Otoakustik emisyon (OAE) testi, iç kulağın seslere verdiği yanıtı ölçerek işitme fonksiyonunu değerlendiren non-invazif bir tarama yöntemidir. Özellikle yenidoğanlarda işitme kaybının erken teşhisi için yaygın olarak kullanılır. Bu test, dış ses uyaranlarına karşı iç kulaktaki dış tüylü hücrelerin ürettiği ses dalgalarını kaydeder. İşitme kaybı şüphesi olan bireylerde veya rutin taramalarda kulak sağlığını kontrol etmek amacıyla uygulanır.
Otoakustik Emisyon Testi Neden Önemlidir?
İşitme kaybı, yenidoğanlarda en sık görülen doğumsal bozukluklardan biridir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her 1000 bebekten 1-3’ü kalıcı işitme kaybı ile doğar. Erken teşhis edilmediğinde dil gelişimi, sosyal iletişim ve bilişsel becerilerde ciddi gerilikler ortaya çıkabilir. OAE testi, bu riski minimize etmek için doğumdan sonraki ilk 48 saat içinde bile uygulanabilen hızlı ve ağrısız bir yöntemdir.
Test Nasıl Yapılır?
- Hazırlık: Test öncesinde kulak kanalının temiz olması önemlidir. Bebeklerde doğal kulak kiri varsa temizlenir.
- Probe Yerleştirme: Küçük bir prob (ölçüm cihazı) kulağa yerleştirilir. Bu prob, ses dalgaları gönderir ve iç kulaktan gelen yanıtları kaydeder.
- Ses Uyaranı: Prob, klik sesi veya ton burst gibi düşük şiddetli sesler üretir.
- Veri Kaydı: İç kulak tarafından üretilen otoakustik emisyonlar bilgisayar ortamında analiz edilir.
- Sonuç: Test süresi genellikle 5-10 dakikadır. Sonuçlar anlık olarak "geçti" veya "tekrar gerekli" şeklinde raporlanır.
Kimler OAE Testi Yaptırmalı?
- Yenidoğan Tarama Programları: Tüm bebeklerde doğum sonrası rutin tarama.
- Risk Faktörü Olan Bebekler: Ailede işitme kaybı öyküsü, erken doğum, yüksek sarılık.
- Yetişkinler: Gürültüye bağlı işitme kaybı şüphesi, ani işitme kaybı.
- Okul Öncesi Çocuklar: Konuşma gecikmesi veya iletişim sorunu olanlar.
Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
- Geçti (Normal): İç kulak hücreleri sağlıklı, işitme fonksiyonu normal kabul edilir.
- Tekrar Gerekli: Test sırasında hareket veya arka plan gürültüsü nedeniyle net sonuç alınamamışsa tekrarlanır.
- Referans Merkeze Yönlendirme: Tekrarlanan testlerde de sonuç alınamazsa ABR (İşitsel Beyin Sapı Yanıtı) gibi ileri testler önerilir.
Testin Avantajları ve Sınırlılıkları
- Avantajlar:
- Ağrısız ve hızlıdır.
- Yenidoğanlarda bile güvenle uygulanır.
- İşitme kaybını erken evrede yakalar.
- Sınırlılıklar:
- Orta kulak enfeksiyonu veya sıvı birikimi varsa yanlış negatif sonuç verebilir.
- İşitme siniri ile ilgili sorunları tespit edemez.
Test Sonrası Süreç
Test sonucu "tekrar gerekli" çıkarsa, 1-2 hafta içinde test yenilenir. İkinci testte de sorun tespit edilirse, odyolojik değerlendirme ve ABR testi gibi ileri incelemeler yapılır. İşitme kaybı teşhisi konan bebeklerde, 6 aylıktan önce işitme cihazı veya koklear implant uygulamalarına başlanması kritik önem taşır.
İşitme Sağlığını Korumak İçin Öneriler
- Yenidoğan tarama programlarına mutlaka katılın.
- Yüksek sesli ortamlarda kulak koruyucu kullanın.
- Çocuklarda tekrarlayan kulak enfeksiyonlarını ihmal etmeyin.