Akciğer nodülleri, genellikle 3 cm’den küçük, yuvarlak veya oval şekilli lezyonlardır. Çoğunlukla rutin akciğer röntgeni veya BT taramalarında tesadüfen tespit edilirler. Bu lezyonların %95’i iyi huylu olsa da, erken teşhis ve doğru takip kritik önem taşır.
Akciğer Nodülü Nedir?
Akciğer nodülleri, çevresindeki dokulardan farklı yoğunlukta görülen küçük kitlelerdir. Sigara kullanımı, geçirilmiş enfeksiyonlar veya çevresel faktörlerle ilişkili olabilirler. 3 cm’den büyük lezyonlar "kitle" olarak sınıflandırılır ve malignite riski daha yüksektir.
Neden Oluşur?
- İyi Huylu Nedenler: Granülomlar (tüberküloz, mantar), enfeksiyon sekelleri, romatolojik hastalıklar
- Kötü Huylu Nedenler: Akciğer kanseri, metastatik tümörler
- Diğer Faktörler: Sigara, asbest maruziyeti, radon gazı
Belirtiler ve Uyarıcı İşaretler
Nodüller genellikle asemptomatiktir. Ancak aşağıdaki durumlarda dikkat gereklidir:
- Geçmeyen öksürük veya kanlı balgam
- Sebepsiz kilo kaybı ve göğüs ağrısı
- Nefes darlığı ve ses kısıklığı
Bu belirtiler malignite riskini artıran faktörlerdir.
Teşhis Yöntemleri
- Görüntüleme:
- Düşük doz BT ile nodül boyutu ve kenar özellikleri
- PET-CT ile metabolik aktivite değerlendirmesi
- Biyopsi:
- Bronkoskopi veya CT kılavuzluğunda iğne biyopsisi
- Takip Protokolleri:
- Fleischner Kriterleri’ne göre 3-24 ay aralıklarla BT takibi
Tedavi Yaklaşımları
- Takip: <6 mm nodüller genellikle izlenir
- Cerrahi: Büyüyen veya şüpheli nodüllerde VATS (kapalı ameliyat)
- Radyofrekans Ablasyon: Cerrahi riski yüksek hastalarda alternatif yöntem
- Medikal Tedavi: Enfeksiyona bağlı nodüllerde antibiyotik/antifungal
Risk Değerlendirme Kriterleri
- Yüksek Risk Faktörleri:
- Sigara öyküsü (30 paket/yıl ve üzeri)
- Nodül kenarında "dikenli" görünüm
- Büyüme hızı (beklenen hacim artışı >%25)
- Düşük Risk:
- Kalsifiye nodüller
- <5 mm stabil lezyonlar
Önleme ve Takip Stratejileri
- Sigarayı bırakmak en etkili korunma yöntemidir
- Yıllık düşük doz BT taraması (55-80 yaş arası sigara içicilerde)
- Mesleki maruziyeti olanlarda düzenli kontroller
- Ailede akciğer kanseri öyküsü varsa erken tarama
Hangi Durumlarda Biyopsi Gerekir?
- 8 mm üzeri nodüller
- PET-CT’de FDG tutulumu olanlar
- Büyüme gösteren lezyonlar
- Yüksek riskli hastalarda 6 mm’den büyük nodüller
Hasta Takip Süreci
Tanı konduktan sonra:
- Düşük riskli nodüller: 6-12 ay aralıklarla BT
- Orta riskli: 3-6 ayda ilk kontrol, sonra yıllık
- Yüksek riskli: Multidisipliner konsey kararı
Takip süresince hasta semptomları konusunda bilgilendirilmeli.
