İdrar Kaçırma

İdrar kaçırma, hastanın, idrarının bir kısmını veya tamamını istemsiz bir şekilde kaçırması durumu olup hastanın yaşı ve kaçırmanın türü dikkate alınarak tedavi uygulanır.

İdrar Kaçırma Hastalığı Nedir?

Böbreklerde idrarın son hali oluşturulduktan sonra peristaltik (boru şeklinde yapıların ileri doğru hareketi sağlaması için yaptığı hareket) hareketler sonucunda idrar mesaneye ulaşır. Mesanede depo halinde bekler. Mesane içerisindeki idrar belli bir seviyeye gelene kadar mesane içi basınç 5 ila 10 mm H2O seviyelerindedir. Bu basıncın artması ile mesane içi basınç işeme refleksini uyaracak seviyeye gelir.

Kişi eğer uygun değilse bu refleks pudental sinir ve dış sfinkter (bir kanalı açıp kapatmaya yarayan kas halkası) tarafından baskılanır ve idrar tutulmuş olur.

İşeme refleksi ponstadır (beyin sapı). İşemenin bastırıldığı yer ise beyin korteksidir. Beyin korteksi tarafından kişi uygun olmadığı ortamlarda idrarını tutabilir.

Eğer kişi uygunsa parasempatik sistem adı verilen sinir sistemi tarafından detrusor (mesane kası) kaslar kasılır ve eksternal (dış taraf) sfinkterler gevşer. Bu sayede işeme olayı gerçekleşir. Sempatik sinir sistemi ise bu detrusor kasları gevşetir ve eksternal sfinkterin kasılması sağlanır. Bu da işemenin durması veya engellenmesini sağlayan sistemdir.

İdrar kaçırmaya tıpta üriner inkontinans denir. Bu durum kişinin idrarının bir kısmını ya da tamamını istemsiz bir şekilde kaçırması sonucunda meydana gelir. Bu durum kişinin hayat kalitesini oldukça düşürür. Bunun yanında psikolojik problemler de getirebilir.

Üriner inkontinans durumu değerlendirirken tipini, şiddetini ve sıklığını gözlemlemek gerekir. Bunlar tedavide oldukça önemlidir.

Üriner inkontinans yaşlı kişilerde hastaneye başvurmanın sık nedenlerinden birisidir. Bununla birlikte olarak her yaşta da görülebilir ve her yaşta tedavi edilmelidir.

İdrar Kaçırma için Risk Faktörleri

Aşağıdaki durumlar ve hastalıklar idrar kaçırma için potansiyel olan risk faktörleridir:

  • Obezite: Obezite sonucu artan karın içi basınca bağlı olarak mesaneye ekstra bir yük biner. Bu artan basınç kasları zayıflatır, kişi hapşırdığında veya öksürdüğünde idrar kaçağının sızıntı şeklinde olma olasılığı artar.
  • Sigara içmek: Sigara içen kişilerde hava yollarının daralması ve etkilenmesi sonucunda sürekli olarak görülen veya ara ara gelen öksürük atakları olabilir. Bu öksürük atakları mesaneye olan basıncı ve işemede görev alan kaslarda değişikliklere yol açabilir. Bu da idrar kaçağı yapabilmektedir. Yani sigara dolaylı bir risk faktörüdür. Erkeklerde idrar kaçırmanın sebepleri arasındadır.
  • Prostat hastalığı: Daha önceden prostat ve çevresinde kanser veya tümör gelişmiş kişilerde tedaviye bağlı olarak prostat ameliyatı geçiren kişiler risk altındadır. Bu durum dışında radyasyon tedavisinden sonra da idrar kaçırma görülebilir.
  • Kadın cinsiyete sahip olmak: Kadınların erkeklere göre stres inkontinansa bağlı olarak idrar kaçırma olasılığı daha yüksektir.
  • Hamilelik: Hamilelikte rahimde artan kütle ve hacim artışı sebebiyle mesane de bir baskı oluşur. Bu baskı sonucunda gebeler sık sık tuvalete çıkma ihtiyacı hissedebilirler. Bununla birlikte olarak bazı gebelerde bu artan basınç idrar kaçırmaya kadar gidebilir.
  • Artan yaş: Mesanedeki kaslar yaşla birlikte kasılma gücünü kaybedebilir. Bu kasların zayıflaması sonucunda hasta idrarını tutamaz. İdrar kaçırmanın önde gelen sebeplerinden birisi yaşlılıktır.
  • Bazı hastalıklar ve durumlar: Diyabet, böbrek hastalığı, omurilik yaralanması ve örneğin felç gibi nörolojik hastalıklar riski artırır.

İdrar Kaçırma Tipleri

İdrar kaçırmanın altta yatan nedeni idrar kaçırma tipinin belirlenmesini sağlar.

Bu tipler:

  • Stres üriner inkontinansÖksürürken, gülerken, koşarken veya atlama gibi bazı aktiviteler yaparken kişinin idrarı dışarı sızma tarzında kaçar.
  • Urge inkontinans: İdrar yapmak için ani ve yoğun bir dürtü vardır bununla birlikte idrar aynı anda veya hemen sonra sızma şeklinde kaçar.
  • Taşma inkontinansı: Mesaneyi tamamen boşaltamama sızıntıya neden olabilir.
  • Total inkontinans: Mesane idrarı depolayamaz. Sürekli bir idrar kaçırma durumu mevcuttur. En sorunlu durumlardan birisidir.
  • Fonksiyonel inkontinans: Bu idrar kaçması durumunda  kişi muhtemelen bir hareketlilik sorunu nedeniyle banyoya zamanında ulaşamaz. Bunun sonucunda da idrar kaçar. Hasta ucu ucuna idrarını kaçırdığını belirtiler.
  • Kombine inkontinans: Bu kombine tipte birden fazla durum görülebilir. Örnek olarak: kişide hem urge inkontinans hem de taşma inkontinansı görülebilir.

İdrar Kaçırma Belirtileri Nelerdir?

Ana belirti idrarın istemeden serbest bırakılmasıdır (sızıntı). Bunun ne zaman ve nasıl gerçekleştiği idrar kaçırma tipine bağlı olacaktır. İdrar kaçırma şiddetli veya yavaş yavaş gerçekleşebilir.

Stres inkontinansı: Bu tip idrar kaçırma özellikle menopoz öncesi kadınlarda, doğum yapan veya menopozdaki kadınlar arasında en yaygın idrar kaçırma türüdür. Kelimedeki stres psikolojik olan stres değildir. Fiziksel bir baskı olan stres anlamına gelir. Mesane ve idrar kontrolüne dahil olan kaslar ani olarak ekstra bir basınç altına girdiğinde kişi istemsiz olarak idrarını kaçırabilir.

Aşağıdaki eylemler stres inkontinansını tetikleyebilir:

  • Öksürme sırasında aniden idrar kaçırma görülmesi. Bu durum genellikle çok hafif miktarda idrar kaçırmayı içerir.
  • Hapşırma veya gülme sırasında az miktarda idrar kaçırma.
  • Ağırlık kaldırırken mesanenin sıkışmasına ve ekstra basınç altına girmesi sonucunda meydana gelen idrar kaçırma
  • Egzersiz yaparken idrar kaçırma

Urge inkontinansı: Bu durum “aşırı aktif mesane” olarak da bilinir. Halk arasında sıkışma tipi idrar kaçırma da denir. İkinci en yaygın idrar kaçırma türüdür. Mesanenin kas duvarında, durdurulamayan idrara çıkma isteğine neden olan ani, istemsiz bir kasılma vardır.

İdrar yapma ihtiyacı hissedildiğinde kişinin o an ne yaptığından bağımsız olarak idrarın serbest bırakılmasından önce çok kısa bir zamanı vardır.

Bu durumda idrar yapma isteği aşağıdakilerden kaynaklanabilir:

  • Ani bir pozisyon değişikliği anında meydana gelen idrar kaçırma
  • Akan suyun sesinden etkilenerek idrar kaçırma
  • Cinsel ilişki sırasında idrar kaçırma

Taşma inkontinansı: Bu tip idrar kaçırma prostat bezi problemlerinde, hasarlı mesane veya tıkanmış üretrası (idrar yolu veya sidik borusu) olan erkeklerde daha yaygındır. Büyümüş prostat bezi mesaneye baskı yapıp tıkayabilir. Mesane vücudun ürettiği kadar idrarı depolayamaz veya mesane tamamen boşalmaz ve az miktarda idrar kaçağına neden olur. Çoğu zaman, hastaların sık idrara çıkmaları gerekir ve idrar yolundan damla damla idrar kaçırma veya sürekli idrar kaçağı gibi belirtiler yaşayabilirler.

Fonksiyonel inkontinans: Kişi idrara çıkma ihtiyacı olduğunu bilir ancak bir hareketlilik sonucunda banyoya zamanında ulaşamaz. Fonksiyonel inkontinans yaşlı insanlar arasında daha yaygındır ve bakım evlerinde yaygındır.

Fonksiyonel inkontinansın yaygın nedenleri şunlardır:

  • Demans adı verilen unutma durumunda kişi idrarını kaçırabilir. Genellikle yaşlılarda görülür.
  • Zayıf el becerisi olan yaşlı insanlarda pantolonun düğmelerinin açılamaması sonucunda idrar kaçağı meydana gelebilir.
  • Depresyon, anksiyete veya öfke durumlarında idrar kaçırma.

Total inkontinans: Bu idrar kaçırma sahip olan kişinin sürekli idrarının sızdığı veya büyük miktarlarda idrarın periyodik olarak kontrol edilemeyen kaçaklarının olduğu görülür. Hastanın konjenital (doğuştan) bir sorunu olabilir. Omurilikte veya idrar sisteminde bir yaralanma olabilir.

İdrar Kaçırma Nedenleri Nelerdir?

İdrar kaçırma  aslında tam olarak bir hastalık değil esasen bir hastalığın ortaya çıkan bir belirtisidir. Altta yatan bir başka problem vardır ve idrar kaçırma bunun sonucunda oluşur. Günlük alışkanlıklar, altta yatan tıbbi durumlar veya fiziksel problemlerden dolayı idrar kaçırma durumu görülür. Doktor kişinin idrar kaçırma durumunu değerlendirdiği zaman da genellikle altta yatan sebebi araştırır.

Bazı içecekler, yiyecekler ve ilaçlar idrar söktürücü olabilir. Mesanenizi uyarır ve idrar hacminizi artırır. Bu yiyecek ve içecekleri tüketmek her insanda olmasa da bazı insanlarda idrar kaçırma problemlerine yol açabilmektedir.

Bu yiyecek ve içecekler:

  • Alkol
  • Çikolata
  • Şili biberi
  • Büyük dozlarda C vitamini
  • Kafein
  • Gazlı içecekler ve maden suyu
  • Yapay tatlandırıcılar

Geçici İdrar Kaçırma

İdrar kaçırma aşağıdakiler gibi kolayca tedavi edilebilen bir tıbbi durumdan da kaynaklanabilir:

  1. İdrar yolu enfeksiyonu: Her idrar yolu enfeksiyonunda olmasa da bazı enfeksiyonlar sonucunda hastanın mesanesi tahriş olabilir. Bu durum sonucunda da fazla idrara çıkma ve bazen de idrar kaçırma durumu görülebilir.
  2. Kabızlık: Rektum (kalın bağırsağın anüs ile bağlandığı son kısmı) mesanenin yakınında bulunur ve mesane ile birçok siniri ortaktır. Rektumdaki sert ve sıkışmış dışkı bu sinirlerin aşırı aktif olmasına ve idrar sıklığının artmasına neden olur. Bu durum genellikle ileri kabızlık seviyesinde olan kişilerde görülmektedir. Tedavisi kolaydır ve geçici bir durumdur.

Kalıcı İdrar Kaçırma

  1. Üriner inkontinans: Altta yatan fiziksel sorunların veya değişikliklerin neden olduğu kalıcı bir idrar kaçırma durumuna dönüşebilir.  meydana gelebilir.
  2. Gebelik: Hormonal değişiklikler ve rahim içindeki bebeğin artan ağırlığı sebebiyle stres inkontinansı adı verilen duruma gebelik yol açabilir.
  3. Doğum: Normal doğum sonrası idrar kaçırmaya sebebiyet verebilir. Vajinal doğum sırasında mesane kontrolü için gerekli kaslar zayıflayabilir ve ayrıca mesane sinirlerine ve mesaneye destek sağlayan dokular zarar görebilir. Bunun sonucunda da leğen kemiklerinin arasında bulunan pelvik duvar adı verilen kas zemini sarkabilir. Bu sarkma sonucunda mesane, rahim, rektum ve ince bağırsak normal pozisyondan aşağı doğru itilebilir ve vajinadan dışarıya çıkabilir. Bu tür sarkmalar da idrar kaçmasına sebebiyet verebilir. Bazı araştırmalar sezaryen doğum sonrasında idrar kaçırma ihtimalinin daha düşük olduğunu ortaya koyar.
  4. İdrar yolu tıkanıklıkları: İdrar yolunuzdaki herhangi bir tümör normal idrar akışını engelleyerek taşma inkontinansı tipine yol açabilir. İdrar taşları, mesanede oluşan sert veya taş benzeri kitleler bazen idrar sızıntısına neden olur.
  5. Nörolojik bozukluklar: İnme, beyin tümörü veya omurga yaralanması mesane kontrolünde yer alan sinir sinyallerine müdahale ederek üriner inkontinansa neden olabilir. Bel fıtığı idrar kaçırmaya sebep olabilir. Bunun altında yatan sebep sinirlerin tahribidir.
  6. Histerektomi: Kadınlarda mesane ve rahim aynı kasların ve bağların birçoğu tarafından ortak olarak desteklenir. Rahim çıkarılmasına histerektomi denir. Bu durum da dahil olmak üzere bir kadının üreme sistemini içeren herhangi bir cerrahi işlem sonucunda destekleyici pelvik taban kaslarına zarar gelebilir ve bu da idrar kaçırmaya neden olabilir.
  7. Büyümüş prostat: Prostat bezi sadece erkeklerde bulunan bir bezdir. Yaşlanmış erkeklerde idrar kaçırma genellikle prostat hiperplazisi olarak bilinen bir durum olan prostat bezinin genişlemesinden kaynaklanır.
  8. Prostat kanseri: Erkeklerde stres inkontinansı veya urge inkontinansı tedavi edilmemiş prostat kanseri veya tümörü ile ilişkili olabilir. Ancak daha sıklıkla, idrar kaçırma prostat kanseri tedavilerinin bir yan etkisidir.
  9. Artan yaş: Mesane kasının yaşla birlikte zayıflaması sonucunda mesanenin idrar saklama kapasitesi azalabilir. Bu da idrar kaçırmaya sebep olur.
  10. Menopoz: Menopozdan sonra kadınlar daha az östrojen üretir. Mesane ve üretranın yüzeyini oluşturan hücrelerini sağlıklı tutmaya yardımcı olan bu hormonun azalmasının bazı sonuçları vardır. Bu hücrelerin ve dokuların sağlığının bozulmasının sonucunda da kişinin idrar kaçırma durumu şiddetlendirebilir.

İdrar Kaçırma Teşhisi

Üriner inkontinansı teşhis etmenin temelinde bu idrar kaçağının altında yatan hastalığı veya tıbbi durumu anlamak yatar.

Anamnez: Altta yatan durumun anlaşılması sebebiyle hastanın doktor tarafından detaylı bir öyküsü alınır. Buna anamnez alma da denir.

Bu öyküyü dinlerken genellikle doktor aşağıdaki soruları sorabilir:

  • Kaç yaşındasınız?
  • Menopoza girdiniz mi?
  • İdrar kaçırmanızı arttıran hapşırma veya öksürme gibi durumlar var mı?
  • Gülerken idrar kaçırma şikayetiniz var mı?
  • Yakın zamanda hamile kaldınız mı veya doğum yaptınız mı?
  • Doğumdan sonra idrar kaçırma şikayetleriniz oldu mu?
  • Herhangi bir ameliyat geçirdiniz mi?
  • Gece idrar kaçırma şikayetleriniz var mı?
  • İdrarınız damlama şeklinde mi kaçıyor yoksa akıntı şeklinde mi?

Yukarıdaki sorular kişinin idrar kaçırmasının sebebini ve altta yatan hastalığı anlamada doktora yardımcı olabilir. Bu sorulara göre kişi yapacağı testleri de aklında kararlaştırabilir.

Mesane günlüğü tekniği: İdrar kaçıran kişi 3 gün boyunca günlük olarak ne kadar sıvı içtiğini, idrara çıkma durumu meydana geldiğinde ne kadar idrar çıkarttığını ve idrar kaçırma olaylarının sayısını kaydeder. Bunu doktora bir rapor halinde verir. Doktor olayın derecesini ve sebeplerini araştırır.

Fizik muayene: Doktor hasta kadın ise vajinayı inceleyebilir. Bununla beraber pelvik taban kaslarının gücünü kontrol edebilir. Erkek hastalarda prostat bezinin genişleyip genişlemediğini belirlemek için hastanın rektumunu inceleyebilirler.

İdrar tahlili: Enfeksiyon ve anormallik belirtileri için laboratuvar testleri yapılır. Bu testlerde enfeksiyon varlığı ve idrarda anormal olarak artmış hücreler incelenir.

Kan tahlili: Bu genellikle kişinin böbrek fonksiyonunu ölçmek amacıyla yapılan bir tetkiktir.

Postvoiding rezidüel (PVR) ölçüm: Bu tahlil idrar yaptıktan sonra kişinin mesanesinde yani idrar deposunda ne kadar idrar kaldığının tespiti için yapılan testtir.

Pelvik ultrasonografi: Ultrasonografi ses dalgaları sayesinde kişinin idrar yollarını ve böbreğinin görüntülenmesini sağlamak için yapılan bir tetkiktir. Ucuz ve pratik bir işlem olmasının yanında idrar yollarında meydana gelen anormal bir durum kolaylıkla fark edilebilir. Genellikle önce kişi tuvaletini yaptıktan sonra boş mesane ile yapıldıktan sonra hastaya mesanesini dolduracak kadar su içirtilip mesane dolunca tekrar yapılır.

Stres testi: Doktor muayene esnasında kişinin karnına veya pelvis bölgesine ani yaptığı bir basınç hareketiyle kişinin idrar kaçırıp kaçırmadığına bakar. Esasen bir fizik muayene tekniğidir.

Ürodinamik test: Bu mesane ve idrar sfinkter kasının ne kadar basınca dayanabileceğini belirleyen bir testtir. Kişinin idrar torbası doluyken basıncının ölçülmesi ve işeme esnasında kasların elektrik aktivitelerinin tespitini içeren bir testtir.

Sistogram: Bir X-ışını röntgen görüntüleme tekniği olan sistogram mesanenin bir görüntüsüne ulaşmayı sağlar.

Sistoskopi: Girişimsel bir tanı testi olan sistoskopide, sistoskop adı verilen alet kişinin idrar yollarına doğru ilerletilir. Sistoskop adı verilen aletin ucunda bir adet kamera vardır. Bu kamera idrar yollarındaki problemlerin görüntülenmesine olarak tanır.

İdrar Kaçırma Tedavisi

Tedavi seçenekleri idrar kaçırmanın türü, hastanın yaşı, genel sağlığı ve zihinsel durumu gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bu sebeple teşhis ve altta yatan tıbbi durum değer kazanır.

Stres İnkontinansı Tedavisi

Kegel egzersizleri olarak da bilinen pelvik taban egzersizleri detrusor idrar sfinkterini (kas halkası), pelvik taban kaslarını ve idrarı kontrol etmeye yardımcı olan diğer kasları güçlendirmeye yardımcı olur. İdrar kaçırma egzersizleri olarak uygulanabilir. Kadınlarda idrar kaçırma egzersizlerinin temelinde bu egzersizler yatar. Bu egzersizlerin düzenli olarak yapılması gerekir.

Mesane eğitimi

  • İdrara çıkmayı ertelemek: Bu teknikle genellikle kişi idrar ihtiyacı hissettiği an kendini baskılamayı hedef haline getirir. Genellikle doktor tarafından belirlenen süreler uygulanır. Örnek olarak doktor kişiye her idrarın geldiğinde 5 dakika dayanıp daha sonra tuvalete gider. Bu teknik ile kişi idrarını tutma süresini geliştirebilir.
  • Üst üste iki kez idrara çıkma: Bu yöntemde idrar yapıldıktan sonra kişi belli bir süre geçtikten hemen sonra tekrar idrarını yapmayı dener. Bu şekilde mesanenin boşaltılması hedeflenir.
  • Tuvalet zamanını sabitleştirmek: İdrar kaçıran hasta günün belirli saatlerinde tuvalete çıkmayı ve zamanı gelmediği halde tuvaleti geldiği durumlarda kendini sınırlamayı hedefler. Bu yöntem de kişinin tuvaletini tutma süresini geliştirebilir.

İlaç Tedavisi

Üriner inkontinansı tedavi etmek için aşağıdaki ilaçlar doktor tarafından hastalara önerilebilir. Bu ilaçlar nispeten şikayetleri azaltabilir. Bazı durumlar kombine halde hastaya verilebilir.

  • Antikolinerjikler: Aşırı aktif mesane adı verilen durumu kontrol altına almayı sağlayan ilaçlardır. Bazı idrar kaçıran hastalarda işe yarayabilir.
  • Krem formunda olan östrojenler: Menapoza girmiş kadınlara östrojen verilirse üretra ve vajinal bölgelerdeki dokuyu güçlendirebilir ve idrar kaçırma şikayetleri azalabilir.
  • Trisiklik antidepresanlar: İmipramin bir trisiklik antidepresandır. İdrar kaçırma sebebi psikolojik olan kişilerde kullanılabilir.

Tıbbi Cihazlar

Bazı tıbbi cihazlar denenebilir. Çoğu kadınlar için özel olarak üretilmiştir.

  • Pesser: Vajinaya yerleştirilen sert bir halkaya pesser denir. Mesaneden idrar sızmasını engelleyebilir. Bu tedavi yöntemi rahim sarkmalarında da kullanılmaktadır.
  • Radyofrekans tedavisi: Alt üriner sistemdeki dokular radyofrekans yöntemi ile ısıtılır. Dokular iyileştiği zaman genellikle daha sıkıdır ve daha iyi idrar kontrolü sağlayabilir.
  • Botox (botulinum toksini): Botulinum toksini bir bakteri tarafından üretilen ve enjekte edildiği kasta paraliziye (felç) sebep olan bir bakteri salgısıdır. Mesane kasının içerisine verilebilir. Bu yöntem genellikle aşırı aktif mesanesi olanlara yardımcı olabilir.
  • Hacim arttırıcılar: Üretra çevresindeki dokuya enjekte edilen politetrafloroetilen (Teflon) veya Bovine kollajen üretranın kapalı kalmasına yardımcı olur.
  • Sakral sinir stimülatörü: Bu stimülatör kalça derisinin altına implante edilir. Bir tel aracılığıyla omurilikten mesaneye giden bir sinire bağlanır. Tel, siniri uyaran ve mesane kontrolüne yardımcı olan bir elektrik enerjisi yayar. Bu da kişinin idrarını tutabilmesine yardımcı olur.

Cerrahi

Diğer terapiler işe yaramazsa cerrahi bir seçenektir. Çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlar, karar vermeden önce bir doktorla cerrahi tekniği planlar. Bu cerrahi teknik çocuk sahibi olmasını engellememesini sağlar.

İdrar Kaçırma Tedavi Edilmezse

İdrar tutamama ve idrar kaçırma aşağıdaki durumlara sebebiyet verebilir. Bu sebeplerden dolayı idrar kaçırmanın mutlaka altta yatan sebebi bulunup tedavisi yapılmalıdır.

Bunlar:

  • Utanç: Utanç duygusuna bağlı olarak kişiler insanların içine çıkmaktan korkar. İdrar kaçırma hissi kişinin duygularını zedeleyebilir. Her an idrar kaçırabilirim endişesiyle yaşamak kişinin hayat kalitesini oldukça düşürür. Bu sebepten dolayı kişinin kariyer ve iş başarısı dahi etkilenir. Kişinin özgüveni de azalabilir.
  • Cinsel problemler: İdrar kaçırma sebebiyle gelişebilir.
  • İdrar yolu enfeksiyonları: Sürekli idrar kaçırma durumunda olan kişiler idrar sondası kullanabilir. İdrar sondasının uzun süreli kullanımı enfeksiyon riskini önemli ölçüde artırır. Sonda takılıyken idrar kaçırma olmaz.
  • Cilt problemleri: İdrar kaçırma durumu olan bir kişinin cilt yaraları, döküntüleri ve enfeksiyonlara yakalanma olasılığı normal insanlara göre daha yüksektir. Çünkü cilt çoğu zaman ıslak veya nemli olur.

Tedavi edilmeyen idrarı sürekli kaçırma durumu bu bölgede gerçekleşen yaralar için tehlikelidir. Yara iyileşmesi için gereken zamanı uzatır ve aynı zamanda mantar enfeksiyonlarını da arttırabilir.

İdrar Kaçırmaya Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler, davranışlar ve gıdalar kişinin idrar kaçırması durumunu kontrol altına alması için iyi olabilir.

Bunlar:

  • Erkekler için idrar kaçırma pedi: Bu ped iç çamaşıra yerleştirilir. Kişi tuvalete acilen gitmesi gerektiği ancak gidemeyeceği zamanlar için önceden bunu yerleştirir. Kişinin utanç yaşamaması için etkili bir yöntemdir. Bir tedavi değildir.
  • İdrar kaçırma külodu: Bu külot herhangi bir iç çamaşırı gibi giyilir ve idrarı sızdırmaz. Bir tedavi yöntemi değildir. Ancak kişinin utanç duygusunu engellemesine yardımcı olur.
  • Rezene çayı: İdrara çıkıldığı zaman mesanenin daha fazla boşalmasına yardımcı olabilecek içeriğe sahiptir. İçeriğiyle kişinin mesanesinin her seferinde daha fazla kasılmasına ve bu sebeple boşalmasına yardımcı olur.
  • Kegel egzersizleri kişinin pelvik kaslarının güç kazanmasına ve idrar tutmasında görevli olan kasların kontrolünü sağlayabilmesine yardımcı olabilir.

İdrar Kaçırmaya Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki davranışlar idrar kaçıran kişiler için uygun değildir:

Bunlar:

  • Ağır egzersizler ve ağır yükler kaldırmak kişi için idrar kaçırmayı tetikleyebilmektedir. Bu sebeple kişinin ağır yükleri kaldırmaması önerilir.
  • Obezite ve kilo almak idrar kaçırma şikayetleri olan kişiler için son derece tehlikelidir.  Karın içi artan basınç mesane üzerine biner ve idrar kaçırma tetiklenir. 
  • Uykusuz kalmanın idrar kaslarını kontrol etmede zorluk yaşatacağı yapılan araştırmalar ile ortaya konmuştur.
  • Çok fazla su içmek idrar kaçırması olan kişilerde idrar kaçırmasını sıklaştırabilir.
  • Uzun süre tuvalete gitmemek idrar kaçırma şikayetlerini artırır.

İdrar Kaçırma İlaçları

İdrar kaçırmayı tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan ilaçlar aşağıdaki gibi olabilir. Bu ilaçları kullanmak için doktor takibi ve reçetelenmesi çok önemlidir.

Bu ilaçlar:

Antikolinerjikler: Bu ilaçlar aşırı aktif bir mesaneyi sakinleştirebilir ve dürtü inkontinansı için yardımcı olabilir.

Bu ilaçlar:

  • Oksibutinin
  • Tolterodin
  • Darifenasin
  • Fesoterodin
  • Solifenasin
  • Trospium

Mirabegron: İdrar kaçırma tedavisinde kullanılan bu ilaç esasen mesane kasını gevşetir ve kişinin mesanesinin tutabileceği idrar depo miktarını artırabilir. Ayrıca bir kerede idrara çıkabileceğiniz miktarı da arttırabilir.

Alfa blokerler: Sıkışma veya taşma inkontinansı olan erkeklerde, bu ilaçlar prostattaki mesane boynu kaslarını ve kas liflerini gevşetir. Bu sayede mesaneyi boşaltmayı kolaylaştırır.

Bu ilaçlar:

  • Tamsulosin
  • Alfuzosin
  • Silodosin
  • Doksazosin
  • Terazosin

Topikal östrojen: Kadınlar için kullanılan vajinal uygulanan bir  kremdir. Topikal östrojen uygulamak üretra ve vajinal bölgelerdeki dokuların sıkılaşmasına ve hücrelerin nispeten fonksiyonlarını geri kazanmasına yardımcı olabilir.

İdrar Kaçırma Ameliyatı

Diğer tedaviler işe yaramazsa, çeşitli cerrahi teknikler idrar tutamamaya neden olan sorunları tedavi edebilir:

Askı prosedürleri: Kişinin vücudunun kendi dokusundan alınan bir parça üretra ve mesanenin üretraya (mesane boynu) bağlandığı kalınlaşmış kas alanı çevresinde pelvik bir askı oluşturmak için kullanılır. Askı özellikle öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda üretrayı kapalı tutmaya yardımcı olur. Bu cerrahi teknik genellikle stres inkontinansını tedavi etmek için kullanılır.

Mesane boynu süspansiyonu: Bu cerrahi teknik ile kişinin üretra ve mesane boynuna destek sağlamak amaçlanır. Mesanenin üretraya bağlandığı yerde karnın üzerinden bir kesi açılarak bu ameliyat yapılır. Bu nedenle bu ameliyat esnasında  genel veya spinal anestezi uygulanır.

Kadınlarda mesane boynu süspansiyonu ameliyatlarında altın standart Burch Kolposüspansiyon tekniğidir. Üretra ve mesane Cooper adı verilen ligamente (asıcı bağ) asılır.

Prolapsus (sarkma) cerrahisi: Kombine inkontinans ve pelvik organ prolapsusu (rahim sarkması gibi durumlar) olan kadınlarda cerrahi tedavidir. Genellikle bu ameliyat tekniklerine kolporafi cerrahisi denir.

Yapay idrar sfinkteri: Artifisyel sfinkter olarak da bilinen bu yapay cihaz erkeklerde idrar sfinkterini idrar yapmaya hazır olana kadar kapalı tutmak için mesane boynuna küçük, sıvı dolu bir halka şeklinde yerleştirilir. İdrarı kontrollü yapmak için cildin altına implante edilen cihazı kişi idrarını yapmak istediği zaman kapağa basarak açar.

Lazerle idrar kaçırma tedavisi: Kadınlarda vajinal dokulara lazer uygulanarak stres tipi idrar kaçırma tedavisi yapılabilir. Bu lazer dokuları uyarmaya yardımcıdır.

Bu ameliyatların birçoğunun sonucunda nüks etme ihtimali vardır. Bu sebeple kişiye en uygun cerrahi teknik seçilir. Yine de nüks ihtimali mevcuttur.

Hamilelikte İdrar Kaçırma

Hamilelik anne adayları için oldukça zor bir süreç olabilir. Her gebede görülmese de bazı gebelerde anatomik yapılarına göre idrar kaçırma durumu meydana gelebilir. Bu idrar kaçırmanın altta yatan temel sebebi aslında rahim içerisinde büyüyen bebeğin mesaneye yaptığı basınç sonucu idrarı daha az depolayabilmesidir.

Vakaların hemen hepsinde hamilelikten sonra bu durum genellikle normale döner. Ancak bazı kişilerde hamilelikten sonra vajinal doğum yapmış kişilerde pelvik kaslar ve pelvik duvar da etkilenebilir. Bu sebeple kalıcı bir idrar kaçırma durumu meydana gelebilir.

Genellikle bazı egzersizler ve davranışsal tedavi yöntemleri ile kişinin idrar kaçırması tedavi edilebilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde İdrar Kaçırma

Çocukların ve bebeklerin mesaneleri genellikle gelişimini belli bir yaşa kadar sürdürmeye devam eder. Bu süreçte hem idrar tutmayı sağlayan refleksler hem de kaslar tam gelişmediği için idrar kaçırma durumları gözlenebilmektedir. Çocuklarda bu idrar kaçırma durumuna enürezis yani alt ıslatma denir.

Bu idrar kaçırmanın altında yatan sebep psikolojik veya fiziksel olabilir. Uykusuzluk, enfeksiyonlar ve  kabızlık gibi durumlar çocuklarda ve bebeklerde idrar kaçırma problemleri yapabilir.

Genellikle belli bir yaşa kadar bu durumun olması normal karşılanır. Artan yaşla birlikte çocukların idrar kaçırma oranları da oldukça azalmaktadır. 14 yaşına gelen çocuklarda idrar kaçırma görülme oranı yaklaşık %1 seviyesine kadar düşer.

Bu yaşlara gelmiş çocuklarda hala idrar kaçırma görülüyorsa bir doktor tarafından mutlaka muayene edilmesi gerekir.

Çocuklarda idrar kaçırma tedavisi çok büyük oranlarda davranışsal yöntemler ile yapılır. Eğer gece idrar kaçıran bir çocuk ise çocuk gece uykusundan uyandırılır ve tuvalete götürülür. Uyandığının farkında olması bu tedavinin püf noktasıdır.

Sık sık idrara çıkması planlanır.

Eğer düzensiz bir uykusu var ise bu uyku düzenli ve yeterli seviyeye çekilmelidir. Çocuklarda ve bebeklerde görülen idrar kaçırma problemleri çok büyük oranda geçicidir.

İdrar Kaçırma için Hangi Doktora Gidilir?

Aşağıdaki belirtileriniz ve şikayetleriniz varsa bir Üroloji uzmanı doktor ile görüşmesi gereklidir.

Bu belirti ve şikayetler:

  • Hapşırırken, öksürürken veya gülerken meydana gelen damlama veya sızıntı şeklinde idrar kaçağı olması.
  • Hamilelik sırasında idrar kaçırma şikayetleri varsa.
  • Doğum sonrasında idrar kaçırma şikayetleri varsa
  • Histerektomi (rahim alınması) sonrasında idrar kaçırma şikayetleri varsa
  • Artan yaş ile birlikte son dönemlerde görülen idrar kaçırma şikayetleri varsa bir doktora görünmek gereklidir.
  • Zıplarken idrar kaçırma şikayetleri varsa
  • Yetişkinlerde uykuda idrar kaçırma şikayetleri varsa
Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

İdrar kaçırma ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İdrar Kaçırma Nasıl Önlenir?

İdrar kaçırmanın önlenmesi bazı durumlarda mümkün olabilir. Kişinin idrar kaçırmaması için tuvalete normalden daha sık gitmesi gerekir. Tuvaleti geldiğinde beklememelidir. Az bir tuvalet hissi oluşsa dahi tuvalete hemen gidilmelidir. Bununla birlikte bazı pelvis kaslarını güçlendirecek egzersizler ile idrar kaçırma önlenebilir. Bu egzersizlere kegel egzersizleri denir.

Ass. Dr. Samet Töken

Gebelikte İdrar Kaçırma Ne Zaman Başlar?

Trimester adı verilen tabir 9 aydan oluşan gebeliğin her 3 aylık periyotlarını kapsar.

İlk üç aya 1. trimester, ikinci üç aya 2. trimester ve sonra 3 aya ise 3. trimester denir.

Genellikle ilk trimester süresi boyunca gebelerde idrar kaçırma görülmez. İdrar kaçırma 2. trimesterin sonlarında yani gebeliğin  5 ve 6. aylarında meydana gelir. Ama sıklıkla artan bebek kütlesi ve rahim ağırlığına bağlı olarak idrar kaçırma gebeliğin son 2 ayında görülmektedir.

Ass. Dr. Samet Töken

Hamilelikte İdrar Kaçırma Normal Mi?

Hamilelikte idrar kaçırma şikayeti gebelerde %30 ila %60 seviyeleri arasında olduğu araştırmalar sonucunda tahmin edilmektedir. Bu durum mesane üzerine binen yükün artması sebebiyle oluşur ve doğal bir durumdur. Yani bu normal bir durumdur. Kişi bu durumun  geçici olacağını bilmeli. Pelvik taban egzersizleri yapmalı ve hijyenine dikkat etmelidir.

Ass. Dr. Samet Töken