Eozinofil yüksekliği (eozinofili), kandaki eozinofil sayısının normal sınırların üzerine çıkmasıdır. Bu beyaz kan hücreleri alerjik reaksiyonlar, parazit enfeksiyonları ve bazı bağışıklık sistemi hastalıklarında artış gösterir. Eozinofil değerlerinin yetişkinlerde 500 hücre/μL’nin üzerinde olması klinik olarak anlamlı kabul edilir.
Eozinofil Yüksekliğinin Yaygın Nedenleri
Eozinofil artışı çeşitli sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Parazit enfeksiyonları (kancalı kurt, şistozomiyaz), alerjik hastalıklar (astım, egzama, alerjik rinit) ve otoimmün bozukluklar (eozinofilik granülomatozis) başlıca tetikleyicilerdir. Bazı ilaçlar (antibiyotikler, antiepileptikler), maligniteler (Hodgkin lenfoma, eozinofilik lösemi) ve nadir genetik hastalıklar da eozinofil yükselmesine yol açabilir.
Belirtiler ve Klinik Bulgular
- Solunum Sistemi: Hırıltılı solunum, kronik öksürük, nefes darlığı
- Sindirim Sistemi: Yutma güçlüğü, karın ağrısı, ishal, reflü
- Cilt Bulguları: Kaşıntılı döküntüler, ürtiker, şişlikler
- Sistemik Etkiler: Açıklanamayan kilo kaybı, gece terlemeleri, lenf bezi büyümesi
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
Tanı için ilk adım tam kan sayımı (hemogram) ve periferik yayma incelemesidir. Eozinofili saptanırsa:
- Alerji Testleri: IgE düzeyi ve spesifik alerjen panelleri
- Enfeksiyon Taraması: Dışkıda parazit incelemesi, serolojik testler
- Görüntüleme: Akciğer BT (eozinofilik pnömoni şüphesinde)
- Biyopsi: Tutulan organlardan (cilt, mide, akciğer) doku örneklemesi
- İleri Tetkikler: Kemik iliği aspirasyonu (hematolojik malignite şüphesinde)
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:
- Parazit Enfeksiyonları: Albendazol, ivermektin gibi antiparaziter ilaçlar
- Alerjik Reaksiyonlar: Kortikosteroidler, antihistaminikler, IgE inhibitörleri (omalizumab)
- Otoimmün Hastalıklar: İmmünsupresif tedaviler (mepolizumab)
- İlaç Kaynaklı Eozinofili: Tetikleyici ilacın kesilmesi
- Hematolojik Hastalıklar: Kemoterapi veya hedefe yönelik tedaviler
Komplikasyonlar ve Risk Faktörleri
Uzun süreli eozinofili tedavi edilmezse organ hasarına yol açabilir. Eozinofilik gastrointestinal hastalık (EGID) bağırsaklarda darlıklar oluşturabilir. Akciğerde fibrozis gelişebilir. Yüksek risk grupları arasında atopik bünyeli bireyler, immün yetmezliği olanlar ve kemoterapi gören hastalar yer alır.
Önleme ve Takip Stratejileri
- Alerji öyküsü olanların tetikleyicilerden (polen, toz akarı) kaçınması
- Parazit riski yüksek bölgelere seyahatte hijyen kurallarına sıkı uyum
- İlaç kullanımında dikkatli olunması
- Periyodik kan kontrolleriyle eozinofil seviyelerinin izlenmesi
Ne Zaman Acil Müdahale Gerekir?
Nefes almada güçlük, şiddetli göğüs ağrısı veya anjiyoödem (yüzde şişme) durumlarında acil servise başvurulmalıdır. Eozinofili tanısı konan hastaların takibi göğüs hastalıkları, immünoloji veya hematoloji uzmanları tarafından yürütülmelidir.
