Diş çürükleri, ağız sağlığını tehdit eden ve tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen yaygın bir sorundur. Mine tabakasının bakteriyel asitlerle erimesi sonucu oluşan bu bozulmalar, erken müdahale edilmezse diş kaybına kadar ilerleyebilir. İşte çürük dişlerle ilgili bilinmesi gerekenler:
Diş Çürüğü Neden Oluşur?
Ağız içindeki bakteriler, tüketilen şekerli ve nişastalı gıdalarla beslenerek asit üretir. Bu asitler, diş minesini demineralize ederek mikroskobik boşluklar oluşturur. Zamanla bu boşluklar genişleyerek çürüklere dönüşür. Ana risk faktörleri arasında yetersiz ağız hijyeni, sık atıştırmalık tüketimi, florür eksikliği ve tükürük akışını azaltan ilaçlar sayılabilir.
Çürük Tipleri ve Evreleri
- Mine Çürüğü: Başlangıç aşamasıdır. Beyaz leke şeklinde görülür, ağrı yapmaz.
- Dentin Çürüğü: Mine altındaki dentin tabakasına ilerler. Sıcak/soğuk hassasiyeti başlar.
- Pulpa Çürüğü: Diş özüne ulaşır. Şiddetli ağrı ve apse oluşumu gözlenir.
- Kök Çürüğü: Diş eti çekilmesi sonucu açığa çıkan kök yüzeyinde gelişir.
Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Diş yüzeyinde siyah-kahverengi oyuklar
- Sıcak, soğuk veya tatlıya karşı keskin hassasiyet
- Gece uyandıran zonklayıcı ağrı
- Ağızda kalıcı kötü koku
- Çiğneme sırasında rahatsızlık hissi
Modern Tedavi Yöntemleri
- Florür Uygulaması: Başlangıç çürüklerinde remineralizasyon sağlar.
- Dolgu (Restorasyon): Kompozit, porselen veya amalgam dolgularla çürük dokunun temizlenmesi.
- Kanal Tedavisi: Pulpa enfeksiyonunda diş özünün alınarak kurtarılması.
- Kuron Kaplama: Geniş çürüklerde dişin korunması için yapılır.
- Diş Çekimi: Kurtarılamayacak derecede harap dişlerde son çare.
Çürük Oluşumunu Önleme Stratejileri
- Mekanik Temizlik: Günde 2 kez florürlü diş macunuyla fırçalama, diş ipi kullanımı.
- Beslenme Düzeni: Şekerli-atıştırmalık tüketimini sınırlama, asitli içeceklerden kaçınma.
- Florür Takviyesi: Hekim önerisiyle gargara veya jel uygulamaları.
- Fissür Örtücü: Azı dişlerindeki olukların koruyucu malzemeyle kapatılması.
- Düzenli Kontrol: Yılda 2 kez diş hekimi muayenesi.
Çocuklarda Çürük Önleme
Süt dişlerinin minesinin daha ince olması nedeniyle çürükler hızla ilerler. Koruyucu önlemler arasında:
- İlk diş sürmesinden itibaren fırçalama alışkanlığı
- Biberonla şekerli sıvı verilmemesi
- 6 yaşından itibaren diş hekimi tarafından fissür örtücü uygulanması
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Yüzde şişlik ve nefes almada zorluk
- 38°C’yi aşan ateşle birlikte diş ağrısı
- Çene kemiğine yayılan şiddetli ağrı
- Travma sonrası diş kırılması
Diş çürükleri, erken teşhis edildiğinde basit yöntemlerle tedavi edilebilir. İlerlemiş vakalarda ise kayıp dişlerin yerine implant veya köprü gibi karmaşık tedaviler gerekebilir. Bu nedenle diş hekimine başvurmayı ertelememek kritik önem taşır.
