Nöroloji Nedir?

Nöroloji bölümü, sinir sistemini ve beynin elektrik iletimini etkileyen tüm sağlık sorunlarının teşhis, takip ve tedavilerinden sorumlu olan tıp branşıdır. Nörolojik rahatsızlıkların tedavisi oldukça dikkat gerektirir. Bu durum, sinir sisteminin karmaşık yapısıyla doğrudan alakalıdır. 

Sinir sistemi, vücudun tepkilerinden ve kontrolünden sorumludur. Bu nedenle yanlış uygulanan tıbbi müdahaleler ya da ihmal edilen sağlık sorunları kişinin tüm hayatını olumsuz etkiler. 

Yakın geçmişe kadar yeni bir branş olarak kabul edilen nöroloji, gelişen teknoloji ile birlikte hastalara başarılı tedavi seçenekleri sunmaya başlamıştır. MR, elektroensefalografi ya da BT gibi tıbbi görüntüleme cihazlarının nörolojik hastalıklara göre uyarlanması ve kullanımının yaygınlaşması bu alanda önemli bir adım olmuştur. 

Nörolojik bozukluklar, sağlık sorununun görüldüğü sinir ağı boyunca devam ederek farklı bir hastalıktan şüphelenilmesine neden olabilir. Bu nedenle hastalar, şikayetlerin görüldüğü bölge ile ilgilenen hekimlere başvurabilirler. 

Ancak bu durumlarda uygulanan tedavi, hastanın şikayetlerinin giderilmesinde ya da tekrarlamamasında etkili olmaz. Sonrasında hastanın nöroloji randevusu alması ve bir uzmana muayene olması gerekecektir. Günümüzde nörolojik başarıların ilerlemesi, hastalıkların karıştırılmasının önüne geçen önemli bir etkendir.

Nörolog Nedir? Nöroloji Doktorlarının Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Nöroloji uzmanı, sinir sistemi ve beyinde görülen hastalıklardan sorumlu hekimdir. Nörolog ya da nöroloji doktoru olarak da anılırlar. Nöroloji doktorları, 6 senelik temel tıp eğitimini tamamladıktan sonrasında TUS ile Nöroloji Uzmanlık Eğitimi almaya başlarlar. 

4 sene devam eden bu eğitim sonrasında başarı gösteren adaylar, uzmanlık unvanı kazanırlar. Nöroloji uzmanlarının görev ve sorumlulukları ise şu şekildedir:

• Hastanın şikayetlerini dinledikten sonra refleksler, konuşma becerisi, duyu aktiviteleri, zihinsel faaliyetler ve koordinasyon gibi muayeneleri gerçekleştirmek,
• Nöroloji hastalıklarının teşhisi için gereken BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MR (Manyetik Rezonans) gibi tıbbi görüntüleme tekniklerinden yardım almak,
• Nörolojik muayene bulguları ve tetkik sonuçlarını bir araya getirerek hastalıkları doğru şekilde teşhis etmek,
• Teşhis edilen hastalıklar için en uygun nörolojik ilaçları belirlemek,
• Nöroloji tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda hastayı cerrahi operasyonlar için uzmanlara yönlendirmek,
• Hastaya teşhis edilen sağlık sorunu ve tedavi süreci hakkında bilgi vermek,
• Tıp kuralları dahilinde beyin ölümü gerçekleşen hastaları belirlemek,
• Uzman adaylarına nörolojik hastalıkların isimleri, belirtileri, tedavi yöntemleri ve diğer ayırt edici bilgileri öğretmektir.

Nörologlar; nöroloji hastaneleri, devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, nöroloji kliniği ya da nöroloji polikliniği olan özel sağlık kuruluşları ile eğitim ve araştırma hastanelerinde görev yapabilirler. Aynı zamanda kendilerini araştırma görevlisi olarak geliştirme imkanları da bulunmaktadır.

Nöroloji Neye Bakar? Nörolojik Hastalıklar Nelerdir?

Nöroloji hastalıkları, sinir sisteminde ya da beynin sinir iletiminde görülen tüm sağlık sorunlarını kapsamaktadır. Sinirler tüm vücudu sardığı için, ilgilenilen hastalıklar oldukça çeşitlilik gösterir. 

Nörolojik hastalıkların belirtileri kişiden kişiye göre değişiklik gösterse de hastalarda genel olarak nöbetler, istemsiz kas seğirmeleri, koordinasyon ve konuşma bozuklukları, algı ve hafızanın zayıflaması ya da fonksiyon kayıpları gibi semptomlar görülür. 

En sık karşılaşılan nörolojik hastalıklar ise şu şekilde sıralanabilir:

• Beyin Damarlarında Görülen Sağlık Sorunları: Beyindeki damarların daralması, tıkanması ya da beyin kanaması gibi hastalıkları kapsar. Damarlarda kan akışının engellenmesi, beynin ilgili bölümünün oksijensiz kalması anlamına gelir. Bunun sonucunda ise inme (felç) vakaları görülür. Beslenemeyen beyin dokusunun yerine bağlı olarak konuşamama, bilinç kaybı, görme duyusunun kaybolması, ilgili bölgede güç kaybı ve hareketsiz kalma ya da baş dönmesi gibi şikayetler ortaya çıkar. BT ya da MR ile tıkanan damar tespit edilir ve en uygun tedavi seçeneği belirlenir. Beyin kanaması ise alınan kafa travmalarına, damar tıkanıklıklarına ya da yüksek tansiyon hastalığına bağlı olarak gelişebilir. Hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak nöroloji ilaçları ya da cerrahi operasyonlar ile tedavisi sağlanır.
  
• Kronik Baş Ağrıları: Ülkemizde sık görülen bu sorun, kişinin günlük yaşam kalitesinin büyük oranda bozulmasına neden olmaktadır. Genellikle gerilim tipi ya da migren ağrıları olarak seyreder. Hasta öyküsü, görülen nörolojik belirtiler ve uygulanan tetkikler sonucunda baş ağrısı şikayetine yol açan sebep belirlenir. Ardından en uygun tedavi seçeneği uygulanır.
  
• Epilepsi Hastalığı: Nöbetlerle seyreden ve halk arasında sara hastalığı olarak da bilinen sağlık sorunudur. Nöbet anında hastanın özellikle bacaklarında ve kollarında istemsiz kas hareketleri, ağızdan köpükler çıkması, bilinç kaybı ya da idrar kaçırması gibi semptomlar görülür. EEG (Beyin Çizgesi Yöntemi/ Elektroensefalografi) sonuçları ve hasta öyküsü ile teşhis edilebilir. Çoğunlukla küçük yaşlarda görülmesine rağmen, erişkin hayatında da ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Günümüzde uygulanan ilça tedavileri ile nöbetlerin önlenmesi mümkün hale gelir ve hastaların yaşam kaliteleri büyük oranda arttırılmış olur.
  
• Hareket Bozuklukları: Huzursuz bacak sendromu, Parkinson, ellerde ya da başta titreme, yürüme bozuklukları, beyindeki sinir iletiminin yanlış olması nedeniyle görülen istemsiz kas kasılmaları, vücudun herhangi bir bölgesinde görülen ani yanma hissi, seğirmeler, uyku sırasında görülen bacak krampları, kasların kasılı şekilde kalması ve yüzdeki ifadenin kaybolması gibi sağlık sorunlarını kapsar. Yapılan tetkiklerle hastalıklar teşhis edilir ve en uygun tedavi seçeneği belirlenir.
  
• Demans: Halk arasında bunama olarak da bilinir. Genellikle Alzheimer hastalığına ya da beyin damarlarında gelişen deformasyonlara bağlı olarak ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. İlk belirtisi unutkanlık olmakla birlikte günlük yaşam aktivitelerinin sınırlanması, zihin aktivitelerinin durgunlaşması, iştahın kesilmesi, düşünce akışının bozulması, sessizleşme ve kendi halinde kalma sıklığının artış göstermesi gibi şikayetlerle seyreder.
  
• Demiyelinizan Hastalıklar: MS (Multiple Skleroz), NMO (Neuromyelitis Optica) ve Devic gibi hastalıkları kapsar. Sinir sisteminin işlevlerinden sorumlu olan miyelin maddesinin yetersizliği nedeniyle oluşan bu hastalıklar, ataklarla seyreder. Geçirilen ataklar sonucunda kalıcı ya da geçici hasarlar meydana gelebilir. Bu nedenle nöbetleri önleyen ilaçlarla beyin tahribatın ilerlememesi ve genel sağlık durumunun korunması hedeflenir.
  
• Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi, horlama, kronik yorgunluk, uykuya dalmada ya da uyanmada güçlük çekilmesi, derin uykuya geçilememesi gibi sağlık sorunlarını kapsar. Evde ya da hastane ortamında yapılan uyku testi (Polisomnografi) ile teşhis edilir. Uyku bozuklukları tedavi edilmezse dalgınlık, algı ve hafızanın zayıflaması, odaklanma güçlüğü ve dikkatsizlik gibi şikayetlere neden olabilir.
  
• Kasları İlgilendiren Hastalıklar: Kaslar ve sinirler arasındaki iletimin zarar görmesi sonucunda oluşurlar. Kasların istemsiz kasılması ya da zayıflayarak kütlesinin azalması ve buna bağlı olarak gelişen işlev kayıplarına neden olurlar. En sık görülen kas hastalığı, Myastenia Gravis hastalığıdır. Göz kaslarının zayıflaması, göz kapaklarının düşmesi, görme bozuklukları, yutkunurken güçlük çekilmesi, çiğneme fonksiyonlarının azalması, bacak ve kol kaslarında güçsüzlük gibi şikayetlerle ilerler.
  

Nöroloji bölümü aynı zamanda yüzde görülen ağrılar, baş dönmesi (vertigo), şeker hastalığına bağlı olarak gelişen sinir tahribatı ve yüz felci gibi sağlık sorunlarıyla da ilgilenir. 

Nörolojik hastalıkların tedavisinde erken teşhis ve tedavi, kişinin günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle belirtilerin bir ya da birkaçının görülmesi halinde vakit kaybetmeden nöroloji hastanesine başvurulması gerekir.

Nöroloji Bölümü Hangi Tedavileri Uygular?

Nöroloji bölümü tarafından uygulanan tedaviler, hastalığın türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Sinir sistemi tüm vücudu sardığı için çok sayıda hastalık ve buna bağlı olarak da çok sayıda tedavi seçeneği mevcuttur. 

Günümüzde en sık başvurulan nörolojik tedavi seçenekleri ise şu şekildedir:

• İlaç Tedavisi: Sinir iletiminin doğru şekilde sağlanması, damarlarda oluşan pıhtıların çözülmesi ya da hastalıklara bağlı olarak görülen nöbetler, titremeler ve kramplar gibi semptomları kontrol etmek için başvurulan yöntemdir. Ancak ileri evre hastalıklarda ilaç tedavisi yetersiz kalabilir. Epilepsi ve Parkinson gibi hastalıklarda ömür boyu ilaç tedavisinin sürdürülmesi gerekebilir. Reçete edilen ilaçlar hastanın genel sağlık durumuna, yaşına, farklı hastalıkların görülüp görülmediğine, hastalığın türüne ve evresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu nedenle hastanın kendisine reçete edilmeyen hiçbir ilacı kullanmaması oldukça önemlidir.
  
• Algoloji Tedavisi: Özellikle sebebi belirlenemeyen ağrılarda sık başvurulan bir tedavi seçeneğidir. Fizik tedaviden farklı olarak, her hasta için farklı bir yaklaşım izlenir ve kişiye özel bir tedavi programı hazırlanır. Algoloji tedavi sonrasında nörolojik hastalıklara bağlı semptomlar büyük oranda kontrol altına alınmaktadır. Bu sayede hastaların günlük yaşam kalitesi de önemli ölçüde artış gösterir.
  
• Özel Tedavi Seçenekleri: Hastanın sağlık durumuna, hastalığın türüne, evresine ve seyrine bağlı olarak belirlenen tedavi yöntemleridir. Genellikle semptomların giderilmesi ve günlük yaşam konforunun artırılması için uygulanır. Akupunktur uygulamaları, gevşeme eğitimi (Biofeedback), rehabilitasyon, davranışsal terapi ya da fizik tedavi gibi uygulamaları kapsar. Yalnızca ihtiyaca bağlı olarak uygulanan yöntemler olduğu için, hekim önerisi olmadan özel kuruluşlarda yaptırılması tavsiye edilmemektedir.
  
• Cerrahi Operasyonlar: İlaç ya da diğer tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınamayan sağlık sorunlarında başvurulur. Hastalığın türüne bağlı olarak beyinde biriken kanın boşaltılması, pıhtıların cerrahi operasyonla çıkarılması, sinir onarımı için ameliyat uygulanması ya da beyin ameliyatları gibi uygulamaları kapsar. Yapılacak ameliyat ve uygulanacak yöntem (açık cerrahi, kapalı yöntem ameliyat, robotik cerrahi gibi) cerrah tarafından belirlenir. İyileşme sürecinde hastanın ilaç kullanımına devam etmesi gerekebilir.
  

Nöroloji bölümü tarafından uygulanan tedavi seçenekleri, tamamen hastaya ve ihtiyaçlarına bağlı olarak belirlenir. Bu nedenle hekim tarafından önerilen tedavi planına uyum göstermek, hastaların genel sağlık durumlarını korumak adına hayli önemlidir.