Domuz Gribi

Domuz Gribi Nedir?

Domuz gribi, influenza A virüsünün bir türünün neden olduğu bir hastalıktır. Domuz gribi adında olduğu gibi aslında domuzlarda görülür. Ancak nadir durumlarda insanlarda da hastalık oluşturabilir.

Domuz gribi çok bulaşıcıdır ve solunum yolu hastalığı belirtileri verir. Domuzlar arasında da direkt veya dolaylı yolla yani hava yoluyla bulaşabilir. Dünyanın birçok yerinde domuzlar, domuz gribi açısından aşılanmaktadır. Domuz gribine en sık sebep olan virüs tipi, H1N1 virüsüdür. Ancak H1N2, H3N1 ve H3N2 de domuz gribi belirtilerine sebep olabilir.

Aslında domuz gribi, ilk olarak domuzlarda 1918 yılında görülmüştür. Ancak bu virüs o yıllarda salgına neden olmamıştır. Yani hastalık farklı ülkelere sıçrayıp geniş çapta bir hastalık yaratmamıştır. Daha sonra yıllar boyunca virüs değişmeden ve hastalık yapmadan ilerlemiştir. 1990'lı yıllarda domuz gribinin farklı türleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunun nedeninin domuzların kalabalık yerlerde durması ve virüsün kendini değiştirmesi olduğu düşünülmüştür.

2009'dan önce, halk sağlığı sorunlarına neden olan ve insanlarda görülen sadece bir domuz gribi salgını vardır. Bu salgın 1979'da, Fort Dix, N.J. askerlerinde meydana gelmiştir. Bir asker ölmüş ve yaklaşık 12'si griple hastaneye kaldırılmıştır. Daha ileri testler, çoğu az etkilenmiş veya hiç semptom göstermemiş olsa da, 200'den fazla askerin virüsü taşıdığını göstermiştir. Enfekte edici türün domuz gribi virüsü ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğu ve yeni bir salgının meydana gelebileceği saptanmıştır. Ancak 1979 yılındaki virüs türü, insandan insana kolayca yayılmamış ve çok büyük bir salgın yapmamıştır.

Domuz gribi esas olarak 2009 yılında büyük bir salgına neden olmuştur. Bu yıllarda virüsle enfekte olan ve genelde altta yatan hastalığı olan kişiler veya gebelik dönemindeki kadınlar hayatlarını kaybetmiştir. Salgındaki domuz gribi virüsünün, H1N1'in bir türü olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak bu virüs sadece domuzlardan bulaşan bir virüs değil, insan gribi ve kuş gribi virüsünün de bir kombinasyonu olduğu tespit edilmiştir.

2017 yılından bu yana baskın olan domuz gribi alt türü H3N2 olarak tespit edilmiştir. Domuz gribine yakalanılmasına neden olan en güçlü yol domuzlarla direkt temas halinde bulunmaktır. Yıllık olarak vurulan grip aşılarında domuz gribinden korunmak için de antikorlar bulunmaktadır ve artık çoğu kişi domuz gribine karşı bağışıklık kazanmış hale gelmiştir. Ancak yine de altta yatan bağışıklık sistemi zayıflığı olanlarda veya yaşlı kişilerde hastalık ağır seyredebilmektedir. Domuz gribinin semptomları normal grip ile benzerlik gösterir. Bunların arasında öksürük, titreme, ateş, kas ağrıları bulunur. 

Domuz Gribi Belirtileri Nelerdir?

Domuz gribi belirtileri çoğu influenza enfeksiyonuna yani mevsimsel gribe benzer. Bu yaygın görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Ateş 
• Öksürük (genellikle kuru öksürük)
• Burun akıntısı
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Kas ağrısı

Bazı hastalarda ayrıca boğaz ağrısı, döküntü, şiddetli baş ağrıları, titreme, bulantı, kusma ve ishal olabilir. İlk semptomlar görülmeden önceki kuluçka süresi ortalama bir-iki gün olmak üzere yaklaşık bir ila dört gün arasında değişmektedir. Yani virüs ile enfekte olunduktan sonra semptomların gözükmesi ortalama 1 ila 4 gün sürmektedir. Belirtiler yaklaşık bir ila iki hafta sürer. Ancak kişinin altta yatan başka hastalığı varsa ve enfeksiyon şiddeti ciddiyse daha uzun da sürebilir. 

Bazı hastalarda nefes darlığı gibi ciddi solunum semptomları görülür ve hastane şartlarında solunum desteğine ihtiyaç duyulabilir. Virüs efeksiyonu devam ederse hastalarda buna bağlı olarak bakteriyel zatürree görülebilir. Hatta bazı kişilerde nöbet bile oluşabilir. Domuz gribine bağlı ölümler genellikle akciğerleri etkileyen ikincil bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanır. Bu enfeksiyon da genellikle zatürredir. Bu yüzden bu hastalarda uygun antibiyotiklerin kullanılması gerekir. 

Tipik influenza A  virüsü için ölüm oranı yaklaşık % 0.1'dir. 1918 yılındaki enfeksiyonda ise tahmini ölüm oranı % 2-20 arasında değişmektedir. Meksika'da domuz (H1N1) gribinde yaklaşık 166 ölüm ve yaklaşık 24020 doğrulanmış vaka vardı. Bu da yaklaşık % 6'lık bir ölüm oranına karşılık gelmektedir. Ancak H1N1 virüsünün ölüm oranı düşük ve normal mevsimsel grip oranına benzer olarak belirlenmiştir.

Domuz gribi ağır semptomlara neden olabilse de ölüm oranı tahmin edilenden daha az olmuştur. Bunun nedeninin halkın bilinç düzeyinin artması, hijyende artış, hastalık için uygun aşının oldukça hızlı bulunması, semptomlar gelişirse hastanın kendine farkına varmasının ve tedaviye ulaşmasının artmış olması olduğu düşünülmektedir.

Domuz Gribi Nedenleri Nelerdir?

İnfluenza veya grip, her yıl genellikle Türkiye de dahil olmak üzere Kuzey Yarımkürede geç sonbahar ile ilkbahar arasında hastalığa neden olur. İnfluenza virüsünün sadece bir kısmı insanlarda hastalığa neden olur. Diğer virüs türleri domuz, kuş, köpek ve hatta yarasa gibi diğer türlerde hastalığa neden olur.

H1N1 domuz gribi tipi, 2009 yılında dünya çapında salgına neden olan bir grip türüdür. Grip virüsünün spesifik bir türünden kaynaklanır.

Domuz gribi veya influenza virüsünün bazı türleri genelde hayvanda hastalık yaparken, bir şekilde mutasyona uğrar ve insanlarda da hastalık yapmaya başlar. Bu durum meydana geldiğinde, insanlar arasında bulaşma kolayca gerçekleşirse, tipik grip mevsiminin dışında bile grip salgınları görülebilir. 20. yüzyılın başlarından beri grip salgını yaklaşık 30 yılda bir meydana gelmektedir.

H1N1 virüsü, domuzlarda gribe neden olan grip virüsünün spesifik bir türüdür. 2009 yılında insanlarda daha önce görülmemiş yeni bir tür bulunmuştur. Bu virüs resmi olarak, influenza A (H1N1) pdm09 virüsü olarak adlandırılır.

Herkes H1N1 domuz gribi geçirse bile, bazı insanların bundan daha ciddi şekilde etkilenme olasılığı daha yüksektir. Mevsimsel grip tipik olarak 65 yaşın üzerindeki yaşlı yetişkinler için en ciddidir. Bununla birlikte, H1N1 domuz gribi salgını 65 yaşın altındaki insanları da orantısız bir şekilde etkiledi ve hatta öldürdü. Tipik mevsimsel grip salgınları sırasında, ölümlerin yaklaşık yüzde 70 ila yüzde 90'ının 65 yaş ve üstü insanlarda meydana geldiği tahmin edilmektedir. H1N1 virüsü ayrıca hamile kadınlar için de çok tehlikeli olabilmektedir.

H1N1 domuz gribi salgınına neden olan influenza türünün hala var olduğunu da belirtmek önemlidir. Ancak çoğu kişi hem aşılarla hem de hastalığı geçirerek bağışıklık sağlamış durumdadır. H1N1 hala mevsimsel grip hastalığına neden olsa da, dünya çapında salgın Ağustos 2010'da Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilan edildi.

Domuz gribi insandan insana hapşırma, öksürme veya virüsle kaplı bir yüzeye el sürdükten sonra elin ağız veya burna getirilmesi ile bulaşabilir.

Domuz Gribi Teşhisi

H1N1 domuz gribinin teşhisi, genellikle hekim tarafından laboratuar testleri ve klinik teşhisin bir kombinasyonu ile yapılır. Fiziksel muayene yapmak, belirtiler ve hastalık hakkında kapsamlı sorular sormak da önemlidir. Ancak yine de hastalığa neyin neden olduğunu direkt anlayabilmek çok kolay değildir. Domuz gribi testi kesin olarak laboratuvar testleri ile yapılabilir. 

Salgın 2009'da başladığında, test yapmak daha zordu çünkü bu virüs türü dünya için yeniydi. Bununla birlikte, o zamandan sonra salgına neden olan H1N1 influenza türü tespit edildi ve ortaya kondu.

H1N1 domuz gribi semptomlarını bilmek önemlidir. Böylece hangi durumlarda bir hekime başvurmak gerektiği bilinmiş olur. Semptomlar diğer birçok üst solunum yolu virüsünün semptomlarına benzese de, domuz gribi tipik olarak daha şiddetlidir ve başlangıcı anidir.

Birkaç gün içinde yavaş yavaş ortaya çıkan soğuk algınlığından farklı olarak, grip genellikle yorgunluk, ateş ve kas ağrıları gibi ciddi semptomlar gösterir.

Grip olabileceğinizi düşünüyorsanız, belirtilerinizin başlamasından sonraki ilk 48 saat içinde bir hekime danışın. Antiviral ilaçla tedaviye ihtiyacınız varsa, hastalığın başlangıcında başlatılırsa tedavi daha etkili olur.

Laboratuvar Testleri: Hekim hastayı değerlendirdikten sonra H1N1 domuz gribi olabileceğini düşünüyorsa, tanıyı doğrulamak için birkaç test isteyebilir. Ancak bunları istemenin, hekime bağlı değişebileceği unutulmamalıdır. En yaygın kullanılan test hızlı influenza antijen testidir. Bu, 20 dakikadan daha kısa sürede hızlı sonuçlar veren bir testtir. Burun veya boğazdan alınan örnek test edilir. Bu hızlı testlerin her sağlık kurumunda olmadığını da bilmek gerekir. 

H1N1 domuz gribi influenza A'nın bir türüdür. Ancak yapılan hızlı antijen testleri influenza virüsünün alt türünü tam olarak belirtemediği için hangi virüs türüyle enfekte olunduğu anlaşılamayabilir. Pozitif çıkan bir test sonucu sonrası o toplumda sık görülen bir tür varsa, o hastada da o türün var olduğu kabul edilir.

Dünya ve ülke genelindeki özel laboratuvarlar, hangi türlerin insanları hasta ettiğini belirlemek için yıl boyunca influenza analizi yapar. Nadir durumlarda, testi yapmak için örnekler bu laboratuvarlardan birine gönderilebilir. Bu durum daha çok hastaneye yatırılan kişilerde yapılır.

Sizi neyin hasta ettiğini bilmiyorsanız veya belirtileriniz normalden çok daha şiddetli geçiyorsa bir sağlık uzmanınıza başvurun. İnfluenza sıklıkla bronşit, kulak enfeksiyonları ve zatürre gibi diğer hastalıklara yol açar. Bunların çoğu gripten farklı bir şekilde tedavi edilir. 

Domuz Gribi Tedavisi

H1N1 domuz gribi için kesin bir tedavi olmamasına rağmen, semptomların şiddetini azaltmak ve komplikasyonları engellemek için reçeteli ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri dâhil olmak üzere hastalığın süresini kısaltmak için yapılabilecek şeyler vardır. Bunlar, ciddi komplikasyonlar için yüksek risk altında olan kişilerde özellikle önemli olabilir.

Alternatif Tedavi Yöntemleri: Domuz gribi için kullanılan birçok ilaç tedavisi yöntemi olsa da bazı alternatif tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Ancak bu yöntemlerin tedavide ne kadar etkin olduğuna dair çok fazla kanıtlı yayın bulunmamaktadır. Domuz gribi için kullanılabilecek bitkiler arasında zencefil, C vitamininden zengin meyveler, kuşburnu ve kekik sayılabilir. Ancak ilaçlar gibi bu bitkileri de çok fazla tüketmenin yan etkilere sahip olabileceği unutulmamalıdır.

Domuz Gribi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Domuz gribi tedavi edilmediği takdirde bazı komplikasyonlara neden olabilir. Bu yüzden tedavi edilmesi gerekmektedir. Domuz gribinde sık görülen komplikasyonlar şunlardır:

• Bakteriyel veya viral zatürre
• Solunum desteği gereksinimine kadar ilerleyebilecek solunum problemleri
• Bronşit
• Astım
• Myokardit ve perikardit
• Miyozit
• Ensefalit

Domuz Gribine Ne İyi Gelir?

Domuz gribi için asıl tedavi doktor tarafından sağlanır. Ayrıca domuz gribi ile karışabilecek hastalıklar olduğu için asıl tanıyı koymak için de bir hekime başvurulmalıdır. Ancak asıl tedavinin yanında bağışıklık sistemini güçlendirip hastalıkla savaşmaya yardımcı olabilecek bazı gıda maddeleri bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Sarımsak
• Tarçın
• Kekik
• Kuşburnu
• Zencefil
• C vitamininden zengin meyveler
• Bol su içmek 

Domuz Gribi İlaçları

Çoğu kişi, ilk belirtiler ortaya çıktığı anda tedavi olmak ister. Grip belirtileriyle başa çıkmaya yardımcı olacak birçok seçenek vardır. Semptomlar normal mevsimsel gripten çok farklı değildir ve aynı çeşit ilaçlarla ve yöntemlerle tedavi edilebilir.

Grip semptomlarını azaltmak için yaygın kullanılan ilaç türleri arasında ağrı kesiciler, ateş düşürücüler, dekonjestanlar, antihistaminikler, öksürük baskılayıcılar ve balgam söktürücüler bulunur.

Ayrıca birden fazla özelliği bir arada barındıran ilaç türleri de vardır. Bu ilaçlardan biri kullanıldığında, ilaçlardaki bileşenlere dikkat etmek gerekir. Ayrıca çok fazla bir komplikasyonu olmasa da kullanılırken doktora danışmak gerekir. Aşırı dozda ilaç almak bu birden fazla özelliği olan ilaçlarda daha kolaydır.

Çoğu hasta sadece bir semptomu tedavi eden ilaçları almayı tercih eder. Birçok belirti olsa da hastayı en çok rahatsız eden semptomlara yönelik ilaç kullanmak ve bunu doktor kontrolünde yapmak en doğru ve güvenilir yoldur. 

Domuz gribinde kullanılabilecek ve hekimlerin sıklıkla reçete ettiği bazı reçeteli ilaçlar vardır. Bunlara antiviral ilaçlar adı verilir. Bu ilaçlar aslında mevsimsel influenza gribi için de kullanılan ilaçlardır.

Hamilelerde Domuz Gribi

Hamilelerde de tıpkı diğer insanlar gibi domuz gribi görülmektedir. Hatta normal kişilerden daha ağır bir süreç geçirirler. 2009 yılındaki salgında da ölen kişilerin çoğunluğunu oluşturanların bir kısmı gebe kadınlardı. 

Hamileler hastalıktan korunmak için grip aşısı yaptırabilmektedir. Aşı yapıldıktan sonra 2-3 hafta içinde hastalıktan koruyucu antikorlar oluşmaya başlar. Ayrıca bu antikorlar bebeği de bir süre hastalıktan korur. Aşı genelde Eylül-Ekim aylarında yapılır.

Eğer gebeyseniz ve domuz gribinden şüpheleniyorsanız zaman kaybetmeden bir hekime başvurmalısınız.

Çocuklarda ve Bebeklerde Domuz Gribi

Çocuklarda da tıpkı yetişkinler gibi domuz gribi görülebilmektedir. Hatta küçük çocuklarda bağışıklık sistemi tam olarak gelişmediği için hastalık daha da şiddetli ve uzun süreli olabilir. Ayrıca komplikasyonları da görülebilir.

Domuz gribi bir virüsün neden olduğu bir enfeksiyondur. H1N1 influenza, enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya başkalarıyla yakın temas ettiğinde kolayca yayılır. Çocuklar, belirtiler veya semptomlar ortaya çıktıktan sonraki 1 hafta veya daha uzun süre H1N1 influenza'yı başkalarına yayabilir.

Çocuklarda domuz gribi belirtileri ve semptomları daha şiddetli olabilir. 5 yaşından küçük çocuklarda şiddetli semptomlar daha olasıdır. Ayrıca kalp, akciğer hastalığı veya zayıf bir bağışıklık sistemi olan çocuklarda daha da şiddetlidir. Çocuklarda aşağıdaki semptomlardan herhangi biri görülebilir:

• Ateş ve titreme
• Baş ağrısı, vücut ağrıları, kulak ağrıları ve kas veya eklem ağrısı
• Kuru öksürük, burun akıntısı ve boğaz ağrısı
• İştahsızlık, bulantı, kusma veya ishal
• Yorgunluk
• Hızlı nefes alma, nefes darlığı veya göğüs ağrısı

Hastalık çocuklarda benzer şekilde tedavi edilir. Altta yatan başka bir hastalığı olmayan çocukların çoğu bir hafta içinde iyileşir. Ancak bu süreçte çocuk aşağıdakilerden herhangi birine ihtiyaç duyabilir:

• Ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Ancak bu ilaçlar doğru şekilde alınmazsa karaciğer hasarına neden olabilir.
• İbuprofen gibi ilaçlar ağrı ve ateşin azalmasına yardımcı olur. Bu tip ilaçlar bazı kişilerde mide kanamasına veya böbrek sorunlarına neden olabilir. Çocuğunuz ek olarak başka bir ilaç kullanıyorsa, bunların kendisi için güvenli olup olmadığını doktorunuza sorun. Bu ilaçları, sağlık uzmanının yönlendirmesi olmadan 6 aylıktan küçük çocuklara vermeyin.

Ayrıca 18 ayın altındaki çocuklara aspirin vermeyin. Aspirin, çocukta reye sendromuna neden olabilir. Reye sendromu hayatı tehdit eden beyin ve karaciğer hasarına neden olabilir. 

• Antiviral ilaçlar virüs kaynaklı bir enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olur. Bu ilaç, semptomlar başladıktan sonra 48 saat içinde verilirse en iyi sonucu verir.

Domuz Gribi için Hangi Doktora Gidilmeli?

Domuz gribi için gidilmesi gereken bölüm enfeksiyon hastalıkları bölümüdür. Ayrıca çocuklar pediatri polikliniğine başvurabilir. Domuz gribi belirtileri aniden başlar. Ayrıca tedavide ilk 48 saat önemli bir yere sahiptir. Bu yüzden gribe benzer belirtilere sahip olan kişiler vakit kaybetmeden en kısa sürede bir doktora başvurursa hastalığın şiddeti ve komplikasyonları azalacaktır.