Hepatit A Aşısı Nedir?

Hepatit a aşısı, HAV virisünün neden olduğu karaciğer rahatsızlığını önlemek ve bağışıklık kazandırmak için yapılır

Hepatit A aşısı, HAV virüsünün sebep olduğu karaciğer hastalığını önlemek amacıyla uygulanan bağışıklık kazandırma yöntemidir. Karaciğer yetmezliğinden ölüme kadar pek çok sonuçları olabilen Hepatit A enfeksiyonundan korunmanın en etkili yöntemi aşıdır.

Bağışıklık sistemi vücudumuzu enfeksiyonlara karşı korur. Çeşitli basamaklardan oluşan bu sistemin en önemli özelliği ise bellek oluşturabilmesidir. Bir mikroorganizma ile ilk karşılaşmada oluşan bellek hücreleri aynı etken tekrar vücuda girdiğinde hızlı ve etkili bir savunma oluşmasını sağlar. Buna bağışıklanma denir. Bağışıklanma, hastalığı geçirerek veya zayıflatılmış mikroorganizmaların vücuda verilmesiyle yani aşılanma ile kazanılır.  

Hepatit A hastalığına karşı bağışıklık sağlamak amacıyla inaktif hale getirilmiş virüsten aşı üretilmiştir. 25 yılı aşkın süredir onaylı olarak dünya genelinde kullanılan Hepatit A aşısı hastalığın görülme sıklığını ve zararlarını azaltmıştır.

Hepatit A Nedir?

HAV virüsünün sebep olduğu karaciğer enfeksiyonuna Hepatit A adı verilmektedir. Tüm dünyada her yıl resmi sayılara göre 1.5 milyon kişiyi etkileyen ciddi bir halk sağlığı problemidir. Gerçek sayının ise tam 13 kat daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. 

Hepatit A bulaşma yolları arasında en önemlisi kişisel hijyene ve gıda hijyenine dikkat edilmemesidir. Hastalık, hasta bireylerin dışkısı ile bulaşmaktadır. Dışkı ile doğrudan veya dolaylı yoldan temas, kanalizasyonlar, kirli sular hastalığın başlıca sebeplerindendir.

Hepatit A vücutta karaciğeri etkilemekte, diğer organlara genellikle zararı bulunmamaktadır. Ancak karaciğeri yetmezliğine ve ölüme varan sonuçları nadir de olsa ortaya çıkabilir. Hepatit A belirtileri arasında en sık ateş, sağ üst karın bölgesinde ağrı, halsizlik, iştahsızlık, bulantı-kusma, çay renginde idrar, macun rengi dışkılama, göz sklerasında sarılık yer almaktadır.

Hepatit A hastalığının spesifik bir tedavisi bulunmamaktadır. Genellikle hastaya destek tedavisi uygulanır. Sanılanın aksine aşı hasta bireyleri tedavi etmek için kullanılmaz. Sağlıklı bireylere uygulanan aşı hastalığa karşı bağışıklık oluşturur.

Hepatit A Aşısı Kimlere Uygulanır?

Hastalığa karşı mücadelede en etkili yöntem olarak gösterilen Hepatit A aşısı Sağlık Bakanlığı aşı takvimde yer almaktadır. Bebeklerde Hepatit A aşısı 1 yaşından sonra 18 ve 24. aylarda 2 doz olmak üzere uygulanabilir. Aşı genellikle ömür boyu koruyuculuk sağlar. 

Hepatit A aşısı yetişkin popülasyonda bağışıklığın ortadan kalkma riskine karşı tekrar edilebilir. Hepatit A aşısı uygulanması gereken durumlar şu şekildedir:

  • 12 aydan itibaren bebekler
  • Kronik karaciğer hastalığı bulunanlar (kronik Hepatit B/C)
  • Riskli bölgelere seyahat edecekler
  • HIV/AİDS hastaları
  • İmmün yetmezliği bulunanlar (bağışıklık sistemi yetmezlikleri)
  • Uyuşturucu madde kullananlar
  • Sağlık çalışanları ve laboratuvar görevlileri
  • Çocuk ve yaşlı bakım merkezinde çalışanlar
  • Gıda üreticileri
  • Kanalizasyon ve temizlik görevlileri
  • Homoseksüel erkekler

Hepatit A Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?

Hepatit A aşısı uygulaması son derece kolay ve ağrısızdır. Kişi günlük hayatına hızlı bir şekilde dönebilir. Hepatit A aşısı yan etkileri genellikle hafif seyirlidir. Aşı uygulamasına bağlı enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı ve kızarıklık görülebilir. Ayrıca vücut sıcaklığında düşme, baş ağrısı, yorgunluk yaygın yan etkiler arasında yer almaktadır. Bu belirtiler aşı uygulamasıyla birlikte ortaya çıkar ve genellikle 1-2 gün içerisinde kendiliğinden ortadan kalkar.

Beklenen yan etkilerin dışında ortaya çıkabilecek sorunlardan bir diğeri ise alerjidir. Alerji birçok ilaç ve kimyasal maddeye karşı olabileceği gibi aşı bileşenlerine karşı da gelişebilir. Ciltte kabarıklık, kaşıntı, yüzde ve boğazda şişlik, nefes almada güçlük ve çarpıntı gibi belirtiler aşıya karşı alerji göstergesi olabilir. Bu gibi durumlarda en kısa sürede sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.

 

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Hepatit A Aşısı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Hepatit a aşısı nerede yapılır? Sağlık ocağında yapılıyor mu?

Hepatit A aşısı bebeklere aile sağlığı merkezlerinde uygulanmaktadır. Reçeteli olarak aşıyı temin eden yetişkinler de yine aile sağlığı merkezlerinde veya diğer sağlık kuruluşlarında aşı olabilmektedir.

Dr. Berna Babacan

Hepatit a aşısı nerden yapılır?

Hepatit A aşısı için en uygun uygulama bölgesi deltoid bölge yani omuzdur. Omuz dış yan kısmını kaplayan deltoid kas içerisine enjeksiyon gerçekleştirilir. İlacın etkinliğinin istenilen düzeye ulaşmasını sağlamak için intramüsküler (kas içi) uygulama son derece önemlidir.

Dr. Berna Babacan

Hepatit a aşısı nasıl yapılır?

Hepatit A aşısı Sağlık Bakanlığı Ulusal Aşı Takvimi’ne uygun olarak bebeklere aile sağlığı merkezlerinde uygulanmaktadır. Aile hekimliği tarafından ebeveynler bilgilendirilmektedir. Hepatit A açısından riskli grupta yer alan yetişkin bireyler hekimin gerekli görmesi durumunda aşılanabilir. Öncelikle kan tahlilleri yapılarak bağışıklık kontrol edilir. Bağışıklığı yeterli düzeyde bulunmayanlara aşı reçete edilir. Sağlık Bakanlığı kriterlerine göre Hepatit A açısından risk grubunda bulunan bireylerin aşısı devlet tarafından karşılanmaktadır.

Dr. Berna Babacan

Hepatit a aşısı ateş yapar mı?

Hepatit A aşısı sonrasında uygulama bölgesinde ağrı ve kızarıklık sık görülen yan etkilerden biridir. Bu bölgede yanma eşlik edebilir. Tüm vücudu etkileyen yüksek ateş Hepatit A aşısı sonrası genellikle görülmez. Aksine aşı uygulaması sonrası vücut sıcaklığında düşme yaygındır.

Dr. Berna Babacan

Hepatit a aşısı kaç doz uygulanır?

Hepatit A aşısı rutinde 2 doz olarak uygulanır. Tek doz aşı yeterli bağışıklık oluşumunu sağlasa da bu etki geçici olabilir. Bağışıklığın uzun süre devamının sağlanması amacıyla en az 6 ay arayla iki dozluk standart uygulama kullanılmaktadır.

Dr. Berna Babacan

Hepatit a aşısı ne zaman yapılır? Bebeklerde ne zaman yapılır?

Hepatit A aşısı bebeklerde 12. ayın ardından uygulanır. 12 aydan sonra uygulanan 18 ve 24. aylarda 6 ay arayla 2 doz aşı genellikle ömür boyu koruma sağlar. Yetişkin bireyler bağışıklık durumunu kan testi ile kontrol ederek gerekli görülmesi durumunda tekrar aşılanabilir. Özellikle karaciğer hastalığı bulunanlar, riskli bölgelere seyahat edecekler bağışıklık kontrolü yaptırmalıdır.

Dr. Berna Babacan

Hepatit a aşısı canlı aşı mı?

Hepatit A aşısı tek bir çeşit değildir. İnaktive edilmiş virüsten elde edilen Hepatit A aşısı dünya genelinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Canlı aşı değildir. Ancak Çin ve Hindistan gibi ülkelerde zayıflatılmış virüsten elde edilen canlı Hepatit A aşıları da kullanılmaktadır. Ülkemizde rutin aşılamada kullanılan Hepatit A aşısı canlı aşı değil inaktif (ölü) aşıdır.

Dr. Berna Babacan

Hangi aepatit a aşısı tercih edilmelidir?

Hepatit A aşısı ismi farklılık göstermekle piyasada bulunan tüm aşılar aynı etken maddeye sahiptir. Eczanelerde satılan aşıların isimleri ticari markadır. Bakanlık tarafından onaylı olarak satışa sunulmuş her ürün genellikle aynı etkinlik düzeyine sahiptir.

Dr. Berna Babacan