Bağırsak ülseri, sindirim sisteminin iç yüzeyinde oluşan açık yaralar olarak tanımlanır. Özellikle onikiparmak bağırsağı (duodenum) ve midede görülen bu yaralar, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. İşte bağırsak ülseri hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar:
Bağırsak Ülseri Nedir?
Bağırsak ülseri, sindirim kanalının mukoza tabakasında aşınma sonucu oluşan yaralardır. En yaygın türü olan duodenal ülser, ince bağırsağın ilk bölümünde ortaya çıkar. Mide asidi ve sindirim enzimlerinin dokuya zarar vermesiyle gelişir. Helicobacter pylori enfeksiyonu veya uzun süreli NSAİİ (ibuprofen, aspirin gibi) kullanımı başlıca tetikleyicilerdir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Helicobacter pylori: Vakaların %70’inden sorumlu bakteriyel enfeksiyon.
- NSAİİ İlaçlar: Düzenli ağrı kesici kullanımı mukoza koruyucu bariyeri zayıflatır.
- Sigara ve Alkol: Mide asit üretimini artırır, iyileşmeyi geciktirir.
- Stres: Şiddetli fiziksel stres (yanık, cerrahi) ülser oluşumunu tetikleyebilir.
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü riski 3 kat artırır.
Belirtileri
- Karın Ağrısı: Göbek üstünde yanma hissi, özellikle açken şiddetlenir.
- Şişkinlik ve Geğirme: Yemek sonrası rahatsızlık hissi.
- Bulantı ve Kusma: Özellikle sabahları belirgindir.
- İştah Kaybı ve Kilo Değişimi: Ağrı nedeniyle yemekten kaçınma.
- Kanama İşaretleri: Katran rengi dışkı veya kahve telvesi kıvamında kusma.
Teşhis Yöntemleri
- Endoskopi: Altın standart yöntem. Kameralı fleksible tüple doğrudan görüntüleme ve biyopsi alınır.
- Üre Nefes Testi: Helicobacter pylori tanısı için non-invaziv test.
- Dışkıda Antijen Testi: Bakteriyel enfeksiyon taraması.
- Baryumlu Röntgen: Kontrast maddeyle ülser görüntüleme.
Tedavi Seçenekleri
-
İlaç Tedavisi:
- Proton pompa inhibitörleri (Omeprazol) asit üretimini baskılar.
- Antibiyotikler (Klartromisin, Amoksisilin) H. pylori’yi eradike eder.
- Sükralfat gibi koruyucu ajanlar yara yüzeyini kaplar.
-
Cerrahi Müdahale:
- Kanama, delinme veya tıkanıklık durumlarında acil cerrahi gerekir.
- Vagotomi (sinir kesisi) veya rezeksiyon (hasarlı doku çıkarımı) uygulanır.
-
Tamamlayıcı Tedaviler:
- Probiyotikler (Lactobacillus) antibiyotik etkinliğini artırır.
- Çiğ lahana suyu: Glutamin içeriğiyle doku onarımını destekler.
Komplikasyonlar
- Kanama: Ülserin damara temasıyla hematemez veya melena.
- Delinme (Perforasyon): Karın boşluğuna içerik sızması, peritonit riski.
- Tıkanıklık: Ülser skarlaşması sonucu bağırsak pasajının daralması.
Önleme ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Beslenme: Baharatlı gıdalar, kafein ve asitli içeceklerden kaçının.
- İlaç Kullanımı: NSAİİ’ler yerine parasetamol tercih edin.
- Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri uygulayın.
- Sigara ve Alkol: Tamamen bırakın veya ciddi şekilde sınırlandırın.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Gece uyandıran karın ağrıları
- Sebepsiz kilo kaybı ve sürekli halsizlik
- Kanlı kusma veya siyah dışkı
- Ağrı kesicilere yanıt vermeyen şiddetli ağrı
Takip ve İyileşme Süreci
Tedavi sonrası 4-8 hafta içinde endoskopik kontrol gereklidir. H. pylori eradikasyonu için tedavi bitiminden 4 hafta sonra nefes testi yapılır. İyileşme döneminde düzenli probiyotik kullanımı nüks riskini %40 azaltır.
