Diz Protezi Nedir?

Dizlerde oluşan kırık, çıkık, deformasyon gibi durumlarda dizin günlük aktivitesini yerine getirmesi amacıyla ameliyatla diz protezleri takılır.

Yürüme aktivitesinin yerine getirilmesini sağlayan dizler, bazen eklem yerlerinde oluşan deformasyon, kırık, çıkık gibi durumlarda proteze ihtiyaç duyabilir. Diz protezi bu ihtiyaca cevap verebilmek adına ameliyat ile dize takılan bir tür aparattır. Dize özellikle kıkırdak dokuda görülen bozulmalar sebebiyle protez takılabilir. Protez takılan kişiler yürüme aktivitesini yerine getirir ancak eski sağlıklı hali gibi bunu yapması olanaksızdır.

Protez olarak kullanılan malzemelerde çeşitlilik söz konusudur. Bu kimi zaman hastanın insiyatifine bırakılırken bazı durumlarda da seçme şansı sunulmaz. Diz protezi malzemeleri şunlardır:

  • Kauçuk
  • Vinil
  • Akrilik
  • Porselen 
  • Titanyum
  • Altın

Protez takılan kişiler engelli de sayılabilir. Diz protezi özürlülük oranı prtotezin bulunduğu konum ve hastanın durumuna göre genel olarak %40 seviyesinin üzerindedir. Bu oran sebebiyle diz protezi takılan hastalar, engelli bireylere tanınan hakların bir kısmından yararlanabilirler. Diz protezi engelli raporu ile bu haklardan yararlanmak mümkündür.

Diz Protezi Çeşitleri

Diz protezi çeşitleri protezin takılacağı yere ve hastanın sağlık durumuna göre farklılıklar gösterir. Kaza geçiren dizi paramparça olan kişiler ile kıkırdağında yaşa bağlı olarak görülen deformasyonlarda aynı tür protezin kullanılması beklenemez.

  • Total Diz Protezi: Aşınan eklem yüzeylerine uygulanan total diz protezi yapay bir eklem elde etmek için en uygun yöntemdir. Metal veya polietilenden üretilebilir. Total diz protezi hemşirelik bakımı ile vücuda tam olarak uyum sağlatılabilmesi mümkündür. İlk olarak 1968 yılında hayatımıza giren bu protez, günümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
  • Yarım Diz Protezi: Unikondiler diz protezi olarak da bilinir. Özellikle yaşlılarda görülen diz kireçlenmesi durumlarında kullanılır. Kıkırdak dokunun deformasyona uğradığı hatta yok olduğu durumlarda kullanılır.
  • Diz Protezi Revizyonu :  Bazı durumlarda önceden takılan diz protezleri ömrünü doldurabilir. Bu durumda buraya revizyon diz protezi takılmalıdır. Özellikle enfekte olmuş, gevşemiş, ömrü dolmuş protezlerin yerine yenisi ameliyat yordamıyla takılır. Bazı durumlarda menteşeli diz protezi de revizyon olarak takılır.

Diz Protezi Ameliyatı

Dizinde bazı problemler yaşayan kişilerde diz protezi ameliyatı yapılır. Özellikle yaşa bağlı olarak görülen bazı rahatsızlıkların çözümü bu ameliyat ile sağlanabilir. Ameliyata başlanmadan önce hasta tahlil edilir ve herhangi bir enfeksiyonun görülmediğinden emin olunur. Diz protezi ameliyatı olanlar öncelikli olarak şu gibi sorunlardan muzdarip olmalıdır:

  • Kaza geçirmesi ve dizini kullanamaması,
  • Ağrısız bir şekilde yürüyüş yapamaması,
  • Geceleri diz ağrısı şiddetinin artması ve hastayı uyutmaması,
  • Ağrı kesicilerin kullanımının artması ve artık işe yaramamaları

Bu şikâyetlerin akabinde yarım diz protezi ameliyatı dâhil pek çok alternatif hastaya sunulur. Öngörülen tedavi yöntemi hangisi ise diz protezi ameliyatı riskleri hastaya tam olarak anlatılır ve hastanın onamı alındıktan sonra  ameliyat süreci başlatılır. Diz protezi ameliyatı iyileşme süresi hastanede 4-5 günlük yatışın ardından evde belirli hareketleri yapmak suretiyle devam eder. Bu süreç kimi zaman aylarca sürebilirken hasta dizinin durumuna göre değişkenlik gösterdiği de bilinir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci tamamen hastaya bağlıdır. Bu süreç içerisinde hastanın doktor tarafından verilen fiziksel aktiviteleri yerine getirmesi önemlidir. Diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gerekenler şunlardır:

  • Diz protezi ameliyatı sonrası merdivenden çıkma gibi faaliyet bir müddet ertelenmelidir. Merdiven insanların dizine daha fazla baskı uygulanmasını sağlar. Bu nedenle asansör veya merdiven gerektirmeyen yerler kullanılmalıdır.
  • Doktor tarafından verilen diz protezi egzersizleri asla aksatılmamalıdır. Ancak daha erken iyileşeceğim diye bacaklara gereksiz baskılar da yapılmamalıdır. Protezin ortalama 2 – 3 ay gibi bir vücut ile birleşme süreci vardır. Bu sürenin ardından vücut ile bütün gibi çalışmaya başlar.
  • Diz protezi ameliyatı sonrası enfeksiyon gelişme ihtimali mümkündür. Ameliyatta veya öncesinde var olan ve gözden kaçan bir enfeksiyon ayağa bulaşabilir. Bu durumda hastaya gerekli ilaçlar reçete edilir.
  • Diz protezi fizik tedavisi kesinlikle aksatılmamalıdır. Bu aksaklık protezin diz ile uyumunu olanaksız hale getirebilir. Hastanın mümkün olan en kısa sürede fizik tedaviye başlaması son derece önemlidir.
  • Ameliyat sonrasında koşma, ağırlık kaldırma gibi aktivitelerden kaçınılmalıdır. Yapılan sporlara da gerekirse ara verilmeli ameliyat yerinin durumunun önemi kavranmaya çalışılmalıdır.

Diz protezi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler bunlardır. Ameliyat sonrası takılan protez hangi maddeden yapılırsa yapılsın  dizde maksimum 15-20 yıl boyunca kalabilir. Ondan sonra revizyon diz protezi ameliyatı ile tekrar yenisi takılmalıdır.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Beslenme 

Protez ameliyatı sonrasında hastanın beslenme düzenine dikkat etmesi gerekir. Hastanın kemikler için hayati öneme sahip olan kalsiyum ve D vitamini eksikliği yaşamaması gereklidir. Diz protezi ameliyatı sonrası fiziksel tedavi süreci ile birlikte yapılan bu beslenme düzeni ile birlikte hastanın bir iki ay içerisinde ayağa kalktığına şahitlik edilebilir. Beslenme düzenine genel olarak değinmek istersek şunları söyleyebiliriz:

  • Kalsiyum ağırlıklı yiyecekler tüketilmelidir.
  • D vitamini alınmalı ve gerekirse dışarıdan takviyelerle desteklenmelidir.
  • Bol su içilmelidir.
  • Sebze ve meyve ağırlıklı beslenilirken protein de ihmal edilmemelidir.
  • Yağlı, baharatlı yiyeceklerden bir müddet uzak durulmalıdır.
  • Doktor tarafından verilen ve tavsiye edilen besinler tüketilmelidir!!!

Protez ameliyatı sonrasında yenilenler iyileşme sürecine doğrudan etki eder. Hastanın kendisini rahatsız hissedeceği tüm besin maddelerinden kaçınması önemlidir. Tek bir besin yerine her öğünde farklı besinler yenilmelidir.

Diz Protezi Komplikasyonları

Diz protezi ameliyatı sonrasında bazı komplikasyonlar görülmesi normaldir. Vücuda dışarıdan metalik bir parça girmesi ve vücudun buna uyum sağlaması zaman alır. Bu süreç içerisinde de vücut tarafından şu dışa vurumlar gözlenir:

  • Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Ağrı: Protezi takılmasından sonra bir müddet ağrı hissedilmesi oldukça normaldir. Doktor tarafından verilen ağrı kesiciler bu durumlarda kullanılmalıdır. Özellikle ayak bölgesinin soğuk tutulması bu ağrıyı arttıracağı için ayağın sıcak ortamlarda (oda sıcaklığında) tutulmasına özen gösterilmelidir. Diz protezi ameliyatı sonrası şiddetli ağrı görülmesi durumunda ise doktora müracaat edilmelidir.
  • Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Şişlik: Diz protezi ameliyatından sonra dizde şişlikle görülmesi de normaldir. Dizde meydana gelen kan akışının belirli bir zaman içerisinde düzeleceği öngörülür. Bu zaman içerisinde şişlik gibi durumlarda hastanın paniğe kapılmaması gerekir. Diz protezi sonrası ayak şişmesi hastaların %35’inde görülebilen bir durumdur.
  • Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Bacakta Morarma: Kan akışı ile ilgili olan bu durumda ayak proteze alışana kadar morarma görülebilir. Morarmanın asıl nedeni kan birikmesi, kan pıhtısı ve kan dolaşımının tekrar eski düzenine geçmesi için zamana ihtiyaç duyulmasıdır. Diz protezi ameliyatı sonrası morluklar birkaç günde geçecektir. Ancak hızlı bir şekilde büyüyen ve şiddetli ağrı oluşmasına neden olan durumlarda doktora müracaat edilmelidir.
  • Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Enfeksiyon: Enfeksiyon bazı zamanlarda ameliyattan bazı zamanlarda hastanın ameliyat bölgesine gereken özeni göstermemesinden kaynaklanır. Bu durumda doktora haber verilmesi ve enfeksiyonun şiddetinin belirlenmesi önemlidir.
  • Diz Protezi Ameliyatı sonrası Kasılmalar: Diz Protezi ameliyatında ayağa gereksiz yere yüklenmeler yapılmamalıdır. Bu ameliyat esnasında dizlerdeki kasların da hareket ettirilmesi ve hatta onlara temas edilmesi mümkündür. Bu nedenle kasların da tekrar eski ritmine ulaşması için bir takım hareketler sergilemesi ve insanların bunu kasılma olarak nitelemesi son derece normaldir.

Ameliyatı ile dize takılan yabancı cismin diz ile uyum göstermesi zaman alır. Vücudun hangi bölgesine protez takılırsa takılsın bu süreç içerisinde bazı komplikasyonların görülmesi son derece normaldir. Hastanın bu süreçte ameliyat yerini takip etmesi ve olası bir şiddetli semptom görülmesi durumunda direkt doktor ile iletişime geçmesi tavsiye edilir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
10
0
Makeleyi Paylaşın

Diz Protezi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Diz protezi nedir?

Dizin hareketlerini kısıtlayan bazen yaşa bağlı bazense olası bir problem sonucunda oluşan aktivite kaybını önlemek için yapılan ameliyata diz protezi ameliyatı denir. Bu ameliyat esnasında dizin önceden belirli bölgesine protez takılır. Protezler kauçuk, vinil, altın, platin gibi maddelerden oluşabilir.

Yaşa bağlı durumlarda dahi insanların dizleri zaman içerisinde ağrı yapar. Eklem sıvısının kaybedilmesi, kıkırdak dokunun tamamen yok olması bu ameliyatı gerekli kılabilir. Kişi bir müddet sonra ağrılardan uyuyamaz ve psikolojik olarak kendisini kötü hisseder. Ameliyat zorlu bir süreç dahi olsa insanın hayatına normal bir şekilde devam edebilmesi için gerekli bir durum olabilmektedir.

Dr. Ülkü Kılıç

Diz protezi ameliyatından sonra ağrılar ne kadar sürer?

Diz protezi ameliyatından sonra ağrılar 2 – 3 ay kadar sürebilir. Bazı durumlarda dizin protez maddesine gösterdiği tepkiye göre daha uzun sürdüğü de görülmektedir. Ancak ameliyatın etki süresince bu ağrı seviyesi giderek azalır ve bir müddet sonra insan tarafından hissedilmez. Özellikle ameliyattan sonraki ilk hafta boyunca ağrıların devamlı olarak görüldüğüne ve uyku kaçıracak seviyeye kadar ulaştığına şahitlik edilebilir.

Dr. Ülkü Kılıç

Diz protezi ameliyatı nasıl yapılır?

Diz protezi ameliyatı yapılmadan önce hastaya röntgen ve MR çekilir. Bunların sonuçları ile ameliyat edilecek bölge belirlenir. Hastanın ameliyattan önce kullandığı ilaçları doktoruna belirtmesi son derece önemlidir. Hasta ameliyattan önce anestezi uzmanı hekim tarafından muayene olur ve uygunsa operasyon başlar.

Dr. Ülkü Kılıç

Diz protezi kaç yıl dayanır?

Diz protezleri çeşitlerine göre en fazla 10-20 yıl süre ile dayanır. Hekim uygun gördüğünde revize diz protezi ameliyatı ile değiştirilmelidir. Diz protezinin değiştirilmesi zamanı geldiğinde dizde tekrardan ağrı oluşumları gözlemlenir. Ağrıların artması ile birlikte doktor tarafından protezin ömrünün tükenmiş olduğu ve tekrardan değiştirilmesi gerektiği yapılan tedavi sonucu belirlenir.

Dr. Ülkü Kılıç

Diz protezi enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

Protez takılmasına müteakip bazı enfeksiyonların görüldüğüne de tanıklık edilebilir. Dizde enfeksiyon görülmesinin belirtileri şunlardır:

  • Eklemde septik artrit durumunun görülmesi
  • Dizde kızarıklık görülmesi
  • Ameliyat edilmiş bölgenin şişmesi
  • Dizde şiddetli ağrı görülmesi

Bu gibi durumlar hastanın enfeksiyon kapmasının belirtileri arasında bulunur.

Dr. Ülkü Kılıç

Diz protezi ameliyatı kaç saat sürer?

Diz protezi ameliyatı için operasyon yaklaşık olarak 1 saat sürmektedir. Ancak bu durum yapılan cerrahi müdahalenin süresidir. Hastanın ameliyathaneye girişi, anestezi haline gelmesi, ameliyat bölgesinin kapatılması gibi durumlar hesaplandığında ameliyat süresi 2 – 3 saat aralığına çıkabilmektedir.

Ameliyat süresini belirleyen bir diğer etken de dizin durumudur. Kaza geçirmiş ve dizinde kırıklar, eklemde dağılmalar olan durumlarda sadece cerrahi operasyon süresi 4 – 5 saatlere kadar çıkabilmektedir. Bazı durumlarda estetik operasyonda gerekebileceğinden dolayı bu sürecin tam olarak kestirilmesi olanaksızdır.

Dr. Ülkü Kılıç