Enfeksiyon

Enfeksiyon Nedir?

Enfeksiyon kavramı çevrede gözle görülmese dahi bulunan mikroorganizmaların ya da çeşitli çeşitli mikroorganizma parçalarının insan vücudunda ortaya çıkardığı hastalık durumunu ifade etme amacıyla kullanılmaktadır.

İnsan gözünün göremediği düzeyde küçüklükte olan ve çevremizde yaşamlarını sürdüren mikroskobik canlılar hastalarda meydana gelen bazı durumlar sonucunda enfeksiyon gelişimine neden olabilmektedir. İnsan çevresinde bulunan bu mikroorganizmaların bir çoğu insanda enfeksiyon ortaya çıkarabildiği gibi bazı mikroorganizma tipleri ise vücut direncini zayıflatmamakta, insan cildinde ya da bağırsaklarında varlıklarını sürdürebilmektedir. Bu tipteki mikroorganizmalar insan vücudunda çeşitli yaralı aktiviteler gösterebilmektedir.

Vücutta enfeksiyon varlığı vücudumuzda yer alan doku ve hücre gruplarında bazı mikroorganizmaların bu doku yapılarına istila göstermesi ve bu alanlarda çoğalması sonucunda ortaya çıkan rahatsızlıklar bütünüdür. Hastalarda gelişen enfeksiyon sonrasında meydana gelen süreçte hastaların vücudunda bulunan savunma sistemleri enfeksiyonun geliştiği odağa karşı çeşitli yanıtlar oluşturmaktadır. Hastaların bağışıklıktan sorumlu hücre grupları hastalarda enfeksiyona neden olan hastalık etkenini ortadan kaldırmayı amaçlamakta ve enfeksiyonu önlemeye çalışmaktadır.

Enfeksiyon Hastalıkları Tipleri Nelerdir?

Enfeksiyon hastalıkları virüs, bakteri, parazit, mantar ve benzeri birçok mikroorganizma tipinin insan vücuduna girerek çoğalması neticesinde ortaya çıkan bir hastalık halidir. Enfeksiyon hastalıkları mikroorganizmanın tipine göre birçok organ ya da doku yapısını tutarak çeşitli enfektif durumlara neden olmaktadır. Enfeksiyonun ortaya çıkışı vücutta yer alan savunma mekanizması hücrelerinin aktifliğine göre kişiden kişiye farklılık gösterebilen bir durumdur. Enfeksiyon hastalıkları tipleri şu şekilde sıralanabilir;

• Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı (KKKK): Kırım Kongo kanamalı ateşi hastalığı keneler aracılığı ile taşınma gösteren ve bir çeşit virüse bağlı olarak ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığı tipidir. Hastalara virüs bulasımı gerçekleştikten sonra hastalarda ateş, halsizlik, iştah kaybı, kas ve baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi spesifik olmayan semptomlar ve kan enfeksiyonu gözlenmektedir. Bu nedenle hastaların hekimlere vereceği anamnez oldukça değerlidir.
• Menenjit: Menenjit hastalığı beyin ve omuriliği çevreleyen zar yapılarında meydana gelen iltihaplanmayı ifade eden enfektif bir hastalıktır. Menenjit hastalığında hastalara acil tıbbi müdahale gerekmektedir.
• Ensefalit: Ensefalit hastalığı halk dili ile beyin iltihaplanması olarak ifade edile bilinir. Hastalarda beyinin akut enflamasyonu gözlenmesi sonucunda nörolojik parametrelerde disfonksiyon gerçekleşmektedir. Ensefalit hastalığı sıklıkla viral enfeksiyonlara bağlı gelişen enfektif bir hastalıktır.
• Grip: Grip hastalığı, tıp literatüründe influenza olarak tariflenen bu hastalık halk arasında gribal enfeksiyon olarak bilinmektedir. Grip hastalığı virüsler kaynaklı ortaya çıkabilen ve solunum yollarını tutabilen bir çeşit enfektif hastalıktır. Hastalarda infuluenza kaynaklı burun, boğaz ve akciğerlerde tutulum gözlenmektedir.
• Soğuk Algınlığı: Soğuk algınlığı halk arasında nezle olarak da bilinmesinin yanında tıp literatüründe nazofarenjit ismiyle tanımlanan bir enfektif hastalıktır. Soğuk algınlığı üst solunum yolları olarak tariflenen burun ve boğaz enfeksiyonuna neden olan viral kaynaklı bir enfektif hastalıktır. Soğuk algınlığı üst solunum yolu enfeksiyonları arasındadır.
• Hepatit: Hepatit hastalığı karaciğerde bulunan hepatosit adlı hücre gruplarında herhangi bir nedene bağlı olarak ortaya çıkan iltihabi bir hastalıktır. Karaciğer enfeksiiyonu sıklıkla virüslerle meydana gelmesi yanında virüs dışında sık alkol kullanımı ve kontrolsüz ilaç tüketimi neticesinde de ortaya çıkabilir. Virüs kaynaklı hepatitler hepatit a, hepatit b, hepatit c, hepatit d ve hepatit e olmak üzere beş gruba ayrılmaktadır.
• AIDS (HIV Enfeksiyonu): HIV kaynaklı olarak kan ve korunmasız cinsel temas yolu ile kişiden kişiye bulaşabilen ve vücutta yer alan çeşitli doku yapılarına yerleşen bu hastalık kişilerde asıl olarak bağışıklık sistemini baskılayarak etkisini göstermektedir.
• Enfeksiyöz Mononükleoz (EBV): Halk arasında öpücük hastalığı olarak bilinen bu hastalık tıp literatüründe enfeksiyöz mononükleoz olarak adlandırılmaktadır. enfeksiyöz mononükleoz hastalığı yani kısa tabiri ile EBV epstein – bar virüsü nedeniyle ortaya çıkan bir çeşit enfeksiyon hastalığıdır.
• Sitomegalovirüs Enfeksiyonu (CMV Enfeksiyonu): Sitomegalovirüs enfeksiyonu herpes grubuna ait bir virüs çeşidi olan sitomegalovirüs sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Hastalara bulaş sonucunda hasta vücudunun çeşitli bölümlerinde uzun bir süre canlılığını sürdürebilen bir virüs olması yanında sitomegalovirüs enfeksiyonu idrar, ter, tükürük, göz yaşı, anne sütü ve semen gibi çeşitli vücut salgıları yolu ile kişiden kişiye bulaş göstermektedir.
• Tetanoz: Tetanoz hastalığı bulaş gösterdiği hasta gruplarının sinir sistemlerini etkileyen ve sıklıkla da hastaların çene ve boyun kas gruplarında ağrılı kasılmalara yol açabilen bir çeşit enfeksiyon hastalığıdır. Tetanoz hastalığına neden olan etmen clostridium tetani adlı bir bakteriyel toksindir. Tetanoz hastalığı halk arasında kazıklı humma hastalığı olarak da ifade edilebilmektedir.
• Pnömoni (Zatürre): Pnömoni hastalığı ya da diğer ismi ile zatürre hastalığı akciğerlerde bulunan ve alveol adı verilen içi hava dolu keseciklerin iltihaplı bir sıvı ile dolması sonucunda meydana gelen bir enfektif hastalıktır. Zatürre enfeksiyonuna virüs, bakteri ya da daha nadir de olsa mantar enfeksiyonlarının çeşitli yollarla akciğere ulaşması neticesinde akciğer enfeksiyonu oluşabilmektedir.
• Dizanteri: Dizanteri hastalığı sindirim sistemi organı olan bağırsaklarda meydana gelen bağırsak iltihaplanmasını tariflemektedir. Dizanteri hastalığında hastalarda şiddetli ishaller gözlenebilmektedir.
• İdrar Yolu Enfeksiyonları: İdrar yolu enfeksiyonlarına üriner sistem enfeksiyonları adı da verilebilmektedir. İdrar yollarının herhangi bir alanında ya da böbrek enfeksiyonu ve mesane enfeksiyonu şeklinde meydana gelen bir çeşit enfeksiyon durumudur.
• Frengi (Sifiliz): Frengi enfeksiyonu diğer adıyla sifiliz hastalığı treponema pallidum adı verilen mikroorganizmanın yol açtığı sistemik bir hastalıktır. Frengi hastaları tedavi edilmemesi durumunda hastaların beyin, sinir sitemi, iç organlar ve göz enfeksiyonu ciddi hasarlar ortaya çıkabilmektedir.
• Bel soğukluğu (Gonore): Halk arasında bel soğukluğu olarak bilenen gonore hastalığı neisseria gonorrhoeae adı verilen bir çeşit bakteri türünün sebebiyet verdiği enfektif bir hastalıktır. Bel soğukluğu hastalığı cinsel ilişki esnasında erkek semeni ve kadın vajinal sıvısı yolu ile bulaşabilen vajinal enfeksiyona neden olabilen cinsel yolla bulaşan bir hastalık tipidir.
• Enfektif Endokardit: Enfektif endokardit hastalığı kalp yüzeyi olan endokardiyal yüzün enfeksiyon sonucunda meydana gelen enfektif bir hastalıktır. Enfektif endokardit gelişen hastalarda sıklıkla kalp kapakçıklarının bir ya da daha fazla yüzünde yerleşim gösteren cihazlarda sebebiyle enfeksiyon gelişebilmektedir.
• Suçiçeği (varicella) ve Zona Enfeksiyonu: Tıp literatüründe varisella olarak isimlendirilen suçiçeği hastalığı ergenlik çağında öncesi yaş gruplarındaki çocuklarda sık karşılaşılan enfektif bir hastalıktır. Suçiçeği hastalığının etkeni bir virüstür. Suçiçeği enfeksiyonu geçirdikten sonra bu virüsün beyin ve omurilikte sessiz kalıp ilerleyen yaşlarda ortaya çıkardığı enfektif duruma ise zona hastalığı adı verilmektedir.
• Tifo: Tifo hastalığı salmonella typhi adlı bakteri nedeniyle meydana gelen bir enfeksiyon tipidir. Bu bakterinin insan sindirim sistemi organlarından bağırsaklarda ya da kan dolaşımında yaşaması sonucunda hastalarda tifo hastalığı meydana gelmektedir. Hastalık enfekte kişilerin dışkısına maruz kalma sonucunda bulasım göstermesinin yanında yapılan tetkiklerde kanda enfeksiyon gözlenebilir.
• Brusella: Brusella hastalığı koyun, keçi, domuz, sığır ve köpek gibi çeşitli hayvan gruplarından insanlara bulaş gösterebilen bir enfektif hastalıktır. Hastalarda hastalığa neden olan patojen bakteriler enfekte hayvandan yapılmış süt ve süt ürünleri, enfekte hayvan eti, dışkısı ya da idrarı ile bulaş gösterebilmektedir.
• Sıtma Hastalığı (Plasmodium): Sıtma hastalığı plazmodium adlı bir çeşit parazit mikroorganizmanın neden olduğu hastalarda ateş ataklarının gözlendiği bir enfektif hastalıktır. Bu hastalığa daha sıklıkla tropikal iklim bölgelerinde rastlanırken ılıman iklim gösteren bölgelerde daha nadir rastlanmaktadır.
• Şark Çıbanı (Leismania): Tıp literatüründe leishmania olarak tanımlanan ve halk arasında şark çıbanı olarak bilinen bu enfeksiyon hastalığı dişi tatarcık sineği vasıtasıyla bulaş göstermektedir.
• Lyme Hastalığı (Borella): Lyme hastalığı kene ve benzeri paraziter canlıların insan vücuduna yapışması sonucunda kendilerinde bulunan virüs ve bakterileri insanlara bulaştırması sonucunda ortaya çıkan enfektif bir hastalıktır.

Enfeksiyon Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Enfeksiyonlar vücutta yer alan doku ve hücre gruplarında bazı mikroorganizmaların bu doku yapılarına istila göstermesi ve bu alanlarda çoğalması sonucunda ortaya çıkan rahatsızlıklar bütünüdür. Hastalarda gelişen enfeksiyon sonrasında meydana gelen süreçte hastaların vücudunda bulunan savunma sistemleri enfeksiyonun geliştiği odağa karşı çeşitli yanıtlar oluşturmaktadır. Enfeksiyon belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Hastalarda ateşin yükselmesi.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda titreme nöbetleri gözlenebilmektedir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda baş ağrısı meydana gelebilmektedir. Baş ağrısı sinüs enfeksiyonlarında da sık gözlenen bir semptomdur.
• Mide enfeksiyonu geçiren hastalarda mide bulantısı ve kusma gözlenebilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda terleme olabilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda göğüs ağrısı ve karın ağrısı meydana gelebilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda öksürük gözlenebilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda halsizlik olması ve neşesizlik olması gibi duygu durum değişiklikleri olabilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda iştahsızlık oluşabilmektedir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda sırt ağrısı ve bacak ağrısı meydana gelebilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda eritema migrans (döküntü) gözlenebilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda boyun tutukluğu oluşabilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda lenf bezlerinde şişme gözlenebilir.
• Kemik enfeksiyonu gibi iskelet sistemi enfeksiyonu geçiren hastalarda eklem ağrıları oluşabilir.
• Hastalarda ağız enfeksiyonu ya da yara enfeksiyonu oluşması sonucunda yara yeri ağrılı ve kokulu olabilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda nörolojik problemler oluşabilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda kalp atımında düzensizleşme oluşabilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda göz iltihabı meydana gelebilir.
• Enfeksiyon geçiren hastalarda şiddetli yorgunluk gözlenebilir.
• Deride anormal şişlik olması deri enfeksiyonu geçiren hastalarda ortaya çıkabilecek bir semptomdur.
• Yetersiz idrar yapma ve ağızda kuruluk gözlenmesi enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Aşırı sinirlilik olması, uyuşukluk olması ve uyanmada zorluk yaşanması enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Yürümede zorluk meydana gelmesi ve dengesizlik olması enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Hastalarda karın ağrısı olması ve buna ek olarak ishal gözlenmesi ya da kabızlık gözlenmesi enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Hastalarda meydana gelen karında ileri derece şişkinlik olması enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Hastalarda ortaya çıkabilecek zihinsel karışıklık ve deliryum tablosu enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Bazı enfeksiyonlara bağlı gelişen gece terlemesi enfeksiyon hastalıklarında ayırıcı tanı açısından önemli bir semptomdur.
• Bazı hastalarda cilt kanaması, diş eti kanaması, burun kanaması ve bağırsak kanaması gibi kanama semptomların varlığı diş enfeksiyonları ve diğer enfeksiyon varlığında gözlenebilir.
• Bazı hastalarda konuşma kaybı gözlenmesi ve işitme kaybı gözlenmesi enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastalarda gözlenebilen parlak ışığa bakmaktan kaçınma hareketi enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastalarda ense sertliğinin olması enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastalarda enfeksiyon varlığında havale geçirme gibi semptomlar meydana gelebilir.
• Hastaların ellerinin soğuk olması ve ayaklarının soğuk olması enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastalarda gözlenen soluk görünüm ve lekeli görünüm enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastaların bıngıldaklarının aşırı gergin ve bıngıldakların şiş olması enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Bazı enfektif hastalıklarda burun tıkanıklığı olması ya da burun akıntısı olması meydana gelebilir.
• Hastalarda hapşırma gibi semptomlar varlığı enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastalar enfeksiyon varlığında yüz ve alın bölgesinde dolgunluk oluşması, kulaklarda dolgunluk oluşması gibi semptomlar orta kulak enfeksiyonu ya da kulak enfeksiyonu varlığında meydana gelebilmektedir.
• Hastalarda gözlerde sulanma varlığı enfeksiyon varlığında meydana gelebilir.
• Hastalarda hastanede oraya çıkabilen hastane enfeksiyonlarının ve yumuşak doku enfeksiyonlarının varlığı.
• Bademcik enfeksiyonlarının gelişmesi durumunda hastalarda boğaz ağrısı oluşabilir.
• Hastalarda rahim enfeksiyonu, hpv enfeksiyonu, genital bölge enfeksiyonu ya da diğer genital enfeksiyonlar varlığında pis kokulu akıntı gözlenebilmektedir.

Enfeksiyon Hastalıkları Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

İnsan gözünün göremediği düzeyde küçüklükte olan ve çevremizde yaşamlarını sürdüren mikroskobik canlılar hastalarda meydana gelen bazı durumlar sonucunda enfeksiyon gelişimine neden olabilmektedir. enfeksiyon nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Bakteriler: Bakteriler vücudun herhangi bir bölümünde enfeksiyon gelişimine neden olabilen mikroorganizmalardır. Bu mikroorganizmalar insana hava, su, gıda ya da hastalığı yayan bir vektör aracılığı ile geçiş gösterebilmektedir. Bakteri enfeksiyonlarına klamidya enfeksiyonu, stafilokok enfeksiyonu örnek verilebilir. Bakteriler katater enfeksiyonu, puerperal enfeksiyon ve selülit enfeksiyonu gibi enfeksiyonlara da neden olabilir.
• Virüsler: Virüsler normalde dış ortamda herhangi bir canlılık göstergesi gösteremeyen mikroorganizmalardır. Virüsler herhangi bir konak hücreye ulaşması ile canlılık göstermeye başlamakta ve konak hücrenin hücrelerini etkileyerek enfeksiyon gelişimine neden olabilmektedir.
• Mantarlar (Maya Enfeksiyonu): Mantarlar sıklıkla vücut direncinde zayıflama gözlenmesi sonucunda enfeksiyon oluşturabilen fırsatçı mikroorganizma grubudur. Kandida enfeksiyonu ve aspergilloza enfeksiyonu en sık insanlarda enfeksiyon oluşturabilen mantar tipleridir. Hastalarda ayak mantar enfeksiyonları sonucunda ayak enfeksiyonuna da sıklıkla rastlanmaktadır.
• Parazitler: Parazit canlılar üzerlerinde yer aldıkları canlıya zarar verebilen ya da üzerinde bulundukları canlıyı kullanarak hayatlarını devam edebilen bir canlı gurubudur. Parazitlerin neden oldukları enfeksiyonlar sıklıkla gelişmekte olan toplumlar açısından risk faktörleridir.

Enfeksiyon Hastalıkları Teşhisi

Enfeksiyon hastalıkları bölümü hastalarda semptomların gözlenmesi halinde enfeksiyon hastalıklarının teşhis ve tedavisini gerçekleştirebilmektedir. Hekim teşhis amacıyla şu yöntemlere başvuruda bulunabilmektedir;

• Anamnez: Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Hasta hekime ateşin yükselmesi, titreme nöbetleri, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, terleme, göğüs ağrısı, karın ağrısı, öksürük ve halsizlik olması gibi semptomlar varlığında başvuruda bulunmaktadır. Hekim hastanın semptomlarını not eder ve ardından hekim fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hastanın semptomları sebebiyle şüpheye düşünülen hastalıkların oluşabileceği bölümler incelenmektedir. Hastalarda enfeksiyon kapan yara mevcudiyeti fizik muayene ile anlaşılabilmektedir.
• Laboratuvar Tetkikleri ve Kültür Testleri: Laboratuvar tetkiklerinde ise hastadan kan ve idrar tetkikleri alınır. Laboratuvarda hastanın kan hücresi değerleri, protein ve kan şekeri seviyesinin yanı sıra, böbrek fonksiyon göstergeleri, mineral düzeyleri, enfeksiyon varlığına dair antikor mevcudiyeti ya da yokluğu değerlendirilir. Yapılan diğer kültür testleri ile hastalık sebebi belirlenmeye çabalanır.
• Radyolojik Görüntüleme: Radyolojik görüntüleme yöntemlerinde hekimler hastalarda gözlenen hastalık durumunun tanı ve tedavisinin yapılabilmesi için radyasyon, yüksek frekanslı ses dalgaları, ya da manyetik alan kullan çeşitli görüntüleme aletlerini kullanarak hastalığı tespit etmeye çalışmaktadır. Hekim radyolojik görüntülemede;

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Bu yöntem, manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Fizik muayene ve Laboratuvar sonuçlarıyla tam anlaşılamayan durumlarda veya ek bir hastalık varlığını mevcudiyetini saptamak ve ayırıcı tanı yapmak için kullanılabilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Hekim fizik muayene ve Laboratuvar sonuçlarıyla tam anlaşılamayan durumlarda veya ek bir hastalık varlığını mevcudiyetini saptamak ve ayırıcı tanı yapmak için bilgisayarlı tomografi kullanılabilir.
• Biyopsi: Biyopsi mikroskop altında inceleme yapma amacı ile dokudan parça alınması işlemidir. Hekimler tanı koyma aşamalarında biyopsiye başvuruda bulunabilir.

Enfeksiyon Hastalıkları Tedavisi

Enfeksiyon hastalıkların tedavisi hastalara yapılan teşhis ve tanı yöntemleri neticesinde şekillenmektedir. Hastalarda bazı enfeksiyon hastalıklarına neden olan virüs, mantar, bakteri ve parazit gibi etkenlerin ortadan kaldırılması ve hastalığın tamamen tedavisi yapılabilmektedir.

Enfeksiyon hastalıkları tedavisinde medikal tedavi seçenekleri mevcuttur. Medikal tedavi ile hastalarda gözlenen enfeksiyon ve benzeri birçok nedenler ya da semptomlar oral antibiyotikler ve intravenöz antibiyotikler ya da ağrı kesici ilaçlar kullanılarak iyileştirilmeye çabalanmaktadır. Bunun dışında hekimler hastalardan bol sıvı tüketmesini istemekte, sıvı ve elektrolit düzeylerini dengelemek, eritrosit süspansiyonu ve trombosit süspansiyonu gibi ek destek tedavilerine başvurabilir.

Enfeksiyon Hastalıklarında Hangi Doktora Gidilir?

Enfeksiyona neden olabilen şikayetler sonucunda hastaların anamnezini alan, fizik muayenesini yapan ve teşhis – tanı yöntemlerine başvurarak hastalığı tedavi eden bölüm enfeksiyon hastalıkları bölümüdür.

Hastalarda ateşin yükselmesi, titreme nöbetleri, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, terleme, göğüs ağrısı, karın ağrısı, öksürük ve halsizlik olması gibi spesifik olmayan semptomların varlığında mutlaka bir doktora danışılmasında fayda vardır.