F Vitamini

F vitamini, vücudun kendisi tarafından üretilemeyen, dışardan alınabilen alfa-linolenik ve linoleik asitlerine verilen isimdir.

F Vitamini Nedir?

F vitamini; vücudun kendisi tarafından üretilemeyen, dışardan alınabilen alfa-linolenik ve linoleik asitlerine verilen isimdir. Bir başka deyişle doymamış yağ asitleri olarak ifade edilebilir. Bu nedenle bu vitamin grubu, Omega-3 ve Omega-6 grubu yağ asitlerinin birleşimidir. Aynı zamanda başka Omega 3 yağ asitlerinin içerisinde öncü sayılmaktadır.

F vitamini, esasında “Fat”, yani bir başka deyişle bir yağ türüdür. Bu yağlar ise insan cildinde üst bariyer kısmının korunması, kişinin cildinin yapı yaşlarının gerektiği şekilde düzgün çalışması ve yine cildin dış faktörler karşısında korunabilmesi gibi noktalarda fayda ve etki göstermektedir. Bu faydalar başta olmak üzere başka etkili olduğu konular da vardır.

Buna göre F vitamini faydaları şunlardır:

  • Antioksidan etkileri bulunur. 
  • Yaşlanma belirtilerini hızlandıran ödem sorununun vücuttan atılmasına yardımcı olur.
  • Cilt sağlığını korur, gençleştirir ve güzelleştirir.
  • Depresyon üzerinde etkili olur ve salgıladığı hormonlar sayesinde kişiye mutluluk verir.
  • Saç uzamasında fayda sağlar.
  • Kemik sağlığı açısından önemli bir rol üstlenir. 
  • Kalp ve damar sağlığı üzerinde de etkilidir. 

F Vitamini Nasıl Ölçülür?

F vitamini eksikliğinin neden olduğu bazı sağlık sorunları olabildiği gibi F vitamini yüksekliği halinde de birtakım sıkıntılar meydana gelebilir. F vitamini eksikliği ya da yüksekliği şüphesi olması halinde kişilere kan testi yapılarak ölçüm sağlanabilir. Diğer vitamin vs. değerlerinde olduğu gibi hastadan rutin kan alma prosedürlerine göre enjektör yardımıyla kan alınır ve neticede tahlil sonucu beklenir. Kan testi sonucuna bağlı olarak F vitamini eksikliği konusunda bir uzman görüşü de daha kesin bir sonuca varmayı sağlayacaktır.

Hamilelikte F Vitamini Değerleri Nasıl Olmalı?

F vitamini, içeriğinde ALA bulunan bileşimlerden meydana gelir. ALA ise insan sağlığına farklı açılardan yararı olan Omega-3 grubunun öncü, yani birincil yağıdır. Bu yağın hamilelikteki önemi ve faydaları ise şu şekilde açıklanabilir:

  • Fetal Gelişimi Destekler: Gebe olan kadınların bir gün içerisinde 1.4 gram kadar ALA tüketmesi, anne karnındaki bebeğin hem büyümesine hem de gelişimine destek olmaktadır. 
  • Ruh Sağlığına İyi Gelir: Bu konuda yapılmış araştırmalar sonucuna göre söz konusu Omega-3 yağ alınması, endişe ve depresyon kaynaklı semptomları iyileştirme konusunda yardımcı olmaktadır. 

F Vitamini Düşüklüğüne Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

F vitamini için gençlik ve mutluluk vitamini ifadesi kullanılabilir. Bu noktada bazı hastalıkların kişide meydana gelmesi, altta yatan vitamin eksikliğine işaret ediyor olabilir. Kimi zaman F vitamini eksikliği doğrudan bir hastalığa neden olabilirken kimi zaman da dolaylı olarak bir hastalık meydana gelmesinde rol alan faktörler içerisinde yer alabilir.

Buna göre F vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar:

  • Sivilce sorunu,
  • Egzama hastalığı,
  • Kalp-damar sağlığı üstünde de yararları olduğu için (eksikliği halinde) kalp-damar sağlığına bağlı rahatsızlıklar.

F Vitamini Düşüklüğü Belirtileri

F vitamini eksikliği olması durumunda, bu aynı zamanda vücutta ALA ile LA düşüklüğü olması şeklinde açıklanabilir. Buna göre LA ve ALA eksikliği olması halinde meydana gelen durumlar, yani F vitamini eksikliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:  

  • Ciltte kuruma oluşması,
  • Saç dökülmeleri yaşanması,
  • Vücutta oluşan yaraların zor iyileşmesi,
  • Çocuklarda büyüme yavaşlığı veya yetersizliği,
  • Görme sorunu ve bozuklukları,
  • Zihinsel yavaşlama ve zihinsel problemler.

F Vitamini Eksikliği Tedavisi

F vitamini eksikliği tedavisi, eksikliğin oluşturduğu hastalığın çeşidine göre şekillenir. F vitamini eksikliğinde en sık başvurulan tedavi yöntemi F vitamini içeren besin tüketimini desteklemektedir.

Ayrıca F vitamini eksikliği durumunda görülebilen sivilce ya da egzama hastalığı gibi sorunlardan bahsedilebilmektedir. Dolayısıyla F vitamini içeriğinin arttırılması yönünde yapılabileceklere ilaveten direkt olarak sivilce tedavisi ya da egzama tedavisi yönünde bir ilerleme sağlanabilir. Bu noktada dermatoloji bölümü uzmanları tarafından verilecek tavsiye ve tedavi yolları takip edilebilir.   

F Vitamini Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Düşük F vitamini seviyeleri, kişilerde cilt sorunu ya da yaşlanma ve depresyon gibi temellere dayalı sorunlar meydana getirebilmektedir. Bu tip durumlarda F vitamininin daha çok tüketilmesi gerekir.

F vitamini içeren besinler hem LA hem de ALA içeren besinlerdir. Buna göre bitkisel yağlarda, tohumlarda ve kuru yemişlerde yeteri kadar bulunmaktadır. Ayrıca bazı hayvansal ürünlerin içeriğinde de az miktarda bulunur. Haricinde süt ürünleri, et ürünleri, balık ve yumurta, yine LA ile ALA açısından zengindir ancak öte yandan da başka Omega-6 ile Omega-3 yağ asitlerini, içeriklerinde bulundurmazlar.

Buna göre F vitamini eksikliğine iyi gelen besinler şunlardır:

  • Avokado,
  • Keten tohumu,
  • Tere,
  • Ceviz,
  • Badem,
  • Kuzu ciğeri,
  • Lahana,
  • Bitkisel yağlar,
  • Ayçiçeği,
  • Buğday tohumu,
  • Yalancı safran/aspir,
  • Ayçiçeği çekirdeği,
  • Fıstık çekirdeği,
  • Soya fasulyesi.

F Vitamini Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

F vitamini, vücuda hiç alınmadığı zaman ciddi sorunlar meydana gelebilirken aynı şekilde fazla alınması durumunda da bazı rahatsızlıklar ortaya çıkabilmektedir. F vitamini belli besinler içerisinden alınabileceği gibi F vitamini destekleri kullanılarak da alınabilir. Bu F vitamini destekleri, 100-150 mg dozajlar şeklinde kapsüller biçiminde olur. Bazı kişiler de bu destekleyici yola başvurmaktadır. Ancak F vitaminin aşırı kullanımı da söz konusu olabilmektedir. F vitamininin fazla tüketimi çeşitli rahatsızlıklara yol açarken zehirleme etkisi yaratmaz.

F Vitamini Yüksekliği Belirtileri

F vitamini yüksekliği, bu vitaminin insan vücudunda fazla depolanması ile ortaya çıkar. F vitamini bileşenlerinin vücutta fazla olması ise kişide bazı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Buna göre F vitamini yüksekliği belirtileri şunlardır:

  • İstenmeyen fazla kilo alımına yol açabilir.
  • F vitaminin fazlalığı, kolesterol seviyesi üzerinde etkiler yapabilir. (Dolayısıyla kolesterol sorunu olan kişiler, bu vitamini dikkatli bir biçimde almalıdır.)
  • Vücuttaki yaraların geç iyileşmesi durumuna neden olabilir.
  • Kişilerin yorgunluk hissi duymasına neden olabilir. 

F Vitamini Yüksekliği Tedavisi

Kişide F vitamini ya da başka vitamin değerleri için olması gerekenden fazla bir seviye mevcut ise bu kişilere uzman tarafından bir diyet programı oluşturulabilir. Kişilerde vitamin eksikliği saptandığında bu vitamini içeren besin ve takviyelere yönelip bu yönde diyet programları planlanır. Düşüklüğü durumunda vücuttaki eksikliğin giderilmesi için diyet programına başvurulduğu gibi yüksek olması durumunda da kişinin bu fazlalığı atması, yüksekliğin düşürülmesi için farklı besin ve takviyelere yönelmesi sağlanır. Bunun için de gerekli takviyeleri alıp fazlalığın atılımını sağlayacak yönde bir diyet programı sunulabilir.

F Vitamini Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

F vitamini yüksekliği; eksikliğinde olduğu gibi düzeltilmesi ve normal seviyeye getirilmesi gereken bir durumdur. Buna bağlı olarak herhangi bir vitamin değerinde yükselme ya da düşme olduğunda tedavi edilmediği takdirde bazı sağlık sorunları meydana gelir. F vitamini yüksekliği tedavi edilmez ise kişilerde kilo sorununa veya kolesterol yüksekliğine neden olabilir. Kilo alma ve kolesterol yüksekliği durumlarının insan sağlığına zararları ise şu şekilde açıklanabilir:

Fazla Kilo Alımı Zararları:

  • Motivasyon düşüklüğü,
  • Özellikle dizlerde ve totalde tüm eklemlerde rahatsızlık,
  • Omurgada ağrı şikayetleri,
  • Kalçada ağrı şikayetleri,
  • Sürekli halsizlik ve yorgunluk,
  • Merdiven çıkarken zorlanma,
  • Nefes nefese kalma,
  • Büyük göğüs sebebiyle sırtta ağrı şikayetleri,
  • Gençken bile yaşından daha büyük görünmek,
  • Tempolu yürüyüş sırasında zorlanma,
  • Koşamama,
  • Büyük beden giysiler giymek zorunda olmak. 

Kolesterol Yüksekliği Zararları:

  • Kanda aşırı seviyede olan kolesterol, tıpkı mum sönmesi sonrasında oluşan kıvamı gibi yavaş bir şekilde damar duvarında birikmektedir. Söz konusu birikme neticesinde o damar üzerinde bir tıkanma, daralma ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla kolesterol kişinin hangi damarı içerisinde biriktiyse o damarla ilgili problemler ve hastalıklar meydana gelebilir. 
  • Ayrıca kolesterol yüksekliği zararları, vücutta oluşan şu belirtiler ile gözlemlenir:

Bacak ve ayaklarda yanmalar,

Yaralarda geç iyileşme sorunu,

Ciltte solgun görünüm,

Baş dönmesi,

Ayak parmakları üzerinde morarmalar,

Ayak tırnakları üzerinde kalınlaşmalar,

El ve ayaklarda uyuşma ve üşüme,

Kramp ve ağrı problemleri,

Göz kapağı etrafında sarı renkte cilt lekeleri,

Nefes darlığı sorunu,

Aşırı yorgunluk ve halsizlik hissi,

Baş ağrısı şikayeti,

Deri altı ve göz etrafında yağ birikimi,

Bacaklarda oluşan ağrı şikayetleri,

Göğüste oluşan ağrı şikayetleri,

Cilt ve göz etrafında oluşan sarımtırak lekeler.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

F Vitamini ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

F vitamini faydaları nelerdir?

F vitamini bileşimlerinden olan LA ile ALA, insan sağlığı açısından çok sayıda fayda sağlayan Omega-3 grubundandır. Bu noktada insan vücudunda bu yağlar, çok faydalı Omega-3 ve Omega-6  yağ asitlerine dönüştürülmektedir. Bu sayede de F vitamini açısından sağlıklı bir bünyede şu tip faydalar sağlar: Kalp sağlığı üzerinde iyileştiricidir; iltihap azaltır; saç ve cilt sağlığına iyi gelir; anne karnındaki bebek gelişimini, yani fetal gelişimi destekler; kişilerin ruh sağlığına da iyi gelir.

Stj. Dr. Havva Küçük