Menisküs, diz ekleminin içinde bulunan C şeklindeki kıkırdak yapılardır. Her dizde iç ve dış olmak üzere iki adet bulunur. Temel görevleri dizde şok emilimi sağlamak, eklem yüzeylerinin uyumunu artırmak ve stabiliteye katkıda bulunmaktır. Bu yapılar olmadan yürüme, koşma veya dönme hareketleri sırasında kemikler birbirine sürtünerek ağrılı hasarlara yol açar.

Menisküs Yırtığının Nedenleri
Menisküs yırtıkları genellikle dizin ani dönme hareketiyle aşırı yüklenmesi sonucu oluşur. Futbol, basketbol veya kayak gibi temas sporları sırasında sabit ayak üzerinde dönme en yaygın sebeptir. Yaşlanmayla birlikte kıkırdak dokusunun yıpranması da dejeneratif yırtıklara zemin hazırlar. Özellikle çömelme ve ağır kaldırma gerektiren mesleklerde tekrarlayan stres, yırtık riskini artırır.

Menisküs Yırtığı Belirtileri

• Dizde lokalize keskin ağrı (iç/dış eklem hattında)
• Şişlik ve hareket kısıtlılığı
• Takılma veya kilitlenme hissi
• Merdiven inip çıkarken artan ağrı
• Dizden "klik" veya "pop" sesi gelmesi
• Gece uyandıran ağrı atakları

Teşhis Yöntemleri
Tanıda öncelikle fizik muayene ile McMurray testi gibi özel manevralar uygulanır. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG), yırtığın konumu ve boyutunu değerlendirmede altın standarttır. Röntgen, kıkırdak hasarını göstermez ancak kemik patolojilerini ekarte etmek için kullanılır. Artroskopi ise hem tanı hem de tedavi amaçlı doğrudan eklem içinin görüntülenmesini sağlar.

Tedavi Seçenekleri
Cerrahi Olmayan Tedaviler:

• Akut dönemde RICE protokolü (Dinlenme, Buz, Kompresyon, Yükseltme)
• NSAİ ilaçlar (ibuprofen) ile ağrı ve inflamasyon kontrolü
• Fizik tedavi: Kuadriseps ve hamstring güçlendirme egzersizleri
• PRP veya hyaluronik asit enjeksiyonları

Cerrahi Tedaviler:

• Menisektomi: Yırtık kıkırdağın hasarlı kısmının artroskopik olarak çıkarılması
• Menisküs Dikişi: Kanlanmanın yeterli olduğu bölgelerdeki yırtıkların dikilmesi
• Menisküs Nakli: İleri derecede hasarlı vakalarda kadavra menisküs transplantasyonu

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

• İlk 2 hafta: Koltuk değneği kullanımı ve dizlik
• 3-6 hafta: Eklem hareket açıklığını artıran pasif egzersizler
• 6-12 hafta: Direnç egzersizleri ve propriyosepsiyon çalışmaları
• Spora dönüş: Menisektomide 4-6 hafta, dikiş sonrası 3-6 ay

Risk Faktörleri ve Korunma Yolları
Obezite, diz çevresi kas zayıflığı ve geçirilmiş diz yaralanmaları riski artırır. Korunmak için:

• Diz stabilizasyon egzersizleri (özellikle hamstring/kuadriseps dengesi)
• Spor öncesi dinamik ısınma
• Ani yön değiştirmelerde dizin 90°’den fazla bükülmemesi
• Uygun ayakkabı seçimi ve zemin kontrolü

Önemli Uyarılar
Menisküs yırtığı tedavi edilmezse kıkırdak aşınması (osteoartrit) ve kronik ağrıya yol açar. Özellikle genç hastalarda menisküsün korunması uzun dönem eklem sağlığı için kritiktir. Ağrı iki haftadan uzun sürüyorsa ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.