Bebeklerde kalça ultrasonu, gelişimsel kalça displazisi (GKD) teşhisi için kullanılan kritik bir tarama yöntemidir. Erken tanı ve müdahale, kalıcı sakatlıkların önlenmesinde hayati rol oynar. İşte bu süreçle ilgili ebeveynlerin bilmesi gerekenler:
Kalça Ultrasonu Nedir?
Kalça ultrasonu, ses dalgaları kullanarak bebeğin kalça ekleminin yapısını değerlendiren non-invaziv bir görüntüleme yöntemidir. Radyasyon içermez ve ağrısızdır. Özellikle risk faktörü taşıyan bebeklerde veya fizik muayenede şüpheli bulgular saptandığında uygulanır.
Hangi Durumlarda Gereklidir?
- Ailede kalça çıkığı öyküsü
- Makat gelişiyle doğum
- İkiz gebelik
- Boyunda tortikollis veya ayak deformitesi
- Fizik muayenede kalça ekleminde gevşeklik
- Kız bebekler (erkeklere göre 4-6 kat fazla risk)
İdeal Tarama Zamanı
- Risk faktörü yoksa: 4-6. haftalar arası
- Risk faktörü varsa: İlk 2-4 hafta
- Erken doğan bebeklerde: Düzeltilmiş yaşa göre planlama
İşlem Nasıl Yapılır?
- Bebek sırtüstü veya yan pozisyonda yatırılır.
- Cilde su bazlı jel sürülür.
- Prob ile kalça eklemi iki düzlemde incelenir:
- Koronal düzlem: Femur başının asetabulumdaki konumu
- Transvers düzlem: Eklem stabilitesi
Graf Sınıflandırması ve Sonuçlar
| Tip | Açı Değerleri | Anlamı |
|—–|—————|——–|
| Tip I | Alfa >60°, Beta <55° | Normal |
| Tip IIa | Alfa 50-59° | Fizyolojik immatürite |
| Tip IIc | Alfa 43-49° | Kritik displazi |
| Tip D | Dinamik dezente | Subluksasyon |
| Tip III/IV | Alfa <43° | Çıkık |
Tedavi Yaklaşımları
- Tip I: Takip gerekmez
- Tip IIa: 3 aylık kontrollü izlem
- Tip IIc/D: Pavlik bandajı (6-12 hafta)
- Tip III/IV: Kapalı/açık redüksiyon + alçı
Aileler İçin Pratik Bilgiler
- İşlem öncesi bebeğin tok olmaması huzursuzluğu azaltır.
- Muayene süresi 10-15 dakikadır.
- Sonuçlar anında raporlanır.
- Tarama maliyeti SGK kapsamındadır.
Önleme ve Takip
- Kundaklama kesinlikle yapılmamalı
- Ara bezi kullanımı kalçaları doğal pozisyonda tutar
- Tedavi sonrası 6. ay ve 1 yaşta kontrol USG
Komplikasyonlar Erken Fark Edilmezse
- Topallama
- Bacak boyu eşitsizliği
- Erken dönemde osteoartrit
- Kalıcı yürüme bozuklukları
