Krup Hastalığı

Genellikle çocuklarda görülen havlar tarzda öksürük ve hırıltılı nefes alıp verme durumu olan Krup Hastalığı, hastanın oksijensiz kalmasını engellemek için tedaviler uygulanmaktadır.

Krup Nedir?

Krup çocukluk yaş grubunda görülen genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonunu takiben havlar tarzda öksürük ve nefes alırken oluşan hırıltı sesinin eşlik ettiği kinik bir tablodur. 

Krup viral krup ve spazmodik krup olarak ikiye ayrılır.

Viral krupa neden olan etken %75 parainfluenza virüstür. Viral krup görülme yaşı sıklıkla 3 ay ile 5 yaş arasında olmakla beraber 3-6 yaş arasında hastalık tekrarı görülebilmektedir. Havayolunun büyümesi ile birlikte hastalık görülmemeye başlar. 

Erkeklerde daha sık görülür. En sık kış aylarında görülür. 

Spazmodik krup klinik olarak akut gelişen viral krupa benzer fakat sebebi viral bir etken değildir ayrıca hastada ateş yoktur. 1-3 yaşlarında daha sık görülür. Sebep olarak alerjik ve psikolojik bazı faktörler öne sürülmesine rağmen kesin bir etken ve gelişim mekanizması tespit edilememiştir.

Krup Belirtileri Nelerdir?

Krup hastalığı geçiren hastaların çoğunda üst solunum yolu tıkanıklığına dair belirtiler ortaya çıkmadan önce (1-3 gün) burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük ve düşük ateş yükselmesi gibi üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri bulunmaktadır. 

Krup hastalığında hastada karakteristik olarak krup öksürüğü olarak bilinen havlar tarzda öksürük ortaya çıkar. Oluşan bir diğer hastalık belirtisi de nefes alırken ortaya çıkan hırıltı sesidir. 

Hastada sıklıkla ateş yükselmesi olur. Bazı çocuklar ateşsiz de kalabilir ama genellikle düşük dereceli ateş yüksekliği vardır. 

Ses kalınlaşması, ses kısıklığı, solunum zorluğu da görülebilecek diğer belirtilerdendir.

Belirtiler genellikle geceleri kötüleşir, gittikçe azalan şiddette birkaç gün tekrarlar, bir hafta içinde tamamen düzelir.

Krup Nedenleri Nelerdir? 

Viral krup hastalığının nedeni çeşitli viral etkenlerdir. En sık etken parainfluenza virüstür. Bu virüslerin hastaya bulaşması sonucu hastada belirtiler ve hastalık ortaya çıkar.

Spazmodik krup nedeni olarak kesin bir sebep söylenmemektedir. Viral etkenler, alerji, psikolojik sebepler suçlanan sebeplerdendir fakat kesinliği yoktur.

Krup Teşhisi

Krup teşhisi klinik olarak konur. Hastanın ebeveyninden alınan detaylı bir hikaye, hastaya yapılan fizik muayene ile büyük ölçüde teşhis konur. Laboratuvar bulguları ve görüntüleme yöntemlerine gerek kalmadan genellikle tanı konur.

Hikayede 1-3 gün öncesinde var olan şikayetleri (özellikle üst solunum yolu şikayetleri) incelenir. Hastada havlar tarzda öksürük, nefes alınca çıkan hırıltılı ses ve solunum zorluğu gibi var olabilecek şikayetler sorulur.

Krup hastalığı hastasının fizik muayenesinde solunum güçlüğü saptanabilir. Hastanın solunum sesleri normal olmakla birlikte nefes alırken ortaya çıkan kaba hırıltı sesleri vardır. Solunum güçlüğü ile seyreden göğüste çekilmeler, morarma, solunum sayısında artış, kalp hızında artış seyredebilir. Üst solunum yolu daralması ile klinik gösteren diğer bazı hastalıklardan farklı olarak yutma güçlüğü ve salya akması yoktur. Hastanın ateş yüksekliği vardır. 

Görüntüleme yöntemlerinden boyun filmi çekilmesi tanı için gerekli değildir fakat şiddetli krup için ve epiglottit (gırtlağın üst kısmındaki yapılarda yangısal cevap oluşması) ayırıcı tanısı için çekilebilir. Krupta tipik radyografi film bulgusu minare başı görüntüsüdür fakat her hastada olmayabilir.

Krup Tedavisi

Krup hastasının tedavisinde, temel olarak amacımız hava yolunu açık tutmak ve hastanın oksijensiz kalmasını engellemektir. Hastanın solunum sıkıntısını çözmemiz gerekmektedir. 

Krup hastalığı tedavisinde soğuk buhar, nebulize rasemik adrenalin, steroid ve heliox gerektikleri durumlarda kullanılır.

Hastalığın belirtilerinin hafif olduğu durumlarda hastanın hava yolunun açık kalmasını sağlamak için soğuk buhar kullanmak faydalıdır. 

Adrenalin hava yollarında gelişen ödemi azaltmakta kullanılır. Orta ve şiddetli krupta faydalıdır. 10-30 dakika içinde hızla iyileşme gösterilmesini sağlar. Etki süresi 2 saatle kısıtlı olduğu için adrenalin verildikten sonra hastanın kontrol ve takip edilmesi lazımdır. Çünkü şikayetler tekrarlayabilir. Kalp hızını ve tansiyonu artırması sebebiyle hasta takibi önemlidir. 

Steroid viral krupta oldukça etkilidir. İnflamasyona karşı etkisi sebebiyle hava yollarındaki ödemi azaltırlar. Hastanın hastanede yatış süresini kısaltır. Adrenalin uygulanması gibi diğer durumların kullanılmasına gerekliliği azaltır.

Ağır kruplu hastalarda solunum desteği gerekiyorsa helyum-oksijen karışımından oluşan karışım heliox etkili olabilmektedir. Daralmanın olduğu yerde hava türbülansını azaltır ve solunum işini azaltır. 

Krupta antibiyotik önerilmez. 4 yaşından küçük çocuklarda reçetesiz olarak satılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları kullanılmamalıdır.

Tedavi şekli olarak öncelikle hastaları hastalık derecelerine göre sınıflandırırız. 

Bu derecelendirme kriterleri;

  • Nefes alırken ortaya çıkan hırıltı
  • Göğüste çekilmeler
  • Morarma
  • Bilinç durumu
  • Hava girişi

Bu kriterlere göre hastanın ağır mı orta mı hafif mi olduğuna karar verilir. Sadece havlar tarzda öksürük var ve solunum zorluğu yoksa hafif kabul edilir. Hastaya evde buhar tedavisi verilir.

Hastada havlar tarzda öksürük yanında istirahatte var olan nefes alırken ortaya çıkan hırıltı ve göğüste çekilmeler varsa orta kabul edilir. Hastaya steroid verilip 4 saatlik bir gözleme alınır. 

Havlar tarzda öksürük yanında ciddi bir hava yolu darlığı ve oksijensiz kalma durumu varsa ağır kabul edilir. Hastaya %100 oksijen verilir. Adrenalin ve steroid uygulanıp yoğun bakımda izleme alınır. 

Krup Tedavi Edilmezse

Krup hastalığı genellikle evde soğuk buhar verilmesiyle düzelir. 3-6 gün içinde de geçer. Ancak hastada şu belirtiler varsa; 6 aydan küçük olma, önceki gelişte ciddi havayolu tıkanıklığı olması, bilinen bir havayolu anomalisi, yetersiz sıvı alımı, uykuya eğilim bilinç bozukluğu, tırnak dudak gibi dokularda morarma, göğüste çekilmeler varsa, hastaneye başvurulması gerekir.

Krup hastalığı hastalarının yaklaşık olarak %15’inde bazı komplikasyonlar (hastalığın ilerlemesiyle ortaya çıkan kötü durum) ortaya çıkar. Bunlar enfeksiyonun orta kulağa, akciğerin uzak bölgelerine ya da akciğer dokularına yayılmasıdır. Yani solunum yollarının diğer kısımları da etkilenir.

Orta ve ağır krup tedavi edilmediğinde hastada hava yollarında gelişen darlık sebebiyle var olan nefes darlığı ve solunum güçlüğü, hatta birlikte seyreden oksijen yetmezliği hastanın solunum yetmezliği yaşamasına ve sonuç olarak nefes alamamasına sebep olur. 

Krup Hastalığına Ne İyi Gelir?

Evde uygulanacak soğuk buhar krup hastalığı için faydalıdır. Hastaya bol sıvı verilmeli ve oda içi nemlendirilmelidir. Hastanın öksürük krizlerini önlemek için yattığında yastığına eğim verilebilir. Ev içinde sigara içilmemelidir. 

Krup Hastalığına Ne İyi Gelmez?

Hastanın ağlaması ve sakin kalamaması sorunlu olan nefes alıp vermeyi kötüleştirebilir. Evde sigara içilmesi de krup hastalığı için kötüdür. Krup için antibiyotik önerilmez. Öksürük kesicilerin de faydası yoktur.

Krup İlaçları

Krup hastalığında nebülize rasemik adrenalin ve steroid kullanılır. Bu iki ilaç da hastalığın orta veya ağır formlarında kullanılır. 

Adrenalin hava yollarındaki ödemin azalmasını sağlar. Etki süresi 2 saat olduğu için ve hastada kalp hızının artması, yüksek tansiyon yapabileceği için hastanın gözlemde tutulması gerekmektedir. 

Steroid ise inflamasyona karşı etkisi sebebiyle hava yollarındaki ödemin azalmasını sağlar. Hafif krupta tek doz deksametazon kullanılır. Hastalığın süresinde kısalma ve tekrarları önlemede çok iyidir.

Bu ilaç ve tedaviler mutlaka ve mutlaka doktor izniyle yapılmalıdır. Her ilacın ve tedavinin kendine has yan etkisi bulunmaktadır.

Çocuklarda Krup Hastalığı

Krup görülme yaş aralığı genellikle 3 ay ile 5 yaş arasındadır. Krup bir çocukluk yaş grubu hastalığıdır. 18 ay – 2 yaş arasında daha sık görülür. Erkek çocuklar kız çocuklara göre 2 kat daha fazla yakalanır bu hastalığa. 

Çocuklukta solunum yolları daha dar olduğu için çocukluk döneminde görülüp erişkin döneminde görülmez. 6 yaşından sonra hastalık görülmesi nadirdir.

Bebeklerde Krup Hastalığı

Krup hastalığı görülmesinin en sık yaş grubu 18-24 ay zamanıdır. Bu dönem bebeklik dönemine denk gelir. Krup bir çocukluk çağı hastalığıdır. Ateşli bir bebekte nefes alırken ortaya çıkan hırıltının en sık sebebi kruptur. 

Krup için Hangi Doktora Gidilir?  

Krup hastalığı belirtileri ani ortaya çıkmış ve hastada nefes darlığı, morarma ve yüksek ateş seyrediyorsa acil servise başvurulmalıdır.

Belirtiler ağır değilse hasta, çocuk göğüs hastalıkları bölümüne götürülmelidir. 

Makaleyi faydalı buldun mu?
1
0
Makeleyi Paylaşın

Krup ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Krup Ateş Yüksekliği Yapar Mı?

Viral krup virüs kaynaklı bir enfeksiyon olduğu için ateş yüksekliği yapar. Hastalıkta düşük dereceli ateş devam edebilir. Hastalıkta ateş 39-40 dereceye varabileceği gibi ateşsiz hastalık da olabilir. Spazmodik krupta ise ateş yüksekliği yoktur.

Dr. Veysel Atasoy

Krup Hastalığı Ne Kadar Sürer?

Hastalığın ne kadar süreceği hastalığın şiddetti ve hastanın verilen tedavisine göre değişir. Hafif krupta 3-5 gün içinde iyileşme görülür. Hastalık geceleri şiddetlenir ve ilk iki gece ağır seyredebilir. Hafif krupta verilecek olan soğuk buharla söylenilen sürede düzelme olur.

Orta ve ağır krupta ise hastanın steroide vereceği yanıta bağlı olarak iyileşme süresi belli olur. Genelde steroide iyi yanıt vardır ve hastalık süresini kısaltır. 

Dr. Veysel Atasoy