Tiroid Kanseri

Tiroid kanseri, gırtlak çıkıntısının hemen altında yer alan tiroid hücrelerinde oluşmakta olup, tedavisi; kanserin tipine, aşamasına ve hastanın tercihine göre değişkenlik göstermektedir.

Tiroid Kanseri Nedir?

Tiroid kanseri boyun dibinde yer alan tiroid hücrelerinde görülür. Gırtlak çıkıntısının (adem elması) hemen altında bulunur ve bu tiroid bezi kelebek şekline benzer. Tiroid bezi kalp atış hızını, tansiyonu, vücut sıcaklığını ve kiloyu düzenleyen hormonlar üreten bir organdır. Tiroid kanseri ilk başta herhangi bir belirti göstermeyebilir. Ancak büyüdükçe boyunda ağrı ve şişmeye neden olabilir.

Birkaç tip tiroid kanseri vardır. Bazıları çok yavaş büyür ve bazıları çok agresif olabilir. Çoğu tiroid kanseri vakasının durumuna göre, türüne göre tedavi programı düzenlenir.

Son zamanlarda tiroid kanseri tanılarının oranı artmıştır. Bazı doktorlar bunun yeni teknolojinin geçmişte bulunamayan küçük tiroid kanserlerini bulmalarına izin verdiği için olduğunu düşünmektedir.

Tiroid kanseri; seyrek görülen bir kanserdir ve tüm kanser vakalarının %1‘ini kapsar. Tedavi sonrası daha çok boyunda tekrar etse de metastaz (bir hastalığın başka bir yere sıçraması) da görülebilir.

Tiroid Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Tiroid kanseri genellikle hastalığın erken dönemlerinde herhangi bir belirti veya semptom göstermez.

Tiroid kanseri büyüdükçe neden olabileceği durumlar şunlardır:

  • Boyunda deriden hissedilebilen bir yumru (nodül)
  • Ses kısıklığını artırmak da dahil olmak üzere sesinizde değişiklikler
  • Yutma güçlüğü (disfaji), yutma sırasında ağrı (odinofaji)
  • Boynunuzda ve boğazınızda ağrı
  • Boynunuzdaki şişmiş lenf düğümleri

Ayrıca öksürük, nefes darlığı, kısa sürede zayıflama, gece terlemeleri, kısa zamanda boyutu artan kitle gibi belirtilerle ortaya çıkabilmektedir.

Tiroid Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Tiroid kanserine neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Tiroid kanseri, tiroitteki hücreler genetik değişikliklere (mutasyonlara) maruz kaldığında ortaya çıkar. Bu anormal değişiklikler hücrelerin hızla büyümesine ve çoğalmasına yol açar. Hücreler de normal hücreler gibi ölme yeteneğini kaybeder. Biriken anormal tiroid hücreleri bir tümör oluşturur. Anormal hücreler yakındaki dokuyu istila edebilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Papiller tip, meduller tip, foliküler ve anaplastik olmak üzere 4 nedene bağlı tipi vardır.

Tiroid Kanseri Türleri Nelerdir?

Tiroid kanseri, tümörde bulunan hücre türlerine göre tiplere ayrılır. Kanserde bir doku örneği mikroskop altında incelendiğinde, kanserin türü belirlenir. Tedavinizi belirlemede tiroid kanseri türü düşünülür.

Tiroid kanseri türleri şunları içerir:

Papiller tiroid kanseri: Bu tiroid kanserinin en sık görülen çeşididir, foliküler hücrelerden kaynaklanır. Foliküler hücreler tiroid hormonunu depolayabilir ve üretebilir. Bu tip tiroid kanseri her yaştan insanı etkileyebilir. Fakat çoğu zaman 30-50 yaş arası insanlarda görülür. Bazen papiller tiroid kanseri ve foliküler tiroid kanseri farklılaşmış tiroid kanseri adıyla da kullanılır.

Foliküler tiroid kanseri: Bu tip bir kanser ayrıca tiroidin foliküler hücrelerinden kaynaklanır. Genellikle 50 yaşından büyük insanları etkiler. Hurthle hücre kanseri nadir ve potansiyel olarak daha agresif bir tür foliküler tiroid kanseridir.

Anaplastik tiroid kanseri: Anaplastik tiroid kanseri, foliküler hücrelerde başlayan nadir bir tiroid kanseri türüdür. Hızla büyür ve tedavisi çok zordur. Bu tip tiroid kanseri çoğu zaman 60 yaş ve üzeri yetişkinlerde görülür.

Medüller tiroid kanseri: Medüller tiroid kanseri, C hücreleri adı verilen tiroid hücrelerinde başlar. Bu C hücreleri kalsitonin üretir. Kandaki yüksek kalsitonin seviyeleri çok erken bir aşamada medüller tiroid kanserini gösterebilir. Bazı genetik sendromlar bu durumun oluşma ihtimalini artırır, ancak bu genetik bağlantı nadirdir.

Diğer nadir tipleri: Tiroitte başlayan diğer çok nadir kanser türleri arasında tiroidin bağışıklık sistemi hücrelerinde başlayan tiroid lenfoma ve tiroidin bağ dokusu hücrelerinde başlayan tiroid sarkomu bulunur.

Tiroid Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?

Tiroid kanserine diğer kanser türleri gibi farklılaşmış hücreler neden olur. Fakat bazı etkenler de bu hücrelerin farklılaşma olasılığını artırır. 

Bunlar şöyle sıralanabilir:

  • Kadın cinsiyet, tiroid kanseri kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.
  • Yüksek radyasyona maruz kalma, baş ve boyuna radyasyon tedavisi tiroid kanseri riskini artırır.
  • Bazı kalıtsal genetik sendromlar, tiroid kanseri riskini artıran genetik sendromlar arasında multipl endokrin neoplazi, Cowden sendromu ve ailesel adenomatöz polipoz yer alır.

Tiroid Kanseri Teşhisi

İyi bir hasta öyküsü, fizik muayene, laboratuvar bulguları ve en önemlisi görüntüleme yöntemleri (boyun ultrasonografi) ile tiroid kanseri teşhisi konulur.

Hastalık öyküsü alınırken yaş ve cinsiyet en önemli iki faktördür. Hastanın yaşının ileri olması ve cinsiyetinin kadın olması hastalığı daha kötü durumlara götürmektedir.

Fizik muayenede; boyun elle hissederek değerlendirilir. Bu yöntem tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde önemli rol oynar. Bunu yapan doktorun, boyun anatomisini iyi bilmesi gerekir. Çünkü bu fizik muayene tecrübe gerektirmektedir. Fizik muayenede genel olarak nodulun büyüklüğü, nodulun sayısı ve nodulun kıvamı iyice araştırılmalıdır. Eğer nodül sertse ve etraf dokuya yapışık haldeyse kötü seyirli olma ihtimali artmaktadır.

İğne biyopsisi ile tiroid tümörü-nodülü olduğu düşünülen alandan küçük bir parça alınır. Daha sonra bu parça laboratuvar ortamında incelenir. Kesin tanı koymada oldukça başarılı bir yöntemdir.

Kan testlerinden tiroid bezinin çalışma durumu öğrenilir. (Aktif çalışıyor mu veya çalışmıyor mu) İnce iğne biyopsisi sırasında doktor hastanın cildine ve tiroid nodülüne uzun, ince bir iğne sokar. Ultrason görüntüleme tipik olarak iğneyi nodüle doğru yönlendirmek için kullanılır. Numune laboratuvarda kanser hücrelerini aramak için analiz edilir.

Ultrason görüntüleme; vücut yapılarının resimlerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Tiroidin bir görüntüsünü oluşturmak için, ultrason dönüştürücü hastanın alt boynuna yerleştirilir. Tiroidin ultrasonda ortaya çıkması, doktorun tiroid nodülünün kansersiz (iyi huylu) olup olmadığını veya kanserli olma riski olup olmadığını belirlemesine yardımcı olur.

Diğer görüntüleme testleri; doktor kanserin tiroitten başka yerlere sıçrayıp sıçramadığını belirlemesine yardımcı olmak için daha fazla görüntüleme testi isteyebilir. Görüntüleme testleri, radyoaktif bir iyot formu kullanan CT, MRI ve nükleer görüntüleme testlerini içerebilir.

Tiroid Kanseri Tedavisi

Tiroid kanseri tedavi seçenekleri, tiroid kanserin tipine ve aşamasına, genel sağlığına ve hastanın tercihlerine bağlıdır. Çoğu tiroid kanseri iyi tedavi seçenekleriyle tedavi edilmektedir.

Tedaviye hemen gerek duyulmayabilir. Vücuda yayılma riski düşük olan çok küçük tiroid kanserlerinin hemen tedaviye ihtiyacı olmayabilir. Bunun yerine, kanserin sık sık izlenmesiyle aktif verilerin toplanması ve raporlanmasını düşünebilirsiniz. Hastanın doktoru yılda bir veya iki kez kan testleri ve boyun ultrason muayenesini önerebilir.

Bazı insanlarda kanser asla büyümeyebilir ve asla tedavi gerektirmez. Diğerlerinde, büyüme sonunda tespit edilebilir ve tedavi başlatılabilir.

Tiroid hormon tedavisi: Tiroidin çıkarıldığı ameliyatlardan sonra, tiroid hormonu ilacı ömür boyu kullanılabilir. Bu ilacın iki faydası vardır. Birincisi hormon eksikliğini yerine koymaya çalışır, tiroid uyarıcı hormon üretimini engeller. Fazla miktarda uyarıcı hormon kanser hücreleri uyarıp büyütebilir ve tekrara neden olabilir.

Radyoaktif iyot: Bu tedavide, radyoaktif olan büyük dozlarda iyot kullanır. Halk arasında tiroid kanseri atom tedavisi olarak bilinir. Bu tedavi ameliyattan sonra sonra, kalan herhangi bir sağlıklı tiroid dokusunun yanı sıra ameliyat sırasında çıkarılmayan mikroskobik tiroid kanserinin yok edilmesi için sıklıkla kullanılır. Bu uygulama tedaviden sonra tekrarlayan veya vücudun diğer bölgelerine sıçrayan tiroid kanserini tedavi etmek için de kullanılabilir.

Radyoaktif iyot tedavisi, yutulan bir kapsül veya sıvı olarak gelir. Radyoaktif iyot tiroid hücreleri ve tiroid kanserleri hücreleri tarafından alınır. Bu yüzden radyoaktif iyot diğer hücrelere daha az zarar verir. Yan etkiler şunları içerebilir: Kuru ağız, ağız ağrısı, göz iltihabı, değişmiş tat veya koku hissi ve yorgunluk.

Diğer insanları radyasyondan korumak için bu süre zarfında alınması gereken önlemler önemlidir. Örneğin, özellikle çocuklar ve hamile kadınlar gibi diğer insanlarla yakın temastan geçici olarak kaçınmak istenilebilir.

Dış radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi, vücuttaki kesin noktalarda (harici ışın radyasyon tedavisi) X-ışınları ve protonlar gibi yüksek enerjili ışınları hedefleyen bir makine kullanılarak harici olarak da verilebilir. Tedavi sırasında, makine hastanın etrafında hareket ederken hala hasta masanın üzerinde durur.

Ameliyat bir seçenek değilse ve radyoaktif iyot tedavisinden sonra kanser büyümeye devam ederse harici ışın radyasyon tedavisi önerilebilir. Radyasyon tedavisi, kanserin tekrarlama riskinin artması durumunda ameliyattan sonra da önerilebilir.

KemoterapiKanser hücrelerini öldürmek için bazı kimyasallar kullanır. Bir tür ilaç tedavisidir. Kemoterapi tipik olarak bir damar yoluyla verilir. Kimyasallar hastanın vücudunda dolaşarak kanser hücreleri de dahil olmak üzere hızla büyüyen hücreleri öldürür. Kemoterapi tiroid kanseri tedavisinde yaygın olarak kullanılmaz, ancak bazen anaplastik tiroid kanseri olan kişiler için önerilir.

Hedefli ilaç tedavisi: Kanser hücrelerinde bulunan çok özel anormalliklere odaklanır. Bu anormallikleri bloke ederek kanser hücrelerinin ölmesine neden olabilir.

Tiroid kanseri için hedefli ilaç tedavisi, kanser hücrelerine büyümesini ve bölünmesini söyleyen sinyalleri hedefler. Genellikle gelişmiş tiroid kanserinde kullanılır.

Kansere alkol enjekte etmek: Tiroid kanseri hastalarının kanserini küçültmeye yönelik işlemdir. Hastanın kanseri çok küçükse ve ameliyat bir seçenek değilse, alkol vermek kullanılabilir. Bazen ameliyattan sonra lenf düğümlerinde tekrarlayan kanseri tedavi etmek için de kullanılır.

Destekleyici (palyatif) bakım: Ağrı ve tehlikeli bir hastalığın diğer semptomlarından kurtulmaya odaklanan özel tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden hasta bakımını tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlar. Bunun için hastayla, hastanın ailesiyle ve diğer doktorlarla birlikte çalışır.

Palyatif bakım, daha kötü seyreden tedavilerde kullanılır. Gün geçtikçe daha önce sunulan tedaviler arasında yer almaktadır. Palyatif bakımda amaç hastanın yaşam kalitesini en üst düzeye getirmektir ve bu eğitimli kişiler tarafından yapılmaktadır.

Tiroid Kanseri Ameliyatı

Tiroid kanseri olan çoğu hasta tiroidi çıkarmak için ameliyat geçirir. Doktorun hangi işlemi önerebileceği tiroid kanserinin tipine, kanserin büyüklüğüne, kanserin tiroidin ötesine yayılıp yayılmadığına ve tüm tiroid bezinin ultrason muayenesinin sonuçlarına bağlıdır.

Tiroid kanserinin tedavisinde kullanılan yöntemler:

Tiroidin tamamını veya çoğunu çıkarma (tiroidektomi): Tiroid bezini çıkarmak için yapılan bir işlem, tüm tiroid dokusunun veya tiroid dokusunun çoğunun çıkarılmasını içerebilir. Cerrah genellikle kandaki kalsiyum seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan paratiroid bezlerine zarar verme riskini azaltmak için paratiroid bezlerinin etrafında küçük tiroid dokusu jantları bırakır.

Tamamen çıkarmanın en önemli avantajı geride normal tiroid kalmamasıdır. Ve bu sayede ameliyat sonrası uygulanan radyoaktif iyot tedavisiyle olası metastazları-sıçramalar belirlenebilir ve tedavi edilebilir.

Tiroidin bir kısmının çıkarılması (tiroid lobektomi): Tiroid lobektomisi sırasında cerrah tiroidin yarısını çıkarır. Tiroidin bir kısmında yavaş büyüyen bir tiroid kanseriniz varsa ve tiroidin diğer bölgelerinde şüpheli nodüller yoksa önerilebilir.

Boyundaki lenf düğümlerinin çıkarılması (lenf nodu diseksiyonu): Tiroidinizi çıkarırken, cerrah boynundaki yakındaki lenf düğümlerini de çıkarabilir. Bunlar kanser belirtileri için test edilebilir.

Ses tellerine bağlı sinirlerin ameliyattan sonra normal çalışmayabilir, bu da vokal kord felci, ses kısıklığı, ses değişiklikleri veya nefes alma zorluğuna neden olabilir. Tedavi sinir problemlerini iyileştirebilir veya tersine çevirebilir.

Tiroid Kanseri Tedavi Edilmezse

Tiroid kanseri evresine ve tipine göre olasılıklar değişir genel olarak en iyi tip papiller tiroid kanseridir. Fakat anaplastik ve medüller tip tiroid kanserlerinin sağ kalım oranları kötüdür ve tedavi edilmezse kötü bir sonuca yol açar hatta ölüme bile götürebilirler.

Tedaviye rağmen, tiroid çıkarılmış olsa bile tiroid kanseri geri dönebilir (nüks edebilir). Mikroskopik kanser hücreleri çıkarılmadan önce tiroidin ötesine yayılırsa bu olabilir. İlgili doktor tiroid kanseri tekrarının belirtilerini kontrol etmek için periyodik kan testleri veya tiroid taramaları önermektedir.

Tiroid Kanserine Ne İyi Gelir?

Tiroid kanseri tıbbi tedavi olmadan iyileşmez. Fakat tedaviye yardımcı olacak hususlar yüksek motivasyon ve sağlıklı yaşam tarzıdır. Tiroid yavaş da çalışsa hızlı da çalışsa dere otu tüketimi yapıldığında hastalara iyi gelmektedir. Benzer şekilde yoğurt otu, dere otu ve gingko biloba vücudun sağlıklı salgılar üretmesine yardımcı olur. Fakat bunlar tedavi edici değil destekleyicidir.

Tiroid Kanserine Ne İyi Gelmez?

Zaman kaybetmeden doktora muayene olunmalıdır. Vakit kaybedilirse tiroid kanserinin seyri kötüleşir. Yani zamanında tedavi edilmezse tiroid kanseri açısından kötü olur. Kişinin tedavi sırasında ve sonrasında vücudunu sağlıklı tutmak için adımlar atabilir.

Çeşitli meyve ve sebzelerle dolu sağlıklı bir diyet, dinlenmiş hissetmek için her gece yeterince uyku ve fiziksel aktiviteyi haftanın çoğu gününe dahil edilmesi hastanın yaşam kalitesini çok fazla artırır. Bunları yapmadığı zaman tiroid kanseri hayat kalitesini kötü yönde etkiler.

Çocuklarda Tiroid Kanseri

Çocuklarda tiroid kanserinin belirtileri görüldüğü gibi pediatrinin endokrin bölümüne vakit kaybetmeden götürülmelidir. Bu belirti ve semptomlar nodül, seste değişiklik, yutma güçlüğü, yutkunmada ağrı, boyunda ağrı, şişmiş lenf bezleri, öksürük, gece terlemeleri, ani kilo kaybı gibidir ve iyi bir hastalık öyküsü fizik muayene, laboratuvar bulguları, görüntüleme yöntemleriyle teşhis edilir. Klinik seyrine göre, tiroid kanserinin türüne göre bir tedavi programı yapılır.

Tiroid Kanseri için Hangi Doktora Gidilir?

Tiroit kanseri için Dahiliyenin (İç Hastalıkları) bir dalı olan Endokrin ve Metabolizma polikliniğine başvurulması gerekir.

Ayrıca hastanın ailesinde tiroid kanseri öyküsü varsa, tiroid bezinde yavaş büyüyen ağrısız bir kitle varsa, hasta çabuk yoruluyorsa, kalbinde çarpıntı olması, sinirlilik ve diğer belirti – semptomlarla beraber eşlik ediyorsa; vakit kaybetmeden Endokrin ve Metabolizma polikliniğine başvurması gerekmektedir.

Kişiyi endişelendiren herhangi bir belirti veya semptom (nodül, yutma güçlüğü, yutma sırasında ağrı, boğazda ağrı, boyunda şişmiş lenf düğümleri) varsa mutlaka vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Makaleyi faydalı buldun mu?
6
0
Makeleyi Paylaşın

Tiroid kanseri ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Tiroid Kanseri Hastası Kaç Yıl Yaşar?

Tiroid kanserinin türüne göre, beliritlerine göre, durumuna göre bu farklılık göstermektedir. Ama hastaların yaklaşık %90 civarı 5 yıl boyunca yaşamaktadır. Yani tiroid kanserinin yaşam süresi genel olarak tümörün bulunduğu yere göre, hastanın tedavi planına göre, hastanın tedaviye verdiği yanıta göre, hastanın yaşına göre değişebilmektedir.

Int. Dr. Fırat Yenigün

Papiller Tiroid Kanseri Tekrarlar Mı?

Papiller tiroid kanserinde yapılması gereken tiroidin tamamen çıkarılmasıdır. Yani geride doku bırakmamaktır. Geride doku kalmadığı zaman hastanın takibi kolaylaşacaktır. Papiller tiroid kanserinde lenf bezi metastazları görülebilmektedir. Bunlar erken evre bulgularıdır. Lenf bezi sıçramasının görülme sıklığı %10 – 25 arasında değişmektedir.

Papiller tiroid kanserinde görülen lenf bezi sıçraması hastalığın tekrarlamasını göstermektedir. Bu tekrarlama olasılığını azaltmak amacıyla çapı 1 cm den daha büyük olanlara radyoaktif iyot tedavisi uygulanır. Sonra da uygulanan cerrahi tedaviyle tekrarlama oranı büyük miktarda azalmaktadır.

Int. Dr. Fırat Yenigün

Tiroid Kanseri Yayılır Mı?

Evet, tiroid kanseri yayılır. Tiroid kanseri en sık lenf bezlerine yayılır. Tümörün derecesine göre, tümörün türüne göre yayılımı farklılık göstermektedir. Çok fazla metastaz yapabilmektedir. En sık lenf bezlerine yayılır. Hastanın yaşı ve kitlenin boyutu önemlidir.

Int. Dr. Fırat Yenigün

Tiroid Kanseri Kan Tahlilinde Çıkar Mı?

Kan tahlilinde bakılan değerler kesin tiroid kanseri tanısını koymaz. Ama tanısında yardımcı olmaktadır. Kan tahlilinde serbest tiroid hormonları (sT3 sT4), TSH, tiroid antikorları gibi değerler ölçülür. Asıl tanı daha ileri tetkiklerle konulmaktadır. USG eşliğinde yapılmalıdır

Int. Dr. Fırat Yenigün

Tiroid Kanseri Öldürür Mü?

Bazı türleri, evreleri bazı durumlarda öldürebilmektedir. Fakat tiroid kanserinin diğer kanserlere göre gidişatı daha iyidir. Tedaviyle başarı oranı çok yüksektir. İyi ve kötü gidişatlı olarak ikiye ayrılır. Gidişatı kötü olan anaplastiklerdir. Nadir görülmektedir ve ölüm daha sık görülür.

Int. Dr. Fırat Yenigün

Tiroid Kanserinde Nasıl Tanı Konulur?

Hastalarda boyunda şişkinlik varsa ya da başka bir belirti varsa doktora gitmelidir. Bazen hastalar başka nedenlerle görüntüleme testi yaptırdıklarında nodül fark edilir. Özellikle büyük nodülü olan hastalar doktora ses kısıklığı, nefes darlığı şikayetleriyle gelir. Sonra iyi bir hastalık öyküsü, fizik muayene, laboratuar bulguları ve görüntüleme testleri ile tanısı konulmaktadır.

Int. Dr. Fırat Yenigün

Tiroid Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kanserin evresi ve durumuna göre bu değişebilir. Ameliyat da tümörün tipine ve evresine göre değişmektedir. Tiroidin tamamen çıkarılması ya da kısmen çıkarılması söz konusu olabilir. Kemoterapi ve radyoaktif iyot tedavisi gibi yöntemler uygulanabilir.

Int. Dr. Fırat Yenigün

Tiroid Kanseriyle Nasıl Başa Çıkılır, Destek Tedavisi Nasıl Olur?

Tiroid kanseri tanısı hasta açısından çok korkutucu olabilir. Fakat herkes sonunda bir kanser teşhisi ile başa çıkma yolunu bulur.  Hasta için neyin işe yaradığını bulana kadar şunları yapmaya çalışabilirsiniz:

Hastanın bakımı hakkında karar vermek için tiroid kanseri hakkında yeterli bilgi edinmek gerekir. Tiroid kanserin tipi, evresi ve tedavi seçenekleri gibi ayrıntılarını yazın.

Diğer tiroid kanseri mağdurlarıyla bağlantı kurmak hastaya iyi gelebilir. Aynı durumdaki insanlarla konuşma rahatlığı yaşanır. Hasta sağlığı hakkında, neler yapabileceğini kontrol etmelidir  Hasta tiroid kanseri geliştirip geliştirmediğini kontrol edemez, ancak tedavi sırasında ve sonrasında vücudunu sağlıklı tutmak için adımlar atabilir. Örneğin, çeşitli meyve ve sebzelerle dolu sağlıklı bir diyet, dinlenmiş hissetmek için her gece yeterince uyku ve fiziksel aktiviteyi haftanın çoğu gününe dahil edilmesi hastanın yaşam kalitesini çok fazla artırır.

Int. Dr. Fırat Yenigün