Hamilelikte Ağrılar

Gebeliğin normal işleyişi sırasında çeşitli ağrılar ortaya çıkabilmektedir. Ağrıların nedenine göre ilaç tedavisi, beslenme ve egzersiz yapılabilmektedir.

Hamilelikte Ağrılar Nedir?

Hamilelik bebeğin planlanmasından doğum sonrasına kadar devam eden uzun ve takip gerektiren bir süreçtir. Yumurtanın döllenmesinin ardından tek bir hücreden ortalama 3,300 gram ağırlığında bebeğin gelişimi 40 hafta içerisinde gerçekleşmektedir.

Bu süreçte anne adayında 9-11 kilogramlık ağırlık artışının yanı sıra bir dizi fiziksel, psikolojik ve hormonal bir dizi değişiklik meydana gelir. Gebeliğin bu normal işleyişi sırasında çeşitli ağrılar ortaya çıkabilmektedir. Hamilelikte oluşan ağrılar hakkında fikir sahibi olmak patolojik durumların belirlenmesi ve gerekli durumlarda hekime başvurulması açısından önemlidir.

Hamilelik Ağrıları Nelerdir?

Hamilelikte olan ağrılar çeşitlilik gösterebilir. Her anne adayında aynı belirtilerin ortaya çıkması beklenmez. Her bireyin kişisel özellikleri doğrultusunda ağrılar ortaya çıkabilir.

  • Hamilelikte baş ağrısıHamilelik döneminin en yaygın şikayetlerinden biri baş ağrısıdır. Genellikle erken gebelik döneminde şiddetlidir ve zamanla azalması beklenir. Anne ve bebek açısından risk oluşturmasa da rahatsızlık hissine sebep olabilir. Gebelik döneminde ortaya çıkan baş ağrısının risk oluşturabilecek sebeplerinden biri ise preeklampsidir. Bebek açısından riskli olabileceğinden dolayı tıbbi olarak araştırılması gerekir.
  • Hamilelikte meme ağrısıMeme ağrısı genellikle gebeliğin ilk belirtileri arasında yer almaktadır. Gebeliğin ilk haftalarında ortaya çıkan hormonal değişiklikler anne vücudunun adaptasyonunu sağlar. Doğumdan sonra bebek için gerekli sütün üretilebilmesi için meme dokusunun gelişmesi gerekir. Bu etkiler memede ağrı ve acı olarak hissedilebilir. Bunun yanı sıra meme uçlarında şekil ve renk değişikliği, şişlik, hassasiyet gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
  • Hamilelikte mide ağrısıHamilelikte yaygın görülen mide ağrıları ve kramplar genellikle tehlikesizdir. Nadiren sağlık sorunlarına işaret edebilir. Kabızlık, gaz ve gebelikte sık görülen baş ağrıları bu durumun oluşmasına sebep olabilir. Öte yandan karın ağrısı ektopik gebelik gibi ciddi bir sorunun da önemli işaretlerinden biridir. Ağrının şiddetlenerek devam etmesi, kanama gibi ek şikayetlerin görülmesi durumunda göz ardı edilmemelidir.
  • Hamilelikte sırt ağrısıGebeliğin ilerlemesi ile vücut ağırlığı artmaya devam eder. Bu durum vücudun ağırlık merkezinde değişikliklere sebep olacağından dolayı ağrılar ortaya çıkabilir. Bu sorun öncelikle bel ve sırt bölgesini olumsuz etkiler. Ayrıca hormonal değişimlere bağlı bağlarda gevşemelere meydana gelir. Ağrıların önemli sebeplerinden biri de budur.
  • Hamilelikte bilek ağrısıHamilelik sırasındaki hormonal değişiklikler kas ve iskelet sisteminde değişikliklere sebep olabilmektedir. Ayrıca vücuttaki fizyolojik değişimlere bağlı olarak ödem artar. Ödem el bileği gibi bölgelerde sinir yapılarının sıkışmasına sebep olabilir. Karpal tünel sendromu olarak adlandırılan bu durum gebelikte sık görülmektedir. Hamilelikte el parmak eklemlerinde ağrı, elde uyuşukluk, hissizlik gibi durumlara sebep olabilir. Bu duruma benzer şekilde ödeme bağlı olarak başparmak tendonunda iltihaplanma görülebilir.
  • Hamilelikte kasık ağrılarıGebelik döneminin en yaygın şikayetlerinden biri kasık ağrısı veya yumurtalık ağrısı olarak tarif edilen ağrılardır. Özellikle erken gebelik döneminde sık görülen bu sorunla son trimesterde de karşılaşılabilmektedir. Erken dönemde kasık ağrısı bebeğin rahme tutunması ve rahmin genişlemeye başlamasının bir sonucudur.
  • Hamilelikte makat ağrısıHamilelikte makata vuran ağrı genellikle son 3 aylık dönemin özelliklerinden biridir. Bebeğin ağırlığının artması ile rahim altı bölgeye uygulanan bası artar. Bu durum kan akımını bozduğundan dolayı hemoroid gibi problemlerin görülme sıklığı bu dönemde yüksektir.
  • Hamilelikte çatı kemiği ağrısı: Hamilelikte çatı ağrısı veya pubis ağrısı bebek açısından risk oluşturmasa da rahatsızlığa sebep olabilmektedir. Ağrı simfizis pubis ekleminde hareketlenmelerden kaynaklanmakta olup yürüme, tek ayak üzerinde durma veya merdiven inme/çıkma durumlarında şiddetlenebilir.
  • Hamilelikte bacak krampları ve ağrısıGebeliğin ilerleyen döneminde bacaklarda kramp ve ağrılar sık görülür. Bu durumun en önemli sebebi artan rahim ağırlığının bacaklara giden damar ve sinirlere baskı yapmasıdır. Bu durumun bir sonucu olarak bacaklardan kan dönüşü bozulur ve varisler ortaya çıkabilir. Ayrıca bazı vitamin ve minerallerin yetersiz alınması da bacak kramplarında artışa sebep olabilir.

Gebelik Ağrıları Nedenleri Nelerdir?

Gebelikte ağrılar tek bir sebebe bağlı olmamakla birlikte genellikle bu süreçteki değişimlerin bir sonucudur. Sık karşılaşılan durumların bir çoğu zararsızdır. Ancak gebelik sürecinin zorlaşmasına sebep olabilmektedir.

  • İlk gebelik: İlk bebeğine hamile olan anne adayları genellikle gebeliğin her zorluğunu üst düzeyde yaşarlar. Ağrılar bunun en önemli örneğidir. Vücut yapısının daha önce doğum yapanlardan daha az yatkın olması bu durumun sebepleri arasında sayılabilir.
  • Gebelik yaşı: Gebelik yaşı ortaya çıkan ağrıların nedenleri arasında sayılabilir. Öte yandan genç yaşlarda ağrı toleransının yüksek olması böyle bir sonuçla karşılaşılmasına sebep olabilir.
  • Hormonal değişimlerGebelik büyük oranda hormon etkisi ile gerçekleşen ve yürütülen bir süreçtir. Yumurta oluşumundan rahmin gebeliğe uygun bir hal amasına kadar birçok değişim hormonal etkilere bağlı olarak ortaya çıkar. Gebelik döneminde ortaya çıkan ağrıların birçoğu hormonal değişimlerden veya bu değişimlere bağlı gelişen fizyolojik adaptasyonlardan kaynaklanmaktadır.
  • Kilo artışı ve bebeğin ağırlık etkisiAnne rahminde gelişen bebek doğuma yakın zamanlarda 3 kilogramın üzerinde ağırlığa ulaşır. Bu durumun anneye yansıması ise yaklaşık olarak 9-11 kilogram ağırlık artışıdır. Gebelik sürecinde karın bölgesine lokalize olarak gerçekleşen ağırlık artışı vücudun ağırlık dengesini değiştirir. Ayrıca bebek diğer yapılara baskı oluşturur.
  • Beslenme BozukluklarıBeslenmenin yetersiz, daha da önemlisi dengesiz olması vitamin, mineral gibi besin maddelerinin eksikliğine yol açabilir. Anne adayının bu ihtiyacı artığından dolayı eksiklik daha hızlı ortaya çıkacaktır. Başta kas-iskelet sistemi olmak üzere birçok mekanizma vitamin ve mineral eksikliklerinden etkilenmektedir.
  • Anneye ait hastalıklarAnnenin sahip olduğu bazı hastalıklar gebelik stresinin de artmasıyla ağrı ve diğer bazı sorunlara yol açabilir. Bunlar arasında kas-iskelet hastalıkları (disk hernileri, miyopatiler), metabolik hastalıklar (diyabet, tansiyon), over ve kadın ürogenital sistem hastalıkları yer almaktadır.
  • Dış (ektopik) gebelikDöllenmiş yumurtanın rahim dışı bölgelerde (tüpler, karın boşluğu gibi) yerleşmesi durumu dış gebelik olarak adlandırılır. Dış gebeliğin sağlıklı şekilde sonlanması söz konusu olmadığı gibi annenin hayatını da riske atacak sorunlara sebep olabilir. Kasık ve karın bölgelerinde şiddetli ağrıların yanı sıra en önemli özelliği vajinal kanamadır.

Hamilelik Ağrıları Teşhisi

Hamilelik döneminde ağrılar son derece yaygındır. Her ağrının tehlikeli bir sebebi olmamakla birlikte sürekli devam eden, şiddetli, risk oluşturma ihtimali olan ağrıların araştırılması gerekir. Bu sebeple teşhis yöntemleri önemlidir.

  • Tıbbi öykü (anamnez): Hastanın şikayetlerinin belirlenmesi ve çeşitli konularda şüphe uyandırılması amacıyla anamnez büyük öneme sahiptir. Hekim ağrıyı ve özelliklerini sorgulayarak uygulanacak yöntemlere karar verir.
  • Fizik muayeneHekimin hastaya temas ederek ağrıyı ve diğer belirtileri yakından tespit etme imkanı sunar. Gözlem ve temas yoluyla gerçekleştirilen fizik muayene uygulamaları gebelik haftasına bağlı olarak bebeğin konumunu da anlamaya yardımcı olabilir.
  • Tam kanRutin incelemelerden biri olan tam kan sayımı hastanın kan değerleri ve metabolik hastalıkları doğrultusunda bilgiler verebilir.
  • Serum biyokimyasıÖzel parametreler araştırılarak enfeksiyon, karaciğer hasarı, böbrek sorunları ve bazı metabolik hastalıklara yönelik araştırmalar yapılabilir.

Gebelikte görülen tüm ağrılarda uygulanacak ortak yöntemler bu şekildedir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda ağrının bölgesine lokalize yöntemler kullanılabilir.

  • İdrar tetkikiİdrar yolu şikayetleri olan hastalarda kullanılabilir. Gebelikte idrar yolu sorunları sıklığı artmaktadır. Bu sebepten dolayı sık kullanılan tetkiktir.
  • UltrasonRadyasyon içermediğinden dolayı gebelik döneminde güvenli görüntüleme yöntemidir. Özellikle bebeğin konumu, gelişimi hakkında bilgiler verir. Ultrason ayrıca çeşitli iç organların incelenmesine de imkan sağlamaktadır.
  • MRGebelik döneminde güvenli görüntüleme yöntemlerinden biridir. İncelenecek bölgeye bağlı olarak yararlı bilgiler sağlar.
  • RöntgenDirekt grafi sırasında radyasyon maruziyeti söz konusudur. Ancak radyasyon dozu düşük olduğundan dolayı bebeğe zararsız olduğu kabul edilir. Özellikle iskelet sistemi sorunlarında bilgi sağlayabilir.

Hamilelik Ağrıları Tedavisi

Hamilelikte olan ağrıların her zaman tedavi edilmesi gerekmez. Yapılan incelemeler doğrultusunda ağrıya sebep olan risk durumu belirlenirse tedavi edilmesi gerekir.

Bunun dışında gebelik dönemi ağrıların tedavisi iki aşamada incelenebilir:

  1. Semptomlara yönelik tedavi: Anne adayında ortaya çıkan ağrı ve diğer belirtilere yönelik tedavilerdir. Ağrılara yönelik ilaç tedavisi sık kullanılır. Ancak gebelik döneminde ilaç kullanımı bebeğe zararlı olabileceğinden dolayı yalnızca doktor tavsiyesi doğrultusunda kullanılmalıdır. Gebelik döneminde en güvenilir ağrı kesiciler asetaminofen ve parasetamol grubu ilaçlardır. Ayrıca kişinin sahip olduğu bulantı, kusma, kabızlık ve diğer sık karşılaşılan şikayetlere yönelik ilaç tedavileri uygulanabilir.
  2. Soruna yönelik tedaviGebelikte görülen her ağrının farklı bir sebebi olabilir. Tek bir tedavi ile tüm ağrıların ortadan kaldırılması söz konusu değildir. Ancak sebebe yönelik tedaviler uygulanabilir.
    • Kan basıncı ve şeker kontrolüGebelikte kan basıncı ve kan şekerinde değişiklikler meydana gelebilmektedir. Bebek açısından da risk oluşturabilecek bu metabolik sorunlara yönelik kontroller gerçekleştirilmeli gerekli durumlarda ilaç tedavileri kullanılmalıdır.
    • Beslenme düzeniMakro ve mikro besinlerin yetersiz alınması başta bebek gelişiminin aksaması olmak üzere çeşitli sorunlara yol açar. Ayrıca sindirim sistemi problemleri ile mücadele etme için tüketin besinlerin türü, tüketim şekli, sıklığı gibi parametrelerde düzenlemeler yapılabilir. Ayrıca sıvı-elektrolit dengesinin korunması metabolik düzen açısından önemlidir.
    • EgzersizlerDüzenli ve doğru egzersiz yapmak başta kas-iskelet sorunları olmak üzere birçok alanda fayda sağlayacaktır. Ayrıca sinir, kas sıkışmaları gibi durumlarda fizyoterapi uygulamaları reçete edilebilir.

Hamilelik Ağrıları Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hamilelik dönemi ağrıların tedavi edilmemesi genellikle anne konforunun bozulması ile sonuçlanır. Ancak nadiren gebelik sürecini ve hatta anne hayatını riske atacak durumlar söz konusu olabilir. Örneğin baş ağrısı preeklampsi gibi durumlarda ortaya çıkabilir ve kontrol edilmediğinde gebeliğin sonlanmasına sebep olur.

Öte yandan dış gebelik gibi şiddetli ağrılara sebep olan durumlar kan kaybı, karın içi organ hasarı gibi sonuçlar doğurabilir. Erken dönemde ultrasonla tespit edilebilen bu durum göz ardı edildiğinde hayati tehlike taşır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda en önemli noktanın vücuda kulak vermek ve hangi durumların kötüye gittiğini tespit etmek olduğu söylenebilir.

Hamilelik Ağrıları için Hangi Doktora Gidilir?

Hamilelikte ağrılar çok çeşitli ve farklı özelliktedir. Ağrısız bir gebelik sürecinden bahsetmek genellikle söz konusu değildir. Ancak bu ağrıların normal mi yoksa bir sorundan kaynaklı mı olduğu tespit edilmelidir. Ağrının özellikleri, eşlik eden diğer durumlar bu noktada önem kazanır.

Bir ağrı aralıksız devam ediyor, zamanla şiddetleniyor; ağrıya kanama, bayılma, yüksek ateş gibi ciddi semptomlar eşlik ediyorsa en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Hamilelikle ilgili tüm şikayetler için birincil başvuru kadın hastalıkları ve doğum uzman hekimine yapılmalıdır.

Eğer uzman hekime ulaşılamıyorsa acil servise başvurulabilir. Kadın hastalıkları ve doğum hekimi gerekli görmesi durumunda ortopedi, nöroloji gibi bölümlere yönlendirebilir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Hamilelikte Ağrılar ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Hamilelikte ağrılar ne zaman başlar?

Hamilelik başlangıcından itibaren ağrılar ortaya çıkabilir. İlk andan itibaren fizyolojik değişimler meydana gelir. Vücudun gerçekleştirdiği bu adaptasyon ağrılarla sonuçlanabilir. İlerleyen dönemde yük arttıkça vücudun kompanse mekanizması zorlanmaya başlar ve ağrılar görülür.

Stj. Dr. Havva Küçük

Kasık ağrıları hamilelik belirtisi midir?

Kasık ağrısı farklı şekillerde karşılaşılan, kadınlar arasında genel bir tabirdir. Gebelikle ilişkili olan kasık ağrısı 3-4. haftalarda görülen bebeğin rahime yerleşmesi döneminde ortaya çıkar. Bu dönemde hafif bir lekelenme ve ağrı görülmesi normalken şiddetli kanama durumunda doktora başvurulmalıdır. Kasık ağrısı gebeliğin erken dönemlerinde görülebilmekte olup farklı sebeplerden kaynaklanıyor da olabilir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte yumurtalık ağrısı olur mu, normal mi?

Hamilelikte yumurtalık ağrısı genellikle kasık ağrıları için kullanılan terimlerden biridir. Gebeliğin ilk dönemlerinde bebeğin tutunması ve rahmin genişlemesine bağlı olarak kasık bölgesinde ağrılar hissedilebilir. Ancak hamilelikte sol yumurtalık ağrısı, sağ yumurtalık ağrısı gibi net semptomların belirlenmesi beklenmez. Yumurtalığı etkileyen bazı zararsız durumlar da bu soruna sebep olabilmektedir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte yumurtalık ağrısı ne zaman başlar?

Hamilelikte kasık ağrıları genellikle erken dönemlerde görülmektedir. İlk 12 hafta içerisinde gebeliğe bağlı ağrılar görülebilir. Şiddetli kasık ağrısının en önemli sebeplerinden biri de düşüklerdir. Ağrıya şiddetli kanamanın eşlik etmesi durumunda dikkatli olunmalıdır.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte çatı ağrısı neden olur? Ne zaman başlar?

Önde pubis kemikleri arasında pubik eklem (simfizis pubis) yer almaktadır. Hareketsiz bir eklem olan simfizis pubis kemikler arasında yastık görevi gören kıkırdaktan meydana gelmektedir. Gebeliğin ilerlemesi ile birlikte pubis kemiğine binen yük artar. Bu durum eklemin esnemesine ve kaymasına sebep olacaktır. Simfizis pubis dislokasyonu olarak da ifade edilebilecek bu durum çatı ağrısı olarak ifade edilir. Çatı ağrısı gebeliğin geç dönemlerinde ortaya çıkmakta olup doğum sonrası erken dönemlerde devam edebilmektedir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte çatı kemiği ağrısı nasıl geçer?

Çatı ağrısı ile mücadele etmek amacıyla öncelikle eklem sınırlarının zorlanmaması gerekir. Ancak mümkün olduğunca hareketli olmaya özen gösterilmelidir. Giyinirken, otomobile binerken tek ayak üzerinde kalma gibi durumlardan kaçınılmalıdır. Anne adayı rahat bir uyku pozisyonunda gelirse dizler arasına yastık koyarak uyumalıdır.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte topuk ağrısı nasıl geçer?

Hamilelikte kemik ağrısı, topuk ağrısı gibi durumlar sık görülür. Bunun en önemli sebeplerinden biri topuk kemiği etrafında bulunan fasyanın iltihaplanması sonucu ortaya çıkan plantar fasiittir. Gebelikle birlikte artan vücut ağırlığı bu durumun ortaya çıkmasında etkilidir ve yaklaşık olarak 10 gebeden biri bu durumdan etkilenmektedir. Uygun ve rahat ayakkabılar seçmek, ayaklara masaj yapmak ve şişlik durumunda ayakları vücut seviyesinden yüksekte tutmak ağrının hafiflemesine yardımcı olabilir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte bacak krampları neden olur?

Rahim içerisindeki bebeğin büyümesi ile ağırlık artışı meydana gelir. Ağırlaşan rahim altında bulunan yapılara bakı uygulamaya başlar. Bacaklara giden sinir ve damarlarda sıkışmalar ortaya çıkar. Bu durumun en önemli sonuçları varisli damarlar, bacaklarda kramp, uyuşukluk ve ağrıdır.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte bacak krampları nasıl geçer?

Hamilelikte bacak kramplarının önlenmesi amacıyla ilk dikkat edilmesi gereken uzun süre ayakta kalmaktan kaçınmak, dinlenirken bacakları uzatmaktır. Bunun yanı sıra rahat ayakkabılar giyilmeli, bacak bacak üstüne atmaktan kaçınılmalı, dengeli ve düzenli beslenilmeli, egzersiz yapılmalıdır. Hamilelikte gece bacak krampları ile mücadele etmek amacıyla rahat bir uyku pozisyonu tercih edilmelidir. Tüm bu değişikliklere rağmen kramplar geçmiyor veya daha da şiddetleniyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulabilir.

Stj. Dr. Havva Küçük

Hamilelikte böğür ağrısı nedir?

Böğür ağrısı genellikle göğüs bölgesinde hissedilen ağrılar için kullanılan terimlerden biridir. Bu durumun en yaygın sebeplerinden biri gelişen meme dokusundan kaynaklanan ağrılardır. Öte yandan gebeliğe bağlı reflü ve mide şikayetlerinde artışlar meydana gelir. Bu gibi durumlar böğür ağrısı olarak tarif edilebilir.

Stj. Dr. Havva Küçük