Karaciğer Fonksiyon Testleri Nelerdir?

Karaciğerde oluşan herhangi bir fonksiyon sorununu veya hastalığı tespit etme amacı ile karaciğer fonksiyon testleri yapılmaktadır.

Karaciğer, insan vücudunda yaklaşık olarak 500 farklı fonksiyona sahip olan en önemli organlardan biridir. Karaciğerde bir işlevsizlik veya hastalık oluştuğu anda bu durum, vücudun diğer organlarını da etkileyerek hastanın sağlığının daha kötü bir noktaya gitmesine sebebiyet vermektedir. Bu sebeple karaciğerde oluşan herhangi bir fonksiyon sorununu veya hastalığı tespit etme amacı ile karaciğer fonksiyon testleri yapılmaktadır. Bu testlerden en bilinenleri ise ALT ve AST testleridir.

ALT Testi 

ALT yani Alanin Aminotransferaz, bir enzimdir ve vücudumuzdaki en büyük organlardan biri olan karaciğer tarafından sentezlenmektedir. Karaciğerde herhangi bir sorun veya hastalık oluşması durumunda normal şartlarda karaciğerde bulunan ALT enzimi, karaciğer tarafından daha fazla salgılanmaya ve kana aktarılmaya başlanır. Bu durumda yapılan testlerde ALT oranı yüksek çıkar ve bu da karaciğerde bir sorun veya işlevsizlik olduğunun işaretidir. ALT enzimi en çok karaciğerde bulunmak ile beraber aynı zamanda kişinin böbreklerinde, kalbinde ve kaslarında da düşük oranlarda bulunmaktadır.

ALT Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

Hastanın doktora başvurmasının ardından aşağıda belirtilen durumların olması halinde doktor hastada bir karaciğer sorunu olduğundan şüphelenebilir ve ALT enzim testi isteyebilir. Bu durumlar şu şekildedir:

  • İdrarın koyu renkli olması,
  • Dışkının açık renkli olması,
  • Karın bölgesinde şişkinlik,
  • Mide bölgesinde şişkinlik,
  • Karın bölgesinde ağrı,
  • Mide bölgesinde ağrı,
  • İstifra,
  • Midede bulantı hissi,
  • Ciltte kaşınma,
  • Halsizlik,
  • Kilo kaybı,
  • Normalin üzerinde alkol tüketimi,
  • Sarılık,
  • Hepatit virüsü ile temas,
  • Obezite,
  • Karaciğerde yağlanma,
  • Aşırı zayıflık,
  • Karaciğere zararlı ilaç kullanımı,
  • Ailede karaciğer hastası geçmişi olması 

Hastada bu belirtilerin görülmesi durumunda karaciğer ALT testine başvurulması gerekebilir. Test doktor tarafından talep edildikten sonra yaptırılabilir ve sonuçlar yine bir uzman tarafından incelenmelidir.

ALT Testi Nasıl Yapılır?

ALT enzimi, kişinin aldığı besinlerin karaciğere ulaştıktan sonra burada enerjiye çevrilmesinde rol oynamaktadır. Normalde bu enzim çoğunlukla karaciğerin içerisinde bulunmaktadır. Kanda bu enzimin bulunma sebebi ise ölen karaciğer hücreleridir. Belli bir miktara kadar normal kabul edilebilen değerler doğrultusunda ölçüm yapılır. İşlem aşağıdaki gibi gerçekleşmektedir:

  • Hastanın kolunda bir bölge belirlenir ve dezenfekte edilerek temizlenir,
  • Hastadan kan alınır,
  • Kan örneği laboratuvara gönderilir,
  • Kanın içerisindeki ALT miktarı ölçülür,
  • Sonuçlar hazırlanır.

Değerlerin yüksek olması durumunda karaciğerde bir hasar olduğu anlaşılır ve bu durumda tedavi sürecine direkt olarak geçilmesi ve gerekirse farklı karaciğer testleri ve incelemeleri yapılmalıdır. Karaciğer vücutta pek çok farklı fonksiyona sahip olan bir organ olduğu için tedavi süreci ertelenmemeli ve en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır.

AST Testi

AST yani aspartat aminotransferaz, karaciğer tarafından üretilen bir enzimdir. Karaciğerde yoğunluklu olarak bulunmasının yanı sıra aynı zamanda kalp, kırmızı kaslar, beyin, böbrek ve kırmızı kan hücrelerinde de bulunduğu bilinmektedir. Karaciğerde hasar olması durumunda kana geçen Ast miktarında artış görülür. Bu durum hastanın karaciğerinde bir sorun olduğuna işaret eder. Bu test, karaciğerde bir hasar olup olmadığını ve siroz gibi durumları teşhis etmek için kullanılsa da farklı amaçlar için de talep edilebilir.

AST Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

Hastanın doktora gitmesinin ardından aşağıdaki belirtilerin görülmesi ve var olması durumunda hastaya AST testi yapılmaktadır.

  • İdrarın koyu renkli olması,
  • Dışkının açık renkli olması,
  • Karın bölgesinde şişkinlik,
  • Mide bölgesinde şişkinlik,
  • Karın bölgesinde ağrı,
  • Mide bölgesinde ağrı,
  • İstifra,
  • Midede bulantı hissi,
  • Ciltte kaşınma,
  • Halsizlik,
  • Kilo kaybı,
  • Normalin üzerinde alkol tüketimi,
  • Sarılık,
  • Hepatit virüsü ile temas,
  • Obezite,
  • Karaciğerde yağlanma,
  • Aşırı zayıflık,
  • Karaciğere zararlı ilaç kullanımı,
  • Ailede karaciğer hastası geçmişi olması,
  • Bacaklarda şişme,
  • Bileklerde şişme 

Önceden kullanılan ilaçlar veya süregelen ilaç kullanımı olması durumunda bu durum doktora bildirilmelidir. Aksi takdirde test yanlış yorumlanabilir.

AST Testi Nasıl Yapılır?

Testin asıl amacı kandaki AST değerini ve AST fonksiyonlarını ölçmektir. Normal olarak kabul edilen değerlerden yüksek bir sonuç elde edilmesi durumunda hastanın karaciğerinde bir sorun olduğu anlaşılır. Bu durumda hastanın karaciğer ile alakalı farklı testler yaptırması gerekebilir ve sonuçlara bağlı olarak direkt tedaviye başlanır. AST, vücutta kanın temizlenmesinde ve kanın pıhtılaşmasının önlenmesinde görevli bir enzimdir. Kanı ve karaciğeri toksik maddelerden temizler ve arındırır. AST testi tek başına değerlendirilemez. Bu sebeple ALT testi ile beraber değerlendirilmesi gerekir. Test aşağıdaki şekilde yapılır.

  • Hastanın ALT test sonuçları çıkar,
  • Hastanın kolunda bir bölge dezenfekte edilerek temizlenir ve işleme hazır hale getirilir,
  • Hastadan kan örneği alınır,
  • Alınan örnek laboratuara gönderilir,
  • Burada hastanın ALT sonuçları ile beraber AST değerleri ve AST fonksiyonları incelenir,
  • Sonuçlar hazırlanır

Test herhangi bir hazırlık gerektirmez.

Karaciğer Fonksiyon Testleri Normal Değerleri Nedir?

ALT ve AST testlerinden çıkan sonuçlara göre hastanın karaciğerinin durumu incelenir ve herhangi bir hasar görülmesi durumunda direkt olarak tedaviye başlanır.

ALT Enziminin Düşük Olması Durumu

Bu durum genellikle tıbbi olarak herhangi bir risk teşkil etmemektedir. Fakat kandaki enzim aktivitesinin hiçbir şekilde tespit edilememesi ve beklenilen değerlerden çok daha düşük değerler elde edilmesi durumunda hastada karaciğer yetmezliği olduğu anlaşılabilir ki bu durum ölümcül olarak kabul edilmektedir.

ALT Normal Değeri

ALT testlerinde alınan referans aralığı 41U/L’den azdır. Bu değer tamamen normal kabul edilir. Bu değerin üzerinde olan değerler ise hastanın karaciğerinde bir sorun olduğuna işaret etmektedir. Durum aynı zamanda hastada kalp yetmezliği olduğuna da işaret ediyor olabilir. Tam değerlendirme uzman tarafından yapılmalıdır.

AST Enziminin Düşük Olması Durumu

AST enzimi kanın temizlenmesi ve toksinlerden arındırılması gibi pek çok fonksiyona sahiptir. AST enziminin düşük olduğu durumlarda aşağıdaki hastalıklardan şüphelenilir:

AST Normal Değeri

Ast testleri de Alt testleri gibi aynı referans aralığına sahiptir. Test sonuçlarının 41 U/L değerinden daha düşük çıkması gerekmektedir. Test sonuçlarının yüksek çıktığı durumlarda ise aşağıdaki hastalıklardan şüphelenilir:

Test sonuçları doktor tarafından incelendikten sonra talep edilen diğer testlerde yaptırılmalıdır. AST testinin incelenmesi için hastanın önceden ALT testini de yaptırmış olması gerekmektedir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Karaciğer Fonksiyon Testleri ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Karaciğer fonksiyon testleri yüksekliği nasıl düşürülür?

Testin ardından doktor kontrolünde test sonuçları değerlendirilir ve durumun ciddiyeti konuşulur. Her hasta için durum farklı olabilir ve değişkenlik gösterebilir. Fakat tedavi sürecinde alkolden uzak durulması, yağlı yiyeceklerden uzak durulması, bol miktarda su tüketimi ve düzenli egzersiz bu değerlerin bir miktar düşmesine yardımcı olabilmektedir.

Int. Dr. Sinem Köse

Karaciğer fonksiyon testleri nerede yapılır?

Karaciğer fonksiyon testleri uzmanlar tarafından hastanelerde gerçekleştirilmektedir. Hasta, bu testleri özel veya devlet hastanelerinde yaptırabilir. Testlerin doktor tarafından istenmesi durumunda devlet SGK tarafından desteklenmektedir. Bunların yanı sıra özel laboratuvar veya kliniklerde de bu testler yaptırılabilir.

Int. Dr. Sinem Köse

Karaciğer fonksiyon testleri neden yüksek çıkar?

Testlerin yüksek çıkmasının sebebi genellikle karaciğerde bir sorun olmasıdır. Fakat farklı durumlar sebebi ile de sonuçlarda yükseklik görülebilir. Bu durum hastanın hikayesine ve durumuna bağlı olarak farklı değerlendirilebilir. Bu sebeple uzmanlar ile mutlaka görüşülmeli ve talep edilen tüm işlemler yapılmalıdır.

Int. Dr. Sinem Köse