Otizm Eğitimi Nedir?

Otizm eğitimi, otizm hastaların yaşam kalitesini artırmak ve kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme yetisi kazandırmak için yapılan bir uygulamadır.

Otizm eğitimi, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme yetisi kazandırmak için gereklidir. Bu eğitim sadece okullarla sınırlı kalmamalıdır. Bu sürece aile bireyleri de dahil olarak eğitimin her alanda devam etmesi sağlanır. Otistik çocuğun eğitimi, ona özgü planlanmalıdır. Çünkü her çocuğun özelliği birbirinden farklıdır. Böylece eğitim daha etkili sonuçlar verecektir. Otizm hastalarının, başarılı bir eğitim sürecinin ardından büyük gelişim gösterdiği bilinmektedir. Bu yüzden eğitime sabırla devam edilmelidir. 

Otizm Eğitiminin Çeşitleri Nelerdir?

Otizm eğitimi, bireye özgü ve çeşitlidir. Sadece bir eğitim yöntemi ile çocuğa tüm hayat becerilerini kazandırmak mümkün olamayacağı için, ihtiyaca uygun eğitim ve terapi yöntemi seçilerek uygulanır. Otizm eğitiminde kullanılan eğitim ve terapi yöntemlerinden bazıları şunlardır;

  • Özel Eğitim: Bu eğitim, otizm nedeniyle oluşan bireysel bağımlılığın atlatılması veya en az seviyeye indirgenmesi için verilmektedir. Yaş grubuna uygun olacak sosyal ve mental becerilerin aşılanması, iletişim yeteneklerinin geliştirilmesi ve kişisel bakımın sağlanması gibi kazanımları hedef alır. İçeriğinde dil terapileri, denge çalışmaları, göz ve el koordinasyonu, uğraş terapileri ve motor becerileri geliştiren terapilere yer verilir. Atipik ve ağır otizm eğitimlerini kapsamaktadır.
  • Uygulamalı Davranış Eğitimi: Davranışçı yöntem adıyla da bilinir. Otizmli çocuklarda, baskılanması ve ön plana çıkarılması gereken yönler ele alınır. Eğitim sırasında çocuklar gözlemlenir ve davranışları üzerine detaylı kayıtlar tutulur. Kayıtsız kalma, ödüllendirme, şekillendirme ve biçimlendirme tekniklerinden yardım alınır. Üretken bireylerin yetiştirilmesi için pozitif ve olumlamaya dayalı bir tutum sergilenir. Her aşamada eğitim öncesi ve eğitim sonrası kayıtlar karşılaştırılır. Bu sayede çocukların gösterdiği ilerleme doğru şekilde analiz edilebilir.
  • Sosyal Öykü Eğitimi: Henüz okuma ve yazmayı öğrenemeyen çocukların eğitimlerinde semboller, resimler ve fotoğraflar gibi görsellerden yardım alınır. Özellikle 3 yaşında başlanması tercih edilir. Otizm eğitiminde önemli yer tutan bir uygulamadır. Okuma ve yazma eğitimlerini tamamlayan çocuklarda ise kolay cümleleri kullanarak sosyal hikayeler oluşturmaları istenir. Bu sayede sosyal yaşamlarında sergilemeleri gereken davranış biçimleri aşılanmış olur ve bu davranışların yerine getirilip getirilmediği takip edilir.  
  • Duyu Bütünleme Terapisi: Diğer tekniklere ek olarak uygulanan bir otizm eğitimidir. Çocukların öz benliklerini bulmaları, uygun ve yerinde tepkiler vermeleri, davranışlarında farkındalık sağlanması ve dış uyaranların beyne ilettiği mesajların doğru şekilde algılanmasını hedefler. Terapi sırasında tekerlekli platformlar, silindir formlu yastıklar, salıncaklar ve terapi toplarından yardım alınır. Çocuklardan ise yuvarlanma, döndürme, sallanma, fırlatma ve çeşitli pozisyonların sergilenmesi beklenir.
  • Müzik Terapisi: Müzik aletleri ve işitsel ögelerle birlikte işlenen bir terapi yöntemidir. Eğlenceli, tekrarlanabilir ve ilgi çekici bir teknik olduğu için sık kullanılır. Müzik terapileri ile hafızanın geliştirilmesi, fiziksel ve sözel iletişimin güçlendirilmesi, adaptasyonu artırması ve vücut koordinasyonunun sağlanması gibi kazanımlar hedeflenir. Çocukların kendilerini doğru şekilde ifade etmelerini sağlayan bir teknik olduğu için ağır otizm eğitimlerinde de sıkça kullanılmaktadır. 
  • Fırsat Öğretimi: Otizmli çocukların daha etkili iletişim kurmalarını hedefleyen bir tekniktir. Özellikle çekimserlik sorunu yaşayan çocuklar için oldukça etkili bir yöntemdir. Eğitim sırasında çocukların ilgisini çekecek ögeler çevreye yerleştirilir. Ardından sözlü iletişim ya da beden dili ile bu ögelere karşı bir iletişim başlatması beklenir. Fırsat öğretimi, en etkili otizm eğitimlerinin başında gelmektedir. 
  • Etkinlik Çizelgesi ile Eğitim: Otizmli çocukların beceri edinmeleri ve bu becerileri geliştirmeleri amacıyla başvurulan bir tekniktir. Eğitim sırasında belirlenen görevler, küçük aktiviteler olarak çocuklara verilir. Bu sayede çocukların görevleri yaparken kapsamlı düşünmeleri, detaylı değerlendirme yapabilmeleri ve bağımsızlıklarını kazanmaları hedeflenir. Bu davranışların alışkanlık haline getirilmesi ile birlikte eğitim tamamlanır. En etkili eğitimlerden biri olduğu için hemen hemen her eğitim kurumunda yer verilmektedir. 
  • Model Alma Eğitim Yöntemi: Her çocuk gelişim döneminde bir rol modele ihtiyaç duyar. Bu durum otizmli çocuklar için çok daha önemlidir. Model alma eğitimi sırasında çocuklara eğitici videolar izletilir ve gördüklerini tekrar etmeleri söylenir. Böylece öğrenim kolaylaşır. Daha sonraki aşamada ise çocuğun ayakkabı bağlama ve diş fırçalama gibi günlük aktiviteleri sırasında videosu çekilir ve kendisine izletilir. Böylece davranış pekiştirilir.

Otizm Eğitimi Nasıl Yapılır?

Otizm eğitimi, çok basamaklı ve uzun bir eğitimdir. Tamamen çocuğun beceri ve ihtiyaçlarına göre planlanan bu eğitim birkaç ana aşamadan oluşsa da uygulaması ve alt yöntemleri ile son derece emek ve sabır isteyen bir süreçtir. Bu eğitimin aşamaları şunlardır;

  • İlk olarak çocuğa detaylı bir muayene yapılmalı ve hasta profili oluşturulmalıdır.
  • Hazırlanan profile uygun eğitim yöntemi seçilir. Bazı çocuklar sınıf ortamında eğitim alırken bazıları bire bir eğitime ihtiyaç duyar. Ancak her çocuk sınıf ortamına alınmadan önce bir süre bire bir eğitim almalıdır.
  • Çocuğun gelişimi sürekli olarak değerlendirilerek, eğitim planı güncellenir.

Otizm Eğitiminin Özellikleri Nelerdir?

Otizm tanısı konulduktan sonra vakit kaybedilmeden özel eğitime başlanmalıdır. Ancak eğitimin başarılı sonuç verebilmesi için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlar;

  • Aile bireyleri de eğitime katılmalı ve eğitimi evde sürdürmelidir.
  • Eğitim süresi ve yoğunluğu çocuğun ihtiyacına göre belirlenmelidir.
  • Eğitim öncesinde net hedefler belirlenmelidir.
  • Hazırlanan program çocuğun ihtiyaçlarına ve gelişim düzeyine uygun olmalı, kat edilen mesafeye göre program düzenli olarak güncellenmelidir.

Eğitime erken dönemde başlanırsa ve çocuğun gün içerisinde iletişim kurduğu kişiler de bu eğitime dahil olurlarsa başarı oranı büyük ölçüde artmış olur.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Otizm Eğitimi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Otizm eğitimi veren okullar hangileridir?

Otizm eğitiminin sadece evde veya normal okullarda verilmesi mümkün değildir. Bu yüzden alanında uzman kişiler ile görüşülmeli ve profesyonel bir eğitim planı oluşturulmalıdır. Ağır ve atipik otizm eğitimi de tıpkı diğer otizm çeşitlerinde olduğu gibi, özel okullarda profesyoneller tarafından verilir.

Stj. Dr. Nurşahal Ertekin