ARB (Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri), yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği tedavisinde yaygın kullanılan bir ilaç grubudur. Bu ilaçlar, kan damarlarını daraltan ve tansiyonu yükselten anjiyotensin II hormonunun etkilerini bloke ederek çalışır. Böylece damarlar gevşer, kan akışı kolaylaşır ve kalbin yükü azalır.
Hangi Durumlarda Kullanılır?
- Hipertansiyon (yüksek tansiyon) tedavisi
- Kalp yetmezliği semptomlarının kontrolü
- Diyabetik nefropati (böbrek hasarı) önleme
- İnme riski yüksek hastalarda koruyucu tedavi
Etki Mekanizması Nasıl Çalışır?
ARB’ler, anjiyotensin II’nin tip 1 (AT1) reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek etki gösterir. Bu blokaj sonucu:
- Damarlar genişler ve tansiyon düşer
- Böbreklerden su-tuz atılımı artar
- Kalp üzerindeki baskı azalır
- Organ hasarı riski düşer
Yaygın ARB İlaç Örnekleri
- Losartan
- Valsartan
- Olmesartan
- İrbesartan
- Telmisartan
Yan Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sık Görülenler: Baş dönmesi, halsizlik, potasyum yüksekliği
- Nadir Ama Ciddi: Böbrek fonksiyonlarında bozulma, anjiyoödem (yüzde şişme)
- Hamilelikte Kesinlikle Kullanılmamalıdır (fetal toksisite riski)
- Böbrek yetmezliği olanlarda doz ayarlaması gerekir
ACE İnhibitörleri ile Farkları
ARB’ler, benzer etkilere sahip ACE inhibitörlerine göre bazı avantajlar sunar:
- Öksürük yan etkisi çok daha az görülür
- Anjiyoödem riski daha düşüktür
- Bradikinin birikimine neden olmazlar
Hasta Uyumu İçin Öneriler
- İlaçlar her gün aynı saatte alınmalı
- Tansiyon düzenli ölçülmeli
- Potasyumdan zengin besinler (muz, patates) dikkatli tüketilmeli
- Ani pozisyon değişimlerinde baş dönmesi olabileceği unutulmamalı
Özel Durumlarda Kullanım
Diyabet hastalarında böbrek koruyucu etkileri nedeniyle öncelikli tercihtir. Ayrıca metabolik sendromu olanlarda insülin direncini iyileştirici etkileri gösterilmiştir. İnme geçmişi olan hastalarda ise tekrarlayan inme riskini %25 azalttığı klinik çalışmalarla kanıtlanmıştır.
