Saç Egzaması

Saç Egzaması Nedir?

Halk arasında saç egzaması olarak adlandırılan durum aslında saç derisi yani skalpın egzamasıdır. Saç egzamasında en büyük göze çarpan belirti, kepek benzeri beyaz dökülmelerdir.

Kafa derisini etkileyen egzama bazen seboreik dermatit olabilir ve bu dermatit de, kepeklenmeye neden olur. Seboreik egzamaya halk arasında yağlı saç egzaması adı da verilmektedir. Bu tür egzama, saç derisini en çok etkileyen tiptir. Seboreik dermatit genellikle ergenlik döneminde veya yetişkinliğe doğru oluşur. Bazı saç egzaması türlerinde de saç derisi kaşıntılı, kızarık ve bazen iltihaplı olabilmektedir.

Kontakt dermatit olarak bilinen bir tür egzama, her yaşta ortaya ve vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Yabancı bir nesne veya madde teması, ciltte tahrişe veya alerjik reaksiyona neden olduğunda ortaya çıkar. Ayrıca bu durumla birlikte bir kızarıklık veya kurdeşen yaşanabilir.

Saçlı deri egzaması, yıllarca devam eden inatçı bir durum olabilmektedir. Bunun dışında herhangi ek semptom vermeden, belirtiler aniden kaybolabilmektedir. Saç egzaması semptomları bazı yöntemlerle kontrol edilebilmektedir. Ancak durumun tamamen direkt olarak ortadan kaldırılması biraz zor olabilmektedir.

Saç Egzaması Belirtileri

Saç egzamasında genelde kafa derisinde kızarıklık, pul pul döküntüler ve kaşıntı ortaya çıkar. Ayrıca bunlara ek olarak yüz, burun, kaşlar ve göz kapakları gibi vücudun diğer yağlı bölgeleri de durumdan etkilenebilmektedir.

Ayrıca bu egzama şekli kulak kanalını da etkileyebilir. Bu etkilenme sonucunda da, kulaktan sıvı boşalması meydana gelebilmektedir. Saçlı deri egzaması, saçlarda aşırı yağlanma veya kafa derisinin kabarmasına da neden olabilmektedir.

Bu normalde farklılaşmış deri üzerinde enfeksiyon ortaya çıkabilmektedir. Enfeksiyon durumunda da saç derisinde akıntılar olabilir. Tüm bu egzamada oluşan belirtiler nedeniyle, deri iyileştikten sonra bile normal renginde olmayabilmektedir.

Saç Egzaması Nedenleri

Saç egzamasının toplumda en sık görülen tipi seboreik dermatittir. Seboreik dermatite neyin neden olduğu net değildir ancak bu durumun ortaya çıkmasında bazı durumlar etkilidir.

Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

1. Genetik
2. Hormonal değişiklikler
3. Bir tür alerjik reaksiyona benzer şekilde, yenilen veya ciltle temas eden bir şeye bağışıklık sisteminden gelen anormal tepkiler

Bu nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilecek seboreik dermatit ayrıca aşağıdaki gibi durumlar nedeniyle kişinin bu tür dermatite daha duyarlı olmasına neden olabilir.

Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:

1. Akne veya sedef hastalığı gibi başka bir cilt rahatsızlığına sahip olma
2. Organ nakli, HIV veya Parkinson hastalığı gibi bağışıklık sistemini de etkileyebilen diğer hastalıkların varlığı
3. İnterferon, lityum veya psoralen içeren bazı ilaçları kullanma
4. Depresyon

Seboreik dermatit belirli zamanlarda daha sık olarak ortaya çıkmaktadır. Bu tür durumlara tetikleyiciler adı verilir.

Bu tetikleyiciler de şu şekilde sıralanabilir:

1. Stres
2. Ek hastalık dönemleri
3. Adet dönemleri gibi hormon değişiklikleri
4. Sert kimyasallara, şampuanlara maruziyet

Kontakt dermatit tipik olarak cildin, toksik bir maddeyle temas etmesinden sonra ortaya çıkar. Örneğin, belirli saç bakım ürünlerindeki, fırçalardaki ve hatta bir saç aksesuarındaki bileşenler alevlenmeye neden olabilir.

Saç Egzaması Teşhisi

Saç egzamasının teşhisi, hekimin aldığı tıbbi öykü ve yapılan fizik muayene ile konulabilmektedir. Ancak bu yöntemlerle seboreik dermatit gibi sık görülen saç egzaması türlerinden şüphelenilse de kesin tanı koymak net olarak mümkün değildir. Bu yüzden bu gibi durumlarda öncelikle seboreik dermatite benzer semptomlara yol açabilecek durumları dışlamak gerekir. Bunun için de genelde cilt üzerinden alınan biyopsiler kullanılır.

Bu biyopsiler ile dışlanmaya çalışılan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

Sedef hastalığı: Sedef hastalığında saç üzerinde kaşıntı ve döküntü oluşabilse de çoğunlukla ek olarak cilt üzerinde de kızarıklıklar ve pullanmalar ortaya çıkar. Ciltte oluşan bu pullanmalar sedef hastalığında oldukça fazladır ve gümüşi bir renge sahiptir.

Tinea versicolor: Tinea versicolor nadir olarak saçta gözükebilmektedir. Ancak döküntüler, çoğunlukla gövdedeki deride ortaya çıkar. Ayrıca bu döküntüler seboreik dermatit gibi kırmızı değildir.

Bu hastalıklar dışında gül hastalığını dışlamak için de biyopsiler kullanılabilmektedir. Ancak gül hastalığı genelde yüzde ortaya çıkan bir durumdur.

Saç Egzaması Tedavisi

Saçlı deri egzaması tedavisi, sahip olunan egzama türüne göre değişiklik gösterebilmektedir. Ancak genel olarak tüm türlerde ortak tedavi şekli, egzamanın tetiklendiği durumlarda ve maddelerden uzak durmak ve oluşması için olabilecek risk faktörlerini azaltmak adına bazı yaşam tarzı değişikliklerini uygulamaktır.

Ancak bazı durumlarda yaşam tarzı değişiklikleri ve basit ilaçlar durumu kontrol altına almak için yeterli olmayabilmektedir. Bazen de saçtaki egzamaya ek olarak şiddetli ağrı, şişme veya diğer olağandışı semptomlar yaşanabilmektedir. Bu durumda kesinlikle bir hekim kontrolünde tedavi uygulanmalıdır.

Saç egzaması için uygulanabilecek tedaviler şu şekilde sıralanabilir:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Saç egzamasının oluşması için alevlenmeleri neyin tetiklediğini belirlemek, tedavi aşamasında oldukça önemli bir durumdur. Bazı durumlarda bir alevlenme yaşandığında, o gün hangi aktivitelerin yapıldığı veya hangi ortamlarda bulunulduğunu not almak duruma yardımcı olabilir.

Özellikle aşağıdaki durumlar sorgulanmalıdır:

•  Yenilen yiyecekler
•  Havanın nasıl olduğu
•  Herhangi bir stres hissedip hissedilmediği
•  Saçın en son ne zaman yıkandığı veya şekillendirildiği
•  Hangi saç ürünlerinin kullanıldığı

Tetikleyiciler belirlendikten sonra, onlardan kaçınmak için yaşam tarzı değişiklikleri uygulanmaya başlayabilir.

Şampuanlar ve Diğer Saç Ürünleri

Egzama özellikle belli bir çevresel tetikleyici veya alerjik olan bir neden ile ortaya çıkmıyorsa, saç egzaması için şampuan türleri durumu kontrol etmede yardımcı olabilmektedir. Özellikle aşağıdaki maddeleri içeren şampuanlar duruma iyi gelebilmektedir. Saç egzaması için losyon da kullanılabilmektedir. Ancak bu maddelerin hepsi herkese iyi gelmez. Saç için doğu olan deneme yoluyla veya hekime sorularak bulunabilir.

Bu maddeler şu şekilde sıralanabilir:

• Çinko pirition
• Salisilik asit
• Kükürt
• Kömür katranı
• Selenyum sülfit
• Ketokonazol

Saç egzamasını kontrol altına almak adına özellikle başlarda, iki günde bir kepek şampuanı kullanma denenebilir. Özel kepek şampuanı kullanılmadığı dönemlerde normal şampuan kullanılabilir.

Kömür katranı içeren şampuanlar, açık renkli kişilerde saçlarda koyulaşma yapabilmektedir. Bu durum akılda bulundurulmalıdır. Kömür katranı ayrıca saç derisini güneşe karşı daha hassas hale getirebilir. Bu nedenle dışarıda şapka takılması daha doğru olacaktır. Egzama geçme eğilimine girdikten sonra, kepek şampuanı haftada sadece bir veya iki kez kullanılabilir.

İlaçlar

Seboreik ve atopik dermatit, reçeteli kortikosteroid krem veya başka bir topikal steroid ile tedavi edilebilir. Bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Olası reçete edilebilecek ilaçlar şu şekilde sıralanabilir:

•  Mometason
•  Betametazon
•  Fluosinolon asetonid

Bu ilaçlar özellikle yalnızca alevlenme sırasında kullanılmalıdır. Uzun süreli kullanım yan etkilere neden olabilmektedir. Egzama steroid kremlere yanıt vermiyorsa, doktor takrolimus veya pimekrolimus gibi topikal ilaçlar önerebilir. Ayrıca hekim gerektiği takdirde flukonazol gibi oral bir antifungal yani mantar önleyici ilaç da reçete edebilir.

Kontakt dermatit için, karşılaşılan ürün alerjik reaksiyona neden olduysa bir antihistaminik ilaç denenebilir. Ayrıca buna ek olarak deriyi tedavi etmek için topikal kortikosteroid gerekebilir. Kafa derisi egzamasının şiddetli olduğu durumlarda da hekim, prednizon gibi oral yani hap şeklinde bir steroid reçete edebilir. Egzamanın enfekte olması durumunda ise topikal yani krem şeklinde veya hap şeklinde antibiyotikler reçete edilebilir.

Saç Egzaması Tedavi Edilmezse

Saç egzaması genelde tedavi edilmediği takdirde çok büyük problemlere yol açmaz. Çünkü özellikle sadece saçta oluşan egzamalar, hayattaki değişen faktörlere bağlı olarak kendiliğinde oluşup kendiliğinden kaybolabilmektedir. Ancak tedavi edilmediği takdirde bu durum kişiye oldukça sıkıntı verebilmektedir. Günlük hayatta oluşan aşırı kepekler, aşırı kaşıntı, kızarıklık gibi durumlar hayatı olumsuz etkiler. Bu durum da kişide depresyon gibi durumlara yatkınlık yaratır. Bu yüzden özellikle uzun süreli semptoma sahip kişiler hekime başvurmalıdır.

Saç Egzamasına Ne İyi Gelir?

Saç egzamasına iyi gelen bazı durumlar zaten doktor tarafından tedavi sırasında uygulanır. Ancak kişiler saç egzamasını yaşamamak için birkaç şey yapabilir. Bu yöntemlerle egzamadan olabildiğince uzak kalınabilmektedir. Özellikle alevlenme yaratan durumlardan uzak durmak oldukça faydalıdır.

Bu konuda saç egzamasına iyi gelebilecek ve uygulanabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir:

1. Şüpheli tahriş edici ve alerjenlere maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.
2. Saç derisi iyice temizlenmelidir. Ancak küçük miktarlarda yumuşak şampuanlar kullanılmalı ve ılık bir su kullanılmalıdır. Çok soğuk ve sıcak su saç derisine daha da zarar verecektir.
3. Stres yönetimi iyi yapılmalıdır.
4. Terleme tetikleyici olabileceğinden, egzersiz gibi aktiviteler yapıldıktan sonra duş alınmalıdır.
5. Banyo yaparken saç derisini travmatize etmekten kaçınılmalıdır.

Saç Egzaması için Hangi Doktora Gidilir?

Saç egzaması, saç derisini etkileyen bir durum olduğu için gidilmesi gereken bölüm Dermatolojidir. Bu konuda uzman hekim hem teşhis hem de tedavi konusunda hastaya yardımcı olacaktır. Saç egzamasının özellikle aşırı uzun sürdüğü durumlar veya belirtilerin gittikçe kötüleşmesi durumunda bir hekime başvurmak gerekir. Özellikle enfeksiyon durumunda vakit kaybetmeden hastaneye gidilmelidir.

Saç derisinde oluşan enfeksiyon belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

1. Öncekinde daha şiddetli kaşıntı
2. Yeni oluşan yanma hissi
3. Ciltte aşırı kabarma
4. Kafa derisinde akıntı
5. Beyaz veya sarı irin