Kan Şekeri

Kan şekeri ya da üzüm şekeri adı ile de bilinen madde, enerji üretimi için temel kaynaklardandır.

Kan Şekeri Nedir?

Glukoz maddesi, vücutta depolanan karbonhidratların yapıtaşı olarak kabul edilir. Beyin gibi hayati organların beslenmesini sağlar. Kan şekeri ya da üzüm şekeri adı ile de bilinen bu madde, enerji üretimi için temel kaynaklardandır. Glukagon ve insülin hormonlarının yardımı ile kanda belirli bir seviyeyi aşmamaları sağlanmaktadır. Ancak bazı durumlarda kan şekeri düzeyi olması gerekenden az ya da fazla olabilmektedir. Böyle bir durumda altta yatan sorun belirlenir ve tedaviye başlanır. 

Kan Şekeri Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Kan şekeri sonuçları için belirlenen referans değerler açlık ve tokluk olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Açlık şekeri ölçümü için kişilerin 8 ile 12 saat boyunca bir şey yememiş olması gerekmektedir. Tokluk kan şekeri ise, yemekten 2 saat sonra yapılan ölçümler ile öğrenilmektedir. Yaşa ve duruma özgü kan şekeri referans değerleri şu şekildedir: 

Aç Karnına Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Sağlıklı bir kişinin açlık şekeri 70 - 100 mg/dl aralığında olmalıdır. Bu sınırın altında olması hipoglisemi (şeker düşüklüğü) işaretidir. Açlık kan şekeri 100 - 125 mg/dl aralığında ise gizli kan şekeri hastalığı taraması yapılmalıdır. 125 mg/dl’nin üzerindeki sonuçlar şeker hastalığını düşündürür.

Tok Karnına Kan Şekeri Kaç Olmalı? 

Tokluk kan şekerinin 80 - 140 mg/dl arasında olması gerekmektedir. Kan şekerinin çok düştüğünü ifade eden hipoglisemi tokluk kan şekeri değerleri 50 mg/dl ve altıdır. Sonradan kazanılan şeker hastalığını düşündüren tip 2 diyabet kan şekeri değerleri ise 200 mg/dl ve üzeridir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Yenidoğanlarda kan şekeri ilk 24 saat için 45 mg/dl’dir. Daha sonrasında bu değer 50 mg/dl’ye yükselirOkul öncesi bir çocuğun açlık kan şekeri 100 - 140 mg/dl olmalıdır. Çocuğun gelişimine göre olması gereken değer, uzmanlar tarafından ailelere aktarılmaktadır. 

Kan Şekeri Nasıl Ölçülür?

Kan şekeri düzeyinin referans değerler arasında olmaması halinde vücutta birçok sorun oluşabilmektedir. Bu yüzden kanda glukoz (şeker) ölçümü hayati önem taşır. Kan şekeri eksikliği ya da yüksekliği teşhisi için kullanılabilecek bazı yöntemler vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

  • Kan TahliliYetişkin hastalarda koldan alınan kan örneği kullanılır. Bu test çoğunlukla hastanın açlık kan şekerini öğrenmek için kullanılır. Böylece diyabet (şeker hastalığı), gebelik şekeri ve gizli diyabet tanıları konulabilmektedir. Gebelik şekeri testinde diğerlerinden farklı olarak işlem öncesinde anne adayına 50 gr şeker içeren su içirilir ve 1 saat sonrasında ölçüm yapılır.
  • 3 Aylık Kan Şekeri Testi: HbA1C adı ile de bilinen 3 aylık kan şekeri testi, hastaların son 2 - 3 ay içerisindeki kan şekeri düzeyleri hakkında bilgi vermektedir. Bu test için hastaların aç olmalarına gerek yoktur. Bazı ilaçlar ve hastalıklar sonucu etkileyebilmektedir. 

Gebelikte Kan Şekeri Değerleri Kaç Olmalı?

Gebelikte diyabet kan şekeri değerleri ölçümü ile direkt olarak saptanır. Gebelik şekeri tanısı alan kişilerin süreç boyunca yakından takip edilmesi gerekir. Kontrol altına alınmayan glukoz seviyeleri bebek ve anne için ciddi riskler oluşturabilir. Riskli gebelerin egzersiz yapması ve düzenli beslenmesi çok önemlidir. 

Bebeklerde Kan Şekeri Değerleri Kaç Olmalı?

Bebeklerde kan şekeri yüksekliği ve düşüklüğü ciddi sorunların habercisi olabilir. Yenidoğanlarda şeker ölçümü için topuk kanı kullanılabilir. Bebeklerde kan şekeri düzeyi sürekli olarak değişiklik göstereceği için bebeğin yaşına uygun güncel değerler ilgili uzmanlar tarafından öğrenilmelidir. 

Kan Şekeri Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kan şekerinin olması gerekenden daha az olmasına hipoglisemi denmektedir. Diyabet hastalarında görülen bir durumdur. Kan şekeri düzeyinin normal seviyenin altına düşmesinin birçok sebebi olabilir. Sık karşılaşılan sebepler arasında sağlıksız beslenme şekli ve kan şekeri düşürücü ilaçların yanlış kullanılması vardır. Bunlara ek olarak kişilerin yoğun fiziksel aktiviteler yapmaları da kan şekeri düzeyinde düşüklüğe yol açabilir.

Kan Şekeri Düşüklüğü Belirtileri

Kan şeker düşüklüğünde birçok belirti oluşur. Bu belirtiler ortaya çıktığında hastanın şekeri ölçülmeli ve hemen müdahale edilmelidir. Kan şekeri düşüklüğü belirtileri şunlardır:

Kan Şekeri Düşüklüğü Tedavisi

Kan şekeri düşmesi ilk yardım gerektirir. Böyle bir durumda kan şekeri yükselten yiyecekler tüketilmesi belirtileri ortadan kaldırır. Hastanın bilinci kapalıysa hastanede müdahale edilmelidir. Sorun sürekli oluyorsa kan şekeri yükseltici ilaçlar verilebilir. Fakat tedavide en önemli nokta hastanın beslenmesinin düzenlenmesidir. Tüm öneriler uygulandığında hastalar ciddi sorunlar yaşamazlar. Ani kan şekeri düşmesi durumunda müdahalenin gecikmesi hayati risk oluşturacağından, uzman tavsiyeleri dikkate alınmalıdır. 

Kan Şekeri Düşmesine Ne İyi Gelir?

Ani kan şekeri düşmesi, hızla müdahale edilmesi gereken bir sorundur. Eğer kişilerin şekeri orta veya hafif derecede düşmüşse meyve, küp şeker ve reçel gibi tatlı gıdalar tüketilmelidir. Fakat tatlıların fazla tüketilmesi halinde, şeker yükselmesi sorunu görülebileceği için aşırıya kaçılmaması gerekmektedir. 

Kan Şekeri Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kan şekerinin 70 mg/dl altında olması hafif veya orta dereceli hipoglisemi (şeker düşüklüğü) tablosu olarak değerlendirilir. Herhangi bir müdahale yapılmazsa, hastanın kan şekeri seviyesi giderek düşmeye devam eder. 50 mg/dl altına inen şeker seviyesi hayati tehlikenin başladığı nokta olarak sayılabilmektedir. Acil müdahale yapılmadığında hastada bilinç kaybı veya koma görülebilir. Ölüm gibi sonuçların doğması da mümkündür. Bu yüzden tedavi ihmal edilmemelidir. 

Kan Şekeri Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kan şekerinin yükselmesine hiperglisemi denir. Bu durum birçok nedene bağlı olarak görülebilmektedir. Kesinlikle tedavi edilmelidir. Bazı kişilerde yoğun strese bağlı olarak gelişebilir. Kan şekeri yükselmesinde altta yatan sebeplerden bazıları aşağıdaki gibidir:

Kan Şekeri Yüksekliği Belirtileri

Kan şekeri yüksekliği belirtileri ve gizli kan şekeri belirtileri benzerlik göstermektedir. Altta yatan soruna özgü belirtiler görülebilmektedir. Kan şekeri yükseldiğinde en sık oluşan belirtiler şunlardır:

Kan Şekeri Yüksekliği Tedavisi

Kan şekeri yüksekliği hızla müdahale gerektiren bir sorundur. Beslenmesine dikkat eden ve ilaçlarını düzenli kullanan kişilerde çok sık görülmemektedir. Tedavide kan şekeri düşüren haplar ve iğneler kullanılır. Bazı hastalarda sadece diyet listesi düzenlemesi yeterli olur. Hastaların kan şekerlerini sürekli olarak ölçmeleri ve kaydetmeleri gerekmektedir. 

Kan Şekeri Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Kan şekeri yüksekliği sorunu yaşayan hastaların, ilaç kullanımına ek olarak beslenme alışkanlıklarını değiştirmeleri büyük bir iyileşme sağlamaktadır. Karbonhidrat ve şeker içerikli gıdalardan uzak durmak gerekmektedir. Ayrıca stresten kaçınmak ve düzenli yürüyüş gibi hafif sporlar yapmak kan şekerinin dengelenmesi için önemlidir.

Kan Şekeri Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kan şekeri yüksekliği tedavi gerektirir. Ani durumlarda müdahale edilmemesi hastanın hayatını tehlikeye atar. Tedavinin uzun süre boyunca ihmal edilmesi halinde böbrek yetmezliği, kalp hastalıkları ve körlük gibi ciddi sorunlar oluşur. Bu nedenle altta yatan sebep araştırılmalı ve en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Kan Şekeri ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Gebelikte kan şekeri nasıl düşürülür?

Hamilelik döneminde kan şekeri düzeyinin normal sınırlarda tutulması önemlidir. Kan şekeri yükselen gebelere düzenli egzersiz ve beslenme düzenlemeleri önerilmektedir. Bu süreçte gebeler kan şekerlerini düzenli olarak ölçer ve kontrole gidildiğinde iyileşme olup olmadığına bakılır. Eğer problem devam ediyorsa, kan şekeri düşürücü haplar ya da iğneler reçete edilebilir. Reçete edilmeyen hiçbir ilacın kullanılmaması gerekmektedir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Bebeğin kan şekeri düşerse ne olur? Kan şekeri düşen bebek ne yapar?

Bebeklerde kan şekeri dengesizliklerini fark etmek daha zordur. Kan şekeri düşen bir bebekte morarma ve huzursuzluk ilk görülen belirtiler arasındadır. Bunlara ek olarak el titremesi, nefes alıp verme sıklığının artması, vücut ısısının düşmesi ve solunum durması da görülebilmektedir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Sabah kan şekeri neden yükselir? Kan şekeri nasıl düşürülür?

Gece kan şekeri düzeyi normalken, sabah uyanıldığında kan şekerinin yükselmiş olması iki temel sebebe dayanmaktadır. Bunlardan birincisi, uyku sırasında büyüme hormonu gibi hormonların olması gerekenden daha fazla salgılanmasıdır. İkinci sebebi ise, uyku sırasında kan şekerinin düşmesi sonucunda vücudun tepki olarak yağ, kas ve karaciğer dokularından şeker salınımı yapmasıdır. Doktorun verdiği diyet listesine uymak ve reçete edilen ilaçları gerektiği şekilde kullanmak sorunu ortadan kaldırmaktadır.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri nerede ölçülür?

Kan şekeri ölçümü sağlık kuruluşlarında ve evde kolaylıkla yapılabilmektedir. Diyabet hastalarının şeker değerlerini düzenli olarak takip edebilmeleri için özel olarak üretilmiş kan şekeri ölçüm cihazı kullanılabilmektedir. Hastane ortamında ise laboratuvar testi ve ev tipi ölçüm cihazları kullanılabilir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri hangi parmaktan ölçülür?

Açlık ve tokluk kan şekeri ölçümü, ev tipi cihazlar sayesinde hızlı ve kolay bir biçimde yapılabilmektedir. Bu cihazlar hastanın parmağından alınan kan damlasından ölçüm yaparlar. Hangi parmağın kullanıldığı sonucu etkilemez.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri ne zaman ölçülür?

Kan şekeri ölçümü için standart bir zaman dilimi yoktur. Uzmanlar, hastanın ihtiyacına ve genel sağlık durumuna göre gerekli planlamayı oluştururlar. Tokluk kan şekeri ölçümü için ideal zaman yemekten 2 saat sonrasıdır. Açlık kan şekeri ölçümü için, test öncesinde ortalama 10 saatlik açlık gereklidir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri düşünce tansiyon yükselir mi?

Kan şekeri düştükçe hastada görülen belirtilerin sayısı ve şiddeti artar. Bu belirtiler arasında tansiyon yüksekliği de bulunmaktadır. Ancak her insanın bünyesi farklı olduğundan dolayı, her belirti her hastada görülmeyebilir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Gebelikte tokluk kan şekeri ne zaman ölçülür?

Gebelik döneminde kan şekeri düzeyi yakından takip edilmelidir. Ölçüm sıklığı hastadan hastaya göre değişeceği için, uzmanların hazırlamış olduğu tedavi planına uyulması gerekir. Ancak gebelik şekeri sorunu yaşayan kişilere genel olarak haftanın iki günü, günde 5 kez ölçüm yapması tavsiye edilir. Yapılan ölçümlerin sonucu not edilmeli ve kontrol sırasında doktora bildirilmelidir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri aç karnına mı ölçülür?

Kan şekeri değerleri, hastanın tokluğuna bağlı olarak değişmektedir. İlk değerlendirme sırasında genellikle açlık kan şekeri ölçümü yapılmaktadır. Ancak günlük yaşamda hem açlık hem de tokluk kan şekerine bakılmaktadır. Burada önemli olan, çıkan sonucun duruma uygun olan referans değerleri çerçevesinde değerlendirilmesidir. Örneğin açken ölçüm yapan biri, tokluk kan şekeri referans değerlerini baz alırsa, yanlış tedavi yöntemine başvurabilir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri düşmesi baş ağrısı yapar mı?

İç organlarımızın çalışabilmesi için belirli miktarlarda şekere ihtiyaç duyulur. Kan şekerinin olması gerekenden daha az olması durumunda glikoz eksikliği yaşayan organlarımıza özgü bazı belirtiler oluşur. Baş ağrısı da bunlardan biridir. Bu belirti, ciddi derecedeki kan şekeri düşüklüklerini işaret etmediğinden, şekerli gıdaların tüketilmesi halinde ortadan kalkar.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kan şekeri için hangi doktora gidilir?

Kan şekeri değerlerinde bir sorun olduğundan şüpheleniliyorsa, iç hastalıkları (dahiliye) bölümüne başvurulması gerekmektedir. Burada yapılacak tahlillerden sonra sorunun kaynağı belirlenir ve tedavi planı iç hastalıkları uzmanı tarafından hazırlanır. Eğer altta yatan hastalık farklı bir uzmanlık alanında yer alıyorsa, hasta ilgili bölüme yönlendirilir.

Stj. Dr. Havva Küçük