Baso

Baso Nedir?

Baso, kemik iliğinde üretilen ve vücudun zararlı mikroorganizmalara karşı savunmasından sorumlu olan hücrelerdir. Bazofil olarak da bilinir. Sağlıklı bir insanda düşük değerlerde görülür. Vücut direncinin düşmesi sonucunda ise kanda baso yüksekliği görülmektedir. 

Bağışıklık sisteminin, vücut sağlığını tehdit eden virüs, bakteri ve mantarlara karşı direnç göstermesini sağlamak temel bazofil görevidir. Böylece mikroorganizmaların vücut sistemlerine zarar vermesi ya da genel sağlık durumunu olumsuz etkilemesi gibi komplikasyonlar, doğal bir şekilde önlenmiş olur. Bu nedenle bazofil oranının sağlıklı aralıkta olması, kişinin sağlığı açısından oldukça önemli bir yer tutmaktadır.  

Baso Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Baso değeri, normal şartlar altında çok yüksek değildir. Sağlıklı bir insan vücudundaki toplam akyuvar sayısının, %0.4 ila %1’ini bazofillerin oluşturması beklenir. Bu değer, 200 hücre/mcL olarak da hesaplanmaktadır. Yani her bir mikrolitre kanın, 200’den daha az baso içermesi gerekir. 

Kandaki baso değerinin %0.4 oranından daha az olması, hemogram baso düşüklüğü olarak adlandırılır.  %1 ve daha üzerindeki baso değeri ise bazofil yüksekliğini göstermektedir. Özellikle kanser gibi ciddi sağlık sorunlarının oluşması, baso yüksekliğinin büyük oranda artış göstermesine yol açacaktır.  

Baso Nasıl Ölçülür?

Bazofil düşüklüğü ya da yüksekliği teşhisi için tam kan sayımına dahil olan kan diferansiyel testi gereklidir. Diferansiyel testte beyaz kan hücreleri detaylı olarak incelenir ve kişilerin genel sağlık durumu da olmak üzere birçok hastalık hakkında ipucu elde edilir. 

Baso testi için hastanın kol ya da el damarından alınan kan örneği yeterli olmaktadır. Bu testten önce hastaların aç kalmasına gerek yoktur. Ancak kan vermeden önce çok yağlı gıdalar tüketilmemesi tavsiye edilmektedir.

Hamilelikte Baso Değerleri Nasıl Olmalı?

Gebelik döneminde rutin kontroller yapılırken çeşitli tetkikler istenmektedir. Bunların arasında tam kan sayımı da yer almaktadır. Böylece anne ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyecek bazı hastalıklar erken teşhis edilir ve hızla tedavi edilir. Gebelik döneminde bazofil ×10³/µL cinsinden hesaplanıyorsa normal değer aralığı 0 - 0,1’dir. Baso düşüklüğü ya da yüksekliği olması halinde altta yatan sebep en kısa süre içerisinde tespit edilmelidir. 

Bebeklikte Baso Değerleri Nasıl Olmalı?

Kandaki bazofil değeri yaşa göre değişiklik göstermektedir. Doğumdan sonraki ilk 12 ayda maksimum seviyede olan baso oranı, yaş ilerledikçe azalsa da 10 yaşındaki bir çocuğun bazofil değeri bir yetişkininkine göre daha yüksektir. Bu değerin olması gerekenden daha yüksek olması, ciddi hastalıkların habercisi olabilmektedir. 

Baso Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kanda baso değerinin düşük olması sağlıklı olunduğunun bir göstergesidir. Fakat, bu değerin anormal derecede düşmesi halinde bazı hastalıklardan ve sağlık problemlerinden şüphelenilir. Vücutta bazofil eksikliğine yol açacak bazı hastalık ve durumlar şu şekildedir:

• Uzun yıllar boyunca steroid tedavisi görmek
• Gebelik
• Yoğun stres
• Alerjik reaksiyonlar
• Hipertiroidi (tiroid bezinin normalden fazla çalışması)
• Kortizon kullanmak
• Yumurtlama döneminde olmak
• Bazı ilaçlar 

Baso Eksikliği Belirtileri

Bazofil eksikliği çoğu zaman alerjik bir reaksiyona bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden göz sulanması, burun akıntısı ve kurdeşen gibi belirtiler görülebilmektedir. Ancak altta yatan sebep hipertiroidi bir hastalıksa kalp çarpıntısı, aşırı terleme ve hipertansiyon gibi belirtiler görülebilir. Bazı enfeksiyonlar ve kullanılan ilaçların da bazofil eksikliğine sebep olacağı unutulmamalıdır. Bu yüzden altta yatan sebebe bağlı olarak birçok belirti oluşur. Vücutta anormal bir durum olduğu düşünülüyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana gidilmelidir. 

Baso Eksikliği Tedavisi

Bazofil eksikliği için uygulanmakta olan özel bir tedavi yoktur. Çünkü baso eksikliği, var olan bir hastalığın sonucu olarak ortaya çıkan bir durumdur. Bu yüzden altta yatan hastalık tedavi edilir ve böylece baso değeri de normale döner. Alerji ilaçları (antihistaminikler), bakteriyel enfeksiyonlar için ilaçlar (antibiyotikler) ve kök hücre nakli gibi hastalığa özgü tedavi yöntemleri sık sık kullanılmaktadır. 

Baso Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Alerjiler, baso tahlil sonucunun düşük çıkmasının nedenleri arasında en başta gelmektedir. Diyet düzenlemesi ya da düzenli egzersiz ile bazofil seviyesini direkt olarak yükseltmek mümkün olmasa da bazı uygulamalar ile dolaylı olarak bir iyileşme sağlanabilmektedir. Baso seviyesinin artmasını sağlayabilmek için önerilenler şunlardır:

• Herhangi bir maddeye karşı alerjisi olanlar, mümkün olduğunca o maddeden (toz, polen, domates, hayvan tüyü gibi) kaçınmalıdır. Ayrıca doktor tarafından verilen alerji ilaçları düzenli olarak kullanılmalıdır.
• Stresli ortamlardan kaçınılmalıdır. 

Baso Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bazofil eksikliği tedavisi altta yatan hastalığa yönelik yapılmaktadır. Herhangi bir sebepten dolayı tedavinin ihmal edilmesi ya da gecikmesi durumunda altta yatan hastalık ilerler ve bu hastalığa özgü yan etkiler oluşur. Özellikle ilerleyen enfeksiyonlar sepsis (kan zehirlenmesi) gibi hayati tehlike oluşturan komplikasyonlara (yan etki) sebep olabileceği için tedavinin gecikmemesi tavsiye edilmektedir. 

Baso Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Bazofil hücreleri, bağışıklık sisteminde yer alır. Vücudun savunma ihtiyacı oluşursa baso değerinin artma sebebi de budur. Bir kişinin kan tetkikinde baso yüksekliği tespit edilirse altta yatan sebep araştırılmaya başlanır. Kanda bazofil seviyesinin artmasına yol açan durumlar ve hastalıklar aşağıdaki gibidir:

• Demir eksikliği anemisi (bir tür kansızlık)
• Hodgkin Lenfoma (bir tür kanser)
• Diyabet (şeker hastalığı)
• Hipotiroidi (tiroid bezinin olması gerekenden daha az çalışması)
• Bağırsak enfeksiyonu
• Kişinin dalağının alınmış olması
• Hormonal dengesizlikler
• Virüs ya da bakteri kaynaklı enfeksiyonlar 

Baso Yüksekliği Belirtileri

Bazofil seviyesinin yükselmesi mutlaka altta yatan bir sağlık sorununa bağlıdır. Bu yüzden hastalarda görülen belirtiler altta yatan soruna göre değişiklik göstermektedir. Baso değerinin yüksekliğini işaret eden bazı belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Nefes darlığı
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Baş dönmesi
• Gece terlemesi
• Aşırı kilo kaybı
• Yeme bozuklukları
• Ciltte morlukların oluşması
• Kemik ve eklem ağrısı
• Görme kusurları
• Bulantı ve kusma
• Gözlerin kızarması ve kaşınması
• Bayılma nöbetleri
• Diyare (ishal)
• Kuru öksürük
• Ağızda yara ve şişlik
• Dil şişmesi
• Kurdeşen 

Baso Yüksekliği Tedavisi

Baso yüksekliği tedavisi için ilk adım, soruna yol açan hastalığı teşhis etmektir. Altta yatan hastalık bulunduktan sonra hastaya özgü bir tedavi planı oluşturulmaktadır. Kanser gibi hastalıkların varlığında cerrahi tedaviye ek olarak kemoterapi ve radyoterapi gibi uygulamalar yapılabilmektedir. Eğer sorunun kaynağı bir enfeksiyon ise çoğu zaman antibiyotik gibi ilaçlar ile iyileşme sağlanmaktadır. Ayrıca hormon tedavisi, alerji tedavisi ve kansızlık tedavisi de uygulanabilmektedir. 

Baso Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bazofil fazlalığı, mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sorundur. Çünkü bu sorun çoğu zaman ciddi bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Özellikle kanser gibi hastalıklardan kaynaklanan bir sorunsa, tedavi edilmemesi halinde hastalarda hayati risk oluşmaktadır. Tedavinin ertelenmesi, var olan hastalığın ilerlemesine ve tedavinin başarı oranının düşmesine sebep olacağı için belirtiler ortaya çıktıktan sonra zaman kaybedilmemelidir.