Laktoz İntolerans Testi Nedir?

Laktoz intolerans testi, kişide bazı belirtilerin baş göstermesi sonucunda laktoz intoleransı şüphesinden dolayı başvurulan bir testtir.

Laktoz intolerans testi, kişide bazı belirtilerin baş göstermesi sonucunda laktoz intoleransı şüphesinden dolayı başvurulan bir testtir. Kişide laktoz intoleransı olduğuna işaret edebilecek olan belirtiler ise şu şekilde sıralanır:

Bu belirtilerin olduğu kişilerde laktoz intoleransından şüphelenilir ve laktoz intoleransı testi yapılarak laktoz değerlendirmesi açısından gerekli ölçümler yapılır. Laktoz intolerans testleri sonucunda kişinin laktoz intoleransı açısından risk durumu tespit edilir. Testin sonucuna bağlı olarak da laktoz içermeyecek besinlerden oluşan bir diyet listesi ve hastaya uygun olan ilaçlar verilerek hastanın tedavi süreci başlatılmış olur.

Laktoz İntoleransı Nedir?

Laktoz; süt içerisinde olan doğal yapıda bir şeker olarak tanımlanır. Sütte ve aynı zamanda süt ürünleri içerisinde yer alan laktozun sindirimi ise kişilerin ince bağırsaklarında yer alan laktaz enzimi desteğiyle gerçekleşebilmektedir.

Sağlıklı olan bir kişide laktaz enziminin yeterli oranda sürdürülen üretimi ise kalıtsal (genetik) özelliklerle beraber belirlenir.

Laktoz intoleransı bulunan hastalar ise bu süt ve süt ürünlerinde yer alan laktozu alıp parçalayabilecek olan laktaz enzimini yeteri oranda salgılayamaz ve neticede bu besinleri sindirme konusunda zorluk yaşar. Bu noktada 2 tip laktoz intoleransından bahsedilebilir:

  • Primer Laktoz İntoleransı: En fazla rastlanan besin intoleransı tipidir. Bu anlamda hem dünya üzerinde hem de Türkiye üzerinde görülme sıklığı, yaklaşık %70 orandadır. Bu hastalık, bebek hastalarda ek gıdaya geçilmesinin ardından laktaz enziminin vücutta azalma neticesinde ortaya çıkmaktadır. Bu semptomlar ise bu laktoz intoleransının sık olduğu ülkeler üzerinde ortalama 1-2 yaşlarındayken başlangıç gösterirken, daha nadir de olsa erişkin yaştaki hastalarda da ortaya çıkabilmektedir. 
  • Sekonder Laktoz İntoleransı: Bu intolerans tipi, daha seyrek görülmektedir. Ayrıca sıklıkla da çölyak veya gastrit hastalığı gibi farklı besin intoleransları yaşanan durumlarla beraber görülür. Hastanın sindirim kanalı içerisinde meydana gelen enflamasyon (yangı, inflamasyon veya iltihaplanma olarak da bilinen durum), kişinin laktaz üretimi üzerinde de bir azalmaya yol açmaktadır. 

Laktoz İntolerans Testi Kimlere Yapılır?

Laktoz intolerans testi yapılan kişiler, yeteri kadar laktaz enzimi salgılayamayan yapıya sahip kişilerdir. Laktaz, kişinin bağırsakları tarafından laktoz ürünlerin sindirilmesi açısından sentezlenmekte olan doğal yapıda bir enzime verilen isimdir. Laktaz enziminin yetersiz şekilde salgılanması ya da yeteri oranda bulunmaması neticesinde sindirim sistemi üzerinde bazı bozukluklar oluşabilir. Bu durum ise laktoz intoleransı bulunan hastalarda şu gibi semptomların yaşanmasına neden olur:

  • Gaz sorunu,
  • Şişkinlik hali,
  • Midede kramp oluşması,
  • İshal olma

Bu semptomlar, genelde kişinin laktoz intoleransı bulunduğunu gösteren şikayetlerdir. İşte bu tip şikayetleri olan hastaların, laktoz intolerans testi yaptırması uygun bulunmaktadır. Testten alınan sonuçlara bağlı olarak da diyet vb. programlarla tedavi etme yoluna gidilmektedir.

Laktoz İntolerans Testi Nasıl Yapılır?

Laktoz intolerans tespiti için farklı farklı testler uygulanabilmektedir. Bu noktada genel olarak hastalara uygulanan laktoz intolerans testleri şu şekilde sıralanır:

  • Glisemik Yanıt Testi,
  • Hidrojen Nefes Testi,
  • İnce Bağırsak Biyopsisi,
  • Dışkı Asitliği Testi,
  • Genetik Test.

Bu testlerden hangisinin yapılması gerektiği ve uygun olduğu, hem hastanın genel sağlık durumu ve şikayetlerine bağlı olarak hem de muayene sonrası doktorun vereceği karara göre tespit edilir. Bu testler içerisinde “glisemik yanıt testi” olarak adlandırılan laktoz intolerans testi yapılışı şu şekildedir:

  • İlk olarak, hastanın başlangıçtaki glisemi seviyelerinin ölçülebilmesi amacıyla hastadan kan alınır.
  • Daha sonrasında hastaya, toplam 2 saat sürede, her 30 dakikada bir olacak şekilde 50 gram kadar aşırı dozda laktoz verilir. Bu 30 dakikada bir yapılan laktoz verme işlemi ise toplamda 4 defa tekrarlanır.
  • Bu adımdan sonra ise hastadaki glikozun ölçülebilmesi adına yeniden kan alınır.
  • Ölçümler aynı çıkarsa laktaz gerektiği şekilde hareket sağlayamıyor anlamına gelir. 
  • Ayrıca bununla beraber diyabet rahatsızlığı gibi glisemide değişiklik yapabilecek başka bozukluklar da olduğu için bu test, tek başına çok spesifik (özellikli) değildir. 

Çocuklarda Laktoz İntoleransı

Çocuklarda laktoz intoleransı testi yapıldıktan sonra hastada laktoz ürünlere karşı bir hassasiyet teşhis edilirse tedavi yoluna gidilir. Çocuklara yapılan test sonucuna göre doktor, hastayı, çocuk gastroenteroloji (sindirim sistemi kaynaklı hastalıklar ile ilgili olan bilim dalı) bölümüne sevk edebilir. Bu durumda gastroenteroloji uzmanı, hastadan endoskopi (kameralı teknik) ile alınmış olan ince bağırsak örneği üzerinden hem laktaz hem de diğer enzimlerin ölçümlerini yapabilir. Uygulanan bu tıbbi prosedür neticesinde doku üzerinden örnekler alınır ve bağırsak iç kısmının görüntülenmesi sağlanmış olur.

Laktoz intoleransı tespit edilen çocuklar açısından verilen diyet programlarında pek çok seçenek vardır. Başlangıçta aileler, hem besin alışverişlerinde hem de diyeti uygulama konusunda zorluk çekebilmektedir. Ancak laktoz intoleransı olan çocukların ve ailelerinin yaşamı, hem diyetisyen hem de bir çocuk doktoru desteğiyle beraber kolaylaşacaktır. Bu destekler neticesinde aileler, günlük hayatlarına rahatlıkla devam edebilecektir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Laktoz İntolerans Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Laktoz intoleransı ile süt alerjisi aynı mıdır? Farkı nedir?

Laktoz intoleransı ile süt alerjisi aynı şeyler değildir. Ancak buna karşın, özellikle de çocukları konusunda çok sayıda ebeveyn, süt alerjisi ile laktoz intoleransı durumlarını birbirine karıştırmaktadır. Aslında bu iki durum, bazı benzer özellikte belirtiler vermesine rağmen birbirinden tamamıyla farklıdır. Kişilerde meydana gelen süt alerjisi sorunu, kişinin bağışıklık sistemiyle ilişkili olmaktadır. Ancak laktoz intoleransı, aslında sindirim sistemindeki bir problemdir. Dolayısıyla bunun tespit edilebilmesi için uzman bir hekime başvurulması, en sağlıklı yol olacaktır.

Int. Dr. Sinem Köse

Laktoz hangi besinlerde bulunur? Laktoz intoleransı olanlar hangi besinlere dikkat etmeli?

Laktoz intoleransı olduğu tespit edilen hastalar, içerisinde laktoz bulunan besinlerden uzak duracağı bir diyet programına alınmaktadır. Bu noktada laktoz; süt, süt ürünleri olarak üretilen yumuşak peynir ve dondurmalar gibi besinler içerisinde olan şeker türüdür. Ayrıca laktoz sadece bu ürünlerde değil; keçi ya da inek sütü içerisinde ve hatta anne sütü içerisinde de yer almaktadır.

Int. Dr. Sinem Köse

Laktoz intoleransı laktoz ürün tüketimi sonrası ne kadar sürede belirti verir?

Bir kişide laktoz intoleransı olduğu, genellikle laktoz ürün tüketmesi ardından bazı bulguların ortaya çıkmasıyla düşünülür. Laktoz intoleransı, kişinin laktoz barındıran besinleri yeme-içmesinin üstünden ortalama 30 dakika ile 2 saat kadar geçmesiyle belirtilerini gösterir. Görülen semptomların ciddiyet derecesi ise kişiye, tüketilmiş olan besin miktarına ve de mide içerisinde laktaz enziminin azlık-çokluk durumuna bağlı olarak değişmektedir. Ancak yine de bu bulgular, laktoz intoleransı var diyebilmek için her zaman yeterli değildir. Farklı koşullar (mide rahatsızlıkları gibi) bu belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmuş olabilir.

Int. Dr. Sinem Köse