Gastrit, mide mukozasının iltihaplanmasıyla ortaya çıkan yaygın bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Akut (ani başlangıçlı) veya kronik (uzun süreli) formlarda görülebilen bu durum, tedavi edilmediğinde ülsere veya kansere dönüşebilir. İşte gastritin tüm yönleri:
Gastrit Nedir?
Mide iç yüzeyini kaplayan koruyucu mukus tabakasının zayıflaması sonucu, mide asidinin dokulara zarar vermesiyle oluşur. Helicobacter pylori bakterisi vakaların %80’inden sorumludur. Akut gastrit ani ve şiddetli belirtilerle ortaya çıkarken, kronik gastrit yıllar içinde sessizce ilerleyebilir.
Gastritin Başlıca Nedenleri
- Helicobacter pylori enfeksiyonu: Mide asidinde yaşayabilen bakteriyel enfeksiyon.
- NSAİİ ilaçlar: Aspirin, ibuprofen gibi ağrı kesicilerin uzun süreli kullanımı.
- Aşırı alkol tüketimi: Mide mukozasında tahriş ve erozyon.
- Otoimmün reaksiyonlar: Vücudun mide hücrelerine saldırması (otoimmün gastrit).
- Stres: Yoğun fiziksel veya psikolojik stresin tetiklediği mide hasarı.
Belirtiler ve İşaretler
- Mide üst bölgesinde yanma veya kemirme hissi
- Yemek sonrası şişkinlik ve erken doyma
- Bulantı ve kusma (bazen kanlı)
- İştah kaybı ve sebepsiz kilo kaybı
- Siyah renkli dışkı (kanamanın göstergesi)
Teşhis Yöntemleri
- Endoskopi: Kameralı tüple mide içinin incelenmesi ve biyopsi alınması.
- Helikobakter testleri: Nefes, dışkı veya kan testleriyle bakteri tespiti.
- Kan tahlilleri: Anemi veya enfeksiyon belirteçlerinin kontrolü.
Tedavi Yaklaşımları
- Antibiyotik tedavisi: Helicobacter pylori için klaritromisin + amoksisilin kombinasyonu.
- Asit baskılayıcılar: Proton pompa inhibitörleri (omeprazol) veya H2 blokerleri.
- Mukoza koruyucular: Sükralfat gibi ilaçlarla mide duvarının onarılması.
- Semptomatik tedavi: Bulantı önleyici ilaçlar ve antiasitler.
Beslenme Önerileri
- Tüketilmesi gerekenler:
- Lifli gıdalar (yulaf, tam tahıllar)
- Probiyotik kaynakları (yoğurt, kefir)
- Zeytinyağı ve omega-3 içeren besinler
- Kaçınılması gerekenler:
- Asitli içecekler ve kafein
- Kızartmalar ve işlenmiş et ürünleri
- Acı baharatlar ve turşu
Komplikasyon Riskleri
- Mide ülseri ve kanamaları
- B12 vitamini eksikliğine bağlı anemi
- Mukoza atrofisi (mide dokusunda incelme)
- Mide kanseri riskinde artış (uzun süreli kronik gastritte)
Önleme Stratejileri
- Helikobakter enfeksiyonunda erken tedavi
- NSAİİ ilaçları aç karnına almamak
- Alkol ve sigara kullanımını sınırlandırmak
- Stres yönetimi için düzenli egzersiz
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- 2 haftayı geçen mide ağrılarında
- Kusmuk veya dışkıda kan görülmesi
- Yutma güçlüğü ve şiddetli kilo kaybı durumunda
Gastrit tedavisinde gastroenteroloji uzmanına danışmak kritik önem taşır. Tedavi süreci ortalama 4-8 hafta sürer ve yaşam tarzı değişiklikleriyle nüks riski azaltılabilir.
