Girişimsel Radyoloji Nedir?

Girişimsel radyoloji bölümü, birçok hastalığın teşhis ve tedavisiyle ilgilenen tıp branşıdır. Radyoloji bölümünün yan dalları arasında yer almakla birlikte, tıbbi görüntüleme tekniklerini kullanarak iyileşmeyi hedefler. 

Bu sayede hastalıkların teşhisi için gereken keşif ameliyatlarına ihtiyaç duyulmaz ve mikrocerrahi uygulamaları ile tedavi sağlanabilir. Operasyonlar genellikle lokal anestezi altında uygulanmaktadır. 

Girişimsel radyoloji uygulamaları açık ameliyatların tercih edilme sıklığı büyük oranda düşüş göstermiştir. Böylece ameliyat sonrası enfeksiyon ve kanama gibi komplikasyonların görülme sıklığı azalmış, iyileşme süreci kısalmış, hastalıkların doğru teşhis edilme oranı yükselmiş ve hasta konforunu sağlamak daha kolay hale gelmiştir.

Girişimsel radyoloji doktorları tanı ve teşhis aşamaları için ultrasonografi, anjiyografi, biyopsi ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi yöntemleri kullanır. 

Ancak anjiyografi uygulamasını kalp damarlarına yapma yetkileri bulunmaz. Günümüzde girişimsel radyoloji tedavilerinin en sık uygulandığı sağlık sorunlarının başında ise karaciğer kanseri ve varis problemleri gelmektedir. 

Girişimsel Radyoloji Doktoru Nedir? Görevleri Nelerdir?

Girişimsel radyologlar, tıbbi görüntüleme teknikleri ile hastalıkların tanı ve tedavilerini gerçekleştirmekten sorumlu doktorlardır. Radyoloji teknikerleri, hemşireler, ilgili branş hekimleri ve diğer sağlık görevlileri ile birlikte çalışırlar. 

Girişimsel radyoloji uzmanı olmak için öncelikle 6 yıl süren tıp eğitiminin alınması ve TUS ile radyoloji branşında uzmanlık alınması gerekir. Radyoloji uzmanı olan hekimlerin, girişimsel radyoloji branşında görev yapabilmesi için cerrahi alanında eğitim almaları da zorunludur. 

Girişimsel radyologların görev ve sorumlulukları şu şekildedir:

• Girişimsel radyoloji uygulamaları yapılmadan öncesinde hastaya dikkat edilmesi gereken kuralların açıklanması,
• Gerekli tetkikleri uygulayarak işlem sırasında ya da sonrasında görülmesi muhtemel olan komplikasyonların önüne geçmek,
• Uygulama sırasında ihtiyaç duyulacak olan alet ve cihazların reçeteyle temin edilmesini sağlamak,
• Teşhis ve tedavi için yapılması planlanan işlemler hakkında hastaya bilgi vermek,
• Uygulama için gereken hazırlıkları yapmak ve bölgenin uyuşturulmasını sağlamak,
• Gerekli durumlarda kateter yerleştirme işlemlerini yapmak,
• Radyoloji teknikerleri, ilgili branş hekimleri, cerrahlar, hemşireler ve diğer sağlık görevlileriyle işbirliği sağlamaktır.

Devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel hastaneler, eğitim ve araştırma hastaneleri girişimsel radyoloji olan hastaneler arasında yer almaktadır. Girişimsel radyoloji uzmanları tüm bu sağlık kuruluşlarında ya da üniversitelerde araştırma görevlisi olarak hizmet verebilirler.

Girişimsel Radyoloji Bölümü Hangi Hastalıklara Bakar? Hangi Tedavileri Uygular?

Girişimsel radyoloji bölümü, tüm organlar ve vücut sistemlerinde görülen sağlık sorunları ile ilgilenebilir. Bu hastalıkların yalnızca teşhisleri değil, tedavileri de girişimsel radyologlar tarafından gerçekleştirilebilir.

Girişimsel radyoloji bölümünün ilgilendiği hastalıklar ve uygulanan tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Anevrizma Tedavisi: Damar duvarlarında baloncuk oluşmasıyla meydana gelir. Bu durumun sebebi damar yapısının zayıflamasıdır. Zayıflayan dokular kan basıncı nedeniyle kolayca yırtılabilir ve kanama komplikasyonlarına neden olabilir. Özellikle kalp ve beyinde gelişmesi hayati risk oluşturabilir. Anjiyografi işlemi ile stent takılması, komplikasyon görülme riski önlenebilir.
  
• Atardamarlarda Tıkanıklık Oluşması: Yaygın olarak damar sertleşmesi ve pıhtı oluşumları sebebiyle görülür. Anjiyografi işlemi ile hasarlı bölgenin tespit edilmesi ve tedavisinin yapılması mümkündür.
  
• Bacak Damarlarında Tıkanma: özellikle ileri yaş grubunda ve damarların sertleşmesi nedeniyle ortaya çıkar. İlk evrelerde parmakların uyuşması ve baldır ağrısı gibi şikayetlere neden olmakla birlikte, ileri evrelerde kan akışının yavaşlamasına bağlı olarak kangren ve ayak yaraları görülebilir. Tıkanıklığın evresine bağlı olarak stent uygulaması, anjiyografi, pıhtı temizleme ya da balon tedavisi gibi işlemlerle iyileşme sağlanır.
  
• Diyaliz Fistüllerinde Tıkanma: Diyaliz tedavisi gören hastaların damarlarına fistül yerleştirilmesi gerekir. Bu fistüllerin tıkanması halinde diyaliz uygulanamaz. Bu nedenle pıhtı eritme, stent, pıhtının damar dışına çıkarılması ve balon tedavisi gibi seçenekler değerlendirilir.
  
• Boyundaki Şah Damarlarında Darlık Görülmesi: Boyunda bulunan şah damarı doğrudan beyne gider. Bu damarda görülen tıkanıklıklar ve darlıklar beyin fonksiyonlarının azalması, inme ve ölüm gibi komplikasyonlara yol açabilir. Açık ameliyatın yanı sıra stent takılması ve anjiyografi işlemleri ile tedavisi sağlanır. Girişimsel nöroradyoloji müdahalesi gerektiren hastalıkların başında gelmektedir.
  
• Miyom Embolizasyonu: Özellikle 35 yaşını geçmiş kişilerde sık görülür. Rahimde gelişen miyomlar regl periyotlarının düzensizleşmesine, karın ağrısına, sık tekrarlayan enfeksiyonlara ve idrar yaparken güçlük çekilmesine neden olabilir. Miyomlara ulaşan damarların kontrollü bir şekilde tıkanması semptomların giderilmesini sağlar.
  
• Buerger Hastalığı: Bacaklar ve kollardaki damarları etkileyen bir sağlık sorunudur. Özellikle orta ve küçük çaptaki toplardamarlar ile atar damarları etkiler. Aynı zamanda sigara alışkanlığı olan kişilerde görülme sıklığı daha yüksektir. Anjiyoplasti uygulaması ile damarların genişletilmesi ve genel sağlık durumunun korunması hedeflenir.
  
• Varikosel Sorununun Tedavisi: Testis toplardamarlarının varisleşmesi, erkeklerde görülen kısırlık sorununun en yaygın sebebidir. Damarların genişlemesi testislerin ısısını yükselterek spermlerin ölmesine neden olur. Ancak girişimsel radyologlar tarafından bu damarların kontrollü şekilde tıkanmasıyla tedavi edilmesi mümkündür.
  
• Onkolojik Destek Tedavisi: Kanser hastalıklarının tedavisi için erken ve doğru teşhis hayati önem taşır. Girişimsel radyologlar tarafından uygulanan biyopsi işlemleri ile tümör örneklerinin toplanması ve patolojik olarak incelenmesi mümkün olur. Bu sayede iyileşme süreci çok daha hızlı ilerler.
  
• İğne Biyopsisi İşlemleri: Bilgisayarlı tomografi ya da ultrasonografi gibi görüntüleme teknikleri ile birlikte uygulanır. Hastalık şüphesi bulunan organ ya da dokulardan iğne yardımıyla örnek alınması, tanı ve teşhis aşamaları için oldukça önemli bir yer tutar.  Tüm dokular üzerinde uygulanabilir. Alınan örnekler patolojik inceleme için laboratuvar ortamında analiz edilir.
  
• Kist Tedavileri: Apseler ve kistlerin tedavileri için tüp formlu bir iğne kullanılır. Kitlelerin içindeki sıvı bu iğne ile çekilir ve diğer görüntüleme yöntemlerinden yardım alınarak yeri doğrudan tespit edilebilir.
  
• Temel Drenaj Tedavisi: İdrar ve safra yollarına uygulanan drenaj işlemleri tıkanıklıkların giderilmesini sağlar. Aynı zamanda tıkanıklığa yol açan sağlık sorunlarının tedavisi için de girişimsel radyoloji yöntemlerinden yardım alınmaktadır.
  

Girişimsel radyoloji uygulamaları yapılırken genellikle narkoz yerine lokal anestezi tercih edilir. Aynı zamanda kesi uygulanmadığı için dikiş atılmasına ihtiyaç duyulmaz. Hastalar, işlemin yapıldığı gün içerisinde evine dönebilir ve kısa süre içerisinde iyileşme gösterir. 

Girişimsel Radyoloji Riskleri Nelerdir?

Girişimsel radyoloji riskleri aslında hastalar için değil, uygulayan sağlık personelleri için tehdit oluşturur. Tedavi sırasında radyoaktif maddelerin yaydığı ışınlar (radyasyon) kullanılır. 

Bu ışınlara uzun süre maruz kalındığında ise başta alyuvarlar, spermler, bağırsak hücreleri ve deri bazal hücreleri olumsuz etkilenir. Zaman içerisinde bu hücreler ölür, genetik mutasyona uğrayabilir ya da kanserleşebilir. 

Ayrıca uzun seneler boyunca devam eden çalışma hayatı sonucunda DNA hücreleri de deforme olabilir. Bu durumun yol açacağı sağlık sorunları doğrudan kişide görülmese de sonraki nesillerde ortaya çıkabilir.

Girişimsel radyoloji tedavileri hastalar için oldukça avantajlıdır. 

Bunun sebebi cerrahi operasyonlara duyulan ihtiyacın azalması, açık cerrahi operasyonları yerine küçük iğnelerle tedavi sağlanabilmesi, anestezi ve ameliyat sonrası komplikasyon risklerinin azalması, iyileşme sürecinin çok daha kısa ve kolay ilerlemesi, hastanede yatış gerekmemesi, operasyondan hemen sonrasında günlük yaşama dönülebilmesi ve hastalıkların ilerlemesini engellemenin mümkün olmasıdır.