1 Yaş Bebek Beslenmesi

1 Yaş Bebek Beslenmesi Nedir?

1 yaşına gelmiş olan yani 12 ayını doldurmuş olan bir bebek, yavaş yavaş ilk adımlarını atmaya başlamıştır. Şartlar mümkünse 2 yaşına gelene kadar anne sütü ile beslenmesinde fayda vardır. Ancak anne sütü yeterli miktarda değilse veya artık anne memesinden süt gelmiyorsa; bebeğin gelişimini sağlıklı bir şekilde desteklemek için devam sütünden faydalanılabilir.

1 yaşındaki çocuklar; genellikle yetişkin bireyler ile aynı yemekleri yiyebilir. Yağ, tuz ve baharat miktarı bebeğe göre özenli bir şekilde yapılır ise herhangi özel bir yiyecek yapılmasına gerek kalmadan tamamı ile sofra gıdasına geçiş sağlanması mümkündür. Fakat gelişim döneminin devam etmesine bağlı olarak, özellikle sağlıklı bir besleme şeklinin benimsenmiş olması gerekmektedir.

Bebek beslenmesinde asıl amaç; çocuğa aşırı miktarda yemek yedirmek yerine, gerekli görülen bütün besinlerden seçerek özenli bir şekilde gereksinimlerini gidermektir. Yeni bir dönemin başladığı göz ardı edilmemelidir. Artık 1 yaşına kadar yasak olarak nitelendirilen yiyecekler tüketilebilir.

Bu yapılırken,

• Bebeğin kronik olarak sahip olduğu herhangi bir rahatsızlığının olup olmadığı
• Bebeğin gelişim özellikleri
• Bebeğin ruh ve beden sağlığını etkileyen durumların neler olduğu gibi durumlar mutlak suretle göz önünde tutulmalıdır.

Bu zaman dilimi içerisinde bebeğin büyüme ve gelişme eğrisi, 0 – 1 yaş arası dönemde olduğuna göre daha yavaş bir şekilde ilerleyecektir ve muhtemelen iştahsızlık sorunu ortaya çıkacaktır. Böyle bir durumda endişe duyulmasına gerek yoktur.

Alanında uzman bir çocuk hastalıkları ve sağlığı yani pediatri uzmanı tarafından yapılan fiziki muayenede her şeyin yolunda gitmediği kontrol edilecektir. 0-1 yaş bebek beslenmesi, gelişim dönemi içerisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Bu kontrolde detaylı bir şekilde;

• Bebeğin yaşına uygun bir büyüme eğrisi içerisinde bulunup bulunmadığı
• Bebeğin büyümesinde bir gerilik olup olmadığı
• Bebeğin gelişiminde bir aksilik olup olmadığı gibi faktörler kontrol edilir.

Bebeğin ortalama aylık kilo artışının 500 gramlık ölçüden 200 grama düşeceği de bilinmelidir. Bu durum iştahsızlığın doğal bir sonucu niteliğindedir ve hemen hemen her çocukta görülen bir şeydir.

Burada dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan bir tanesi iştahsızlık problemine eşlik eden, büyüme hızında yavaşlama ya da büyüme eğrileri olarak nitelendirilen ölçülerde geride kalma durumunun olup olmadığıdır. Böyle bir sorun ile karşı karşıya gelindiğinde tam kan sayımı, tam idrar tahlili ve bunun gibi, takibi sağlayan hekimin talep ettiği bütün tahliller ile testler yapılarak değerlendirmeye alınmalıdır.

Yapılan değerlendirmenin sonucuna göre ilerlenerek, gerekli görülürse bir beslenme uzmanından yani diyetisyenden yardım alınarak dengeli ve yeterli beslenme ile büyüme – gelişme eğrisinin normal seviyesinin yakalanması hedeflenmelidir.

1 yaş bebek menüsü ya da listesinde ihtiyaç duyulan bütün besin gruplarına doğru miktarlarda yer verilmesi en önemli noktalardan bir tanesidir.

1 yaş bebek gelişimi ve beslenmesi birbiri ile etkileşim içindedir. Her iki durumun da ciddiyetle takip edilmesi gereklidir.

1 Yaş Bebek Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?

1 yaş bebek beslenmesinde öncelikle anne sütü varlığını hala sürdürüyorsa, mutlaka tüketilmelidir. Bu aylarda da mucizevi özelliklerini korumaya devam eden anne sütü ile bebek emzirilmeli, aksi bir durum söz konusu ise bebeğin takibini sağlayan hekim ile iletişime geçilerek devam sütü verilmesi sağlanmalıdır. 

1 yaş öncesi dönemde özellikle yasak olarak nitelendirilen inek sütü, keçi sütü, yumurta beyazı, kivi, çilek ve domates gibi yiyecekler artık beslenme sürecine dahil edilebilir. Ancak herhangi bir alerjik durumun olup olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır.

Çocukluk döneminde şeker tüketiminin aşırı bir şekilde yapılması, ileriki yaşlarda meydana gelebilecek olan obezite durumunu ve buna bağlı olarak ortaya çıkacak olan hastalıkları tetikleyebilir. Yalnızca boş enerji veren ve bağımlılık yapan, hatta diş çürüklerine sebep olan şeker tüketimi; bu yaşlarda kısıtlanmalıdır. İşlenmiş şeker yerine keçiboynuzu özü, pekmez, hurma özü gibi besin kaynaklarının tüketimi sağlanabilir. 

1 yaş bebek beslenmesi tablosu içerisinde aşağıdaki besinler yer alabilir:

• Et ürünleri (kuşbaşı, kıyma, tavuk, balık, köfte, karaciğer)
• Kurubaklagiller
• Yoğurt
• Tam yumurta
• İnek sütü
• Tarhana çorbası, mercimek çorbası gibi besleyici çorbalar
• Pastörize edilmiş peynir
• Pirinç içeren yiyecekler (etli kabak dolması)
• Taze sıkılmış meyve suları
• Makarna
• Pekmez
• Zeytinyağı olmalıdır. 

12 aylık bir bebekte;

• Protein ihtiyacının giderilmesi gerekmektedir. Günde yaklaşık olarak 15 gram protein almaları sağlanmalıdır. Doku ve kasların oluşumu ve onarımında vücut tarafından etkin bir şekilde kullanılan hayvansal ve bitkisel nitelikteki proteinler çocuklar açısından çok önemlidir. Yumurta en önemli ve kolay erişilebilen protein kaynağıdır. 
• Yağ ihtiyacı giderilmelidir. Dengeli bir beslenmenin olmazsa olmazıdır. Hareketliliği artan çocuğa enerji sağlayacağı gibi aynı zamanda da içerisinde çözünen bazı vitaminlerin vücuda girebilmesi için gereklidir. Mümkün olduğunca az işleme tabi tutulmuş olan tereyağı, sızma zeytinyağı gibi yağlar miktarına dikkat edilerek güvenle kullanılabilir. 
• Karbonhidrat tüketimi yapılmalıdır. Günlük yaklaşık olarak 120 gram civarında alınması yeterli olacak ve dengeli beslenme sağlanacaktır. 
• Bağırsak fonksiyonlarını düzenli bir hale getirebilmek için lif alımı sağlanmalıdır. Meyve, sebze, tahıl ve baklagiller aracılığıyla lif ihtiyacı karşılanmaktadır. 
• Günlük ortalama 10 miligram demir alımı yapılmalıdır. Kırmızı et, yumurta ve yeşil sebzelerin tüketimi ile bu durum mümkündür. Emilimi artırmak için ise C vitamini kaynaklarından bir tanesi ile birlikte tüketilmesi faydalı olacaktır. Bu tüketimle kansızlık durumunun yani aneminin de önlenmesi mümkün hale gelir. 
• 1 ila 1,5 litre sıvı alımı mutlaka yapılmalıdır. Bunu yalnızca su tüketimi olarak düşünmemek gereklidir. Çorba, meyveler, sebzeler ve süt gibi besinlerle de su alımı sağlanabilir. 
• Tuz kullanımına maksimum seviyede özen gösterilmelidir. Kas ve sinir sistemi gelişimi için günde yaklaşık olarak 1 gram sodyum alımı normal ve gereklidir. Bunun büyük bir kısmı sebzelerden sağlanırken, yemeklere eklenmiş haldeki tuz ve zeytin – peynir gibi yiyeceklerden de alım yapılır. 
• Vitamin ihtiyacı göz ardı edilmemelidir. Günlük ortalama 400 IU d vitamini ihtiyacı söz konusudur. Güneşe çıkma ile alınabilen D vitamini alımı, güneş ışığının yetersiz olması durumunda; hekim tarafından önerilen takviye kullanımı ile sağlanabilir. Fazlası böbrek yetmezliği gibi ciddi sağlık problemlerine sebebiyet verebilir. Bu nedenle uygun dozda ve önerilen sürede kullanılmalıdır.
• Kalsiyum alımı önemlidir. Günlük ortalama 300 – 350 miligram yeterli olacaktır. Süt ve süt ürünleri tüketimi ile günlük ihtiyaç giderilebilir. 
• Sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmelidir. Mevsime uygun nitelikteki ürünler tercih edilmelidir. Gün içerisindeki öğünlerden en az bir tanesinde mutlaka meyve ve sebzelere yer verilmelidir. 
• Baklagillerin tüketimi yapılmalıdır. Bunlar kas gelişimini ve kemik oluşumu destekleyici nitelikte ürünlerdir. Gaz problemine sebebiyet verebilecekleri için genellikle 1 gün öncesinden suya ıslatılmaları ve haşlanarak sularının süzülmeleri önemlidir. 

1 yaş bebek beslenme menüsü için uzman doktorlardan yardım alınmalıdır. Uzman doktor, bebeğin sağlık durumu ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak özel bir diyet programı hazırlayacaktır.

1 Yaş Bebek Beslenmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1 yaşına gelmiş olan bir bebeğin beslenmesine dikkat edilmesi gereken birçok önemli nokta bulunmaktadır. 

1 yaş bebek beslenme programı içerisinde aşağıdaki durumlara dikkat edilmelidir:

• Bebeğin rol modeli anne ve babasıdır. Her konuda olduğu gibi yeme konusunda da ailede gördüğü bireyleri kendisine örnek alır. Bu sebeple yol gösterici bir rehber gibi olunmalıdır.
• Bebeğe yemeğin bir oyun değil, gereksinim olduğu mantığı aşılanmalıdır.
• Bebeğe yemek konusunda ödül ya da ceza sistemi kesinlikle uygulanmamalıdır.
• Yemek istemediği herhangi bir besin maddesi zorlama ile yedirilmemelidir. Bu bebeği yemek yemekten soğutacak nitelikte bir durumdur.
• Yemek istenmeyen ama yenilmesi gereken besinler birkaç gün ara verilerek tekrar denenmelidir. Eğer hala başarılı bir sonuca ulaşılamamış ise; sevdiği başka bir yiyeceğin içine koyularak verilebilir.
• Şartlar uygunsa eğlenceli tabaklar kullanmaya ya da hazırlamaya özen gösterilmelidir.
• Hazır ve paketli, işlenmiş gıda tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Tabağa gereksiz yükleme yapılmamalıdır. Bebeğin, enerji ihtiyacına göre yemesi yeterli olacaktır.
• Bulamaç şeklinde yapılan yiyecekler yerine lokmalar halinde tüketilen besinlerden hazırlanmalıdır. Böylelikle kas gelişimini de desteklenmektedir.
• Masada yeme düzenine alışmalıdır. Böylelikle sofra adabının temeli oluşturulabilir.
• Boğulma tehlikesi oluşturabileceği için patlamış mısır, fındık, ceviz ve badem gibi yağlı tohumlar, sert şekerlemeler ve üzüm gibi besinler ebeveyn kontrolünde verilmelidir.

1 Yaşındaki Bebeklerde Sabah Kahvaltısı

12 ayını dolduran bebeklerde sabah kahvaltısını şekillendirmek oldukça kolay ve doğru olacaktır. 1 yaş bebek kahvaltısı; genellikle tüketimi 12 ay sonrasına bırakılan 0 – 1 yaş arası bebek beslenmesinde yasak olan yiyeceklerin de yavaş yavaş tattırılmaya başlamasıyla birlikte keyifli bir hal alacaktır. Püre halinde verilen yiyecekler, artık küçük parçalara ayrılmış halde verilebilir.

1 yaşındaki bebeğin kahvaltısı hazırlanırken besin değerlerine dikkat edilmeli ve günlük ihtiyaç miktarlarına göre değerlendirme yapılmalıdır. Böylelikle kaliteli ve sağlıklı beslenme sağlanmış olur. Hemen hemen yetişkin bir bireyin kahvaltısı ile aynı niteliktedir ancak miktarları farklıdır.

12 aylık bebek kahvaltısı için örnek menü aşağıdaki gibidir:

• 150 mililitre kadar süt (özellikle dikkat edilmesi gereken bir sağlık durumu söz konusu değil ise kesinlikle yağsız ya da yarım yağlı olmamalıdır)
• 1 adet tam yumurta
• 1 tatlı kaşığı kadar pekmez, şekersiz ev yapımı marmelat, tahin pekmez karışımı veya bal
• İnce 1 dilim beyaz peynir (tuz oranı önemlidir, emilimi zor olduğu için az tuzlu olmasına dikkat edilmelidir)
• 2 adet yeşil ya da siyah zeytin (çekirdeği çıkarılmış olmalıdır)
• İnce 1 dilim ekmek (tam tahıllı ya da rüşeym içerikli olması daha besleyici nitelikte olacaktır)
• Salatalık ve domates (birkaç dilim)

1 Yaşındaki Bebeklerde Akşam Yemeği

1 yaş bebek beslenmesinde dikkat edilmesi gereken şeyler oldukça basittir. Ev için yapılan her yemek baharat ve tuz oranı doğru ayarlandığı taktirde 12 aylık bebek beslenmesi örnek menüsünde de yer alabilir. Yemek hazırlanırken mümkün olduğunca bütün besin kaynaklarının alınmasına dikkat edilmesinde fayda vardır. Böylelikle 12 aylık bebek yemekleri yeterince besleyici hale gelmiş olacaktır.

1 yaş bebek yemekleri, bebeğin sevdikleri ve ilgi duydukları besinlerin ağırlıkta olduğu tariflerden hazırlanabilir. Bu ürünlerin sağlıklı olmasına özen gösterilmelidir.