olası komplikasyonlar, iyileşme dönemi
- Onam: Aydınlatılmış onam formunun imzalanması
Minimal İnvaziv Teknolojiler
- Laparoskopi: 5-10 mm’lik kesilerle kamera ve aletlerle müdahale
- Robotik Cerrahi: 3 boyutlu görüntü ve titremeyi filtreleyen sistem avantajları
- NOTES: Doğal orifislerden (ağız/vajen) yapılan müdahaleler
Ameliyat Sonrası İyileşme
- Hastane Yatışı: Laparoskopik girişimlerde 1-2 gün, açık ameliyatlarda 5-7 gün
- Komplikasyon Yönetimi: Enfeksiyon, kanama, anastamoz kaçağı riskleri
- Rehabilitasyon: Fizik tedavi, beslenme danışmanlığı, kontrollü aktivite
Özel Risk Grupları
- Diyabet Hastaları: Yara iyileşmesinde gecikme riski
- Kardiyak Problemler: Anestezi sırasında hemodinamik instabilite
- Yaşlı Hastalar: Postoperatif konfüzyon ve pulmoner komplikasyonlar
Türkiye’de Genel Cerrahi Uygulamaları
2023 TÜİK verilerine göre, yılda 450.000+ genel cerrahi prosedürü gerçekleştirilmektedir. Başarı oranları:
- Laparoskopik kolesistektomi: %98 başarı
- Fıtık onarımları: %92 nükssüz iyileşme
- Tiroid cerrahisi: %1’den az sinir hasarı riski
Hasta Seçimi Kriterleri
- Mutlak Endikasyonlar: Akut apandisit, perforasyon, malignite
- Göreceli Endikasyonlar: Semptomatik safra taşı, reflü hastalığı
- Kontrendikasyonlar: Koagülopati, kontrolsüz sepsis
