Bağırsak Ameliyatı Nedir?

Bağırsak ameliyatı, bağırsaklarda herhangi bir tıbbi anormallik meydana gelmesi durumunda ya da muhtemel risklerin önlenmesi amacıyla yapılmaktadır. Tetkik ve teşhis sürecinin devamında yapılacak klinik değerlendirmeler sonrasında bağırsaklarda cerrahi müdahale gerektiren olumsuz durumlar gözlemlenirse bağırsak ameliyatına karar verilebilmektedir. Bağırsak ameliyatı, ince bağırsak ameliyatı ve kalın bağırsak ameliyatı olmak üzere iki farklı organ üzerinde gerçekleştirilmektedir.

Bağırsak Ameliyatı Türleri

Bağırsak ameliyatları 2000’lerin başlarına kadar olan dönemde geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilmekteydi ancak günümüz tıp teknolojisinin kaydettiği ilerlemeler sayesinde çok daha modern yöntemler de bağırsak ameliyatı sırasında kullanılmaya başlanmıştır. Bugün, bağırsak ameliyatı gerçekleştirmek için kullanılabilecek üç farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlar;

1. Açık Bağırsak Ameliyatı (geleneksel yöntem)
2. Kapalı Bağırsak Ameliyatı (laparoskopik yöntem)
3. Robotik Bağırsak Ameliyatı

Bağırsak Ameliyatı Neden Yapılır?

Bağırsak ameliyatı kararı alınması, birçok farklı tıbbi nedenle izah edilebilmektedir. Buna göre bağırsak ameliyatı yapılmasını gerektiren durumlar şöyle açıklanabilir:

• Kolon (kalın bağırsak) kanseri
• Yara oluşmuş dokular ya da tümörler kaynaklı bağırsak tıkanıklıkları
• Divertikülit (Daha çok kalın bağırsaklarda görülen bağırsakta meydana gelen baloncuklar)
• Bağırsaklarda kansere yol açabilecek potansiyel risk unsuru olan poliplerin gözlenmesi
• Bağırsak enfeksiyonları
• Bağırsaklarda durdurulamayan kanamalar
• Bağırsaklarda anormal bir kıvrımlaşma, bükülme hâli olan volvulus
• Bir bağırsak iltihabı olarak öne çıkan ülseratif kolit 
• Crohn hastalığı
• Bağırsakların bir bölümünün vücut içinde anormal bir konuma kayması olan intususepsiyon

Bağırsak Ameliyatı Nasıl Yapılır?

• Bağırsak ameliyatları, cerrahi işlem sırasında uygulanan yöntemler doğrultusunda üç farklı şekilde yapılabilmektedir. 
• Bunlardan açık bağırsak ameliyatı yöntemi; genel anestezi etkisi altında, karın üzerinde yaklaşık olarak 30 ila 40 santimetrelik bir kesi yapılarak gerçekleştirilir. 
• Hem ince bağırsak ameliyatı hem de kalın bağırsak ameliyatı için açık yöntem aynı prosedürlerle gerçekleştirilir.
• Açık bağırsak ameliyatı olanlar yapılan kesinin boyutu düşünüldüğünde diğer yöntemlere göre ameliyat sonrası çok daha fazla ağrı hissi yaşarlar. 
• Ayrıca hastanede kalış ve yatar pozisyonda sabitlik süreleri diğer türlere göre çok daha uzundur.
• Bunun dışında özellikle son yıllarda çok daha yaygın olarak kullanılmaya başlanan kapalı bağırsak ameliyatı ise açık yönteme göre hem komplikasyon riskleri hem de ameliyat sonrası süreç göz önüne alındığında çok daha güvenli ve pratik bir prosedürdür. 
• Laparoskopik bağırsak ameliyatı olarak da anılan kapalı bağırsak ameliyatı sırasında karında, açık ameliyattaki gibi 30 santimetrelik bir kesi yapılmasına gerek kalmaz.
• Küçük boyuttaki görüntüleme sistemi ve ameliyat ekipmanlarının girebileceği şekilde birden fazla küçük kesiler açılır. Bu sayede vücut üzerinde az hasar oluşturulur. Görüntüleme sistemi ile vücut içi kontrol edilerek gerekli müdahaleler yapılır.
• Robotik bağırsak ameliyatı ise ameliyat sırasında robotik teknolojiden yararlanılarak yapılır. Kesi ve görüntüleme sırasında robotik teknoloji işlev görür ancak ameliyatın yönetimi uzman cerrahtadır.

Kapalı Bağırsak Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kapalı, yani laparoskopik bağırsak ameliyatı sırasında, açık yöntem ile mukayese edildiğinde çok daha az bir kanama gerçekleşmektedir. Ayrıca daha küçük bir kesi yapıldığından kapalı yöntemle bağırsak ameliyatı olanlar ameliyat sonrası çok daha az ağrı hissi yaşamaktadırlar. Bu ve bunun gibi birçok avantaj sayesinde laparoskopik bağırsak ameliyatı, tıbbi olarak uygun görüldüğü takdirde hasta ve hekim açısından oldukça güvenli bir ameliyat sonrası süreç anlamına gelir.

Kapalı bağırsak ameliyatı sırasında gerçekleştirilen işlemler açık ameliyat sırasındakilerle hemen hemen aynıdır ancak bu, karın içi cerrahi işlemler için geçerlidir. Kapalı bağırsak ameliyatının açık ameliyattan farkları; daha küçük kesiler yapılması, kamera kullanılması ve gerektiğinde açık ameliyata da dönülebilme imkanı vermesidir. Buna göre laparoskopik bağırsak ameliyatı gerçekleştirilirken şu adımlar izlenir:

• Hasta, ameliyatın gerçekleştirileceği bölüme alınır.
• Laparoskopik bağırsak ameliyatı başlamadan önce hasta genel anestezi işlemi ile uyutulur.
• Anestezi kontrolü sonrasında cerrahi işleme başlanır. 
• Karın bölgesinde 4 delik açılır. Bu deliklerden ikisi 0,5 santimetre, diğer ikisi ise 1 santimetreliktir.
• Deliklerden biri aracılığıyla, daha rahat görüntüleme imkanı sağlaması için karın içine karbondioksit gazı verilir. Karın şişirilir.
• Karın yeterince şişirildikten sonra monitörde görüntüleme sağlayacak olan kameralar diğer deliklerden içeri yerleştirilir.
• Bağırsaklardaki sorunun boyutuna göre cerrahi işlemler gerçekleştirilir. Hastalığın boyutuna göre bağırsağın bir bölümü çıkarılacaksa ya da farklı organların durumuna bakılması gerekiyorsa deliklerden birinin boyutu büyütülür ve açık ameliyata dönülebilir.
• Cerrahi uygulama tamamlandıktan sonra bağırsak üzerinde yapılan işlemlere göre dikiş sürecine geçilir. 
• Çok daha küçük kesiler yapıldığından laparoskopik bağırsak ameliyatı sonrası dikişler minimum sayıda olmaktadır.

Robotik Bağırsak Ameliyatı

Robotik cerrahinin bağırsaklarda kullanımı içeren bu prosedürde diğer iki yöntemden tek fark, karın iç bölgesinde yapılan eylemlerin, cerrahın eli ile hareket ettirilebilen mekanik materyallerin işlem yapmasıdır. Bağırsaklar üzerinde yapılan kesiler, uygulanacak tedavi işlemleri ve diğer süreçler hemen hemen aynıdır. Robotik cerrahinin sağladığı bir diğer avantaj ise özellikle kapalı ameliyatlarda ulaşılamayan bazı vücut bölgelerine erişim kolaylığı sağlamasıdır. Robotik cerrahinin dezavantajı ise organların birebir dokunma hissiyle muayene edilememesi ve üç boyutlu işlem yapma imkanı tanımamasıdır.

Bağırsak Ameliyatı Riskleri

Hem ince bağırsak ameliyatı riskleri hem de kalın bağırsak ameliyatı riskleri, çok ender de olsa gelişebilecek komplikasyon ihtimalleri ile birlikte değerlendirilirler. Açık yönteme göre, kapalı bağırsak ameliyatı sonrası komplikasyonlar çok daha düşük ihtimaller barındırsa da bu, risklerin ciddiye alınmayacağı anlamına gelmez. Hekimler, ameliyat riskleri hakkında hastayı mutlaka bilgilendirmektedirler.

Bunların dışında her ameliyatta olduğu gibi ameliyatın boyutu ve yöntemine göre değişiklik gösterebilecek, hem ince bağırsak ameliyatı sonrası komplikasyonlar hem de kalın bağırsak ameliyatı sonrası komplikasyonlar başlığı altında değerlendirilebilecek, geçerli bazı riskler ise şunlardır:

• Enfeksiyon
• Kanamalar
• Kalp krizi ya da felç
• Damarlarda kan pıhtısı oluşumu
• Nefes almada güçlük
• Akciğer iltihabı
• Çevre doku ve organlarda hasar meydana gelmesi 
• Anesteziye karşı alerjik reaksiyon gelişmesi

Bağırsak ameliyatı ölüm riski de barındırmaktadır ancak bu risk; ameliyatın hangi yöntemle gerçekleştirildiği, hastanın ek bir kronik rahatsızlığı olup olmaması gibi faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Kapalı bağırsak ameliyatında, açık bağırsak ameliyatından çok daha düşük bir ölüm riski vardır.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası

Bağırsak ameliyatı sonrası hekim önerileri doğrultusunda hareket etmek gerekir. Bağırsak ameliyatı sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle bağırsak ameliyatlarında hastanede kalış süresi 3 ila 7 gün olarak ön plana çıkmaktadır. Laparoskopik bağırsak ameliyatı uygulandıysa bu süre 3 ila 4 gün, açık bağırsak ameliyatı yapıldıysa 7 gün ya da daha fazla olabilmektedir.

Spesifik olarak bakmak gerekirse; ince bağırsak ameliyatı sonrası iyileşme süreci ve kalın bağırsak ameliyatı sonrası iyileşme süreci, uygulanan cerrahi yönteme bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Tuvalet

Bağırsak ameliyatı sonrası tuvalet alışkanlığında bazı olumsuz etkiler meydana gelebilmektedir. Bağırsak ameliyatı sonrası bu yüzden ilk bir haftalık süreçte sıvı besinlerin tüketimine ağırlık verilmesi gerekmektedir. Ayrıca ameliyat sonrası bir süre katı ve sıvı dışkılama sırasında ağrı ya da yanma hissedilmesi normaldir. Bir haftadan daha fazla süren ağrı ya da yanma hissi söz konusuysa hekimle iletişime geçmek gerekebilir.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Karında Şişlik

Bağırsak ameliyatı sonrası karında şişlik, genellikle mide kaynaklı olabilmektedir. Ayrıca ameliyat sırasında karın boşluğunun şişirilmesi için kullanılan karbondioksitin de neden olabileceği şişlikler söz konusudur. Bu şişlikler uzun süre devam ederse mutlaka hekimle iletişime geçilmeli ve ayrıntılı tıbbi muayene yapılmalıdır.

Kalın Bağırsak Ameliyatı Sonrası Beslenme

Hem kalın bağırsak ameliyatı hem de ince bağırsak ameliyatı sonrası beslenme, dikkat edilmesi gereken bir başka husustur. Bağırsak hareketliliği ve fonksiyonları düzgün çalışmaya başlayana kadar hastalar müşahede altında kalmalıdır. Beslenme düzenindeki kısıtlamalar ameliyatın hangi yöntemle yapıldığına bağlı olarak da değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin açık ameliyatlardaki kısıtlamalar bir hafta kadar devam ederken, kapalı bağırsak ameliyatlarında bu süre ve kısıtlama sınırları çok daha düşük seviyede olmaktadır.

Kalın bağırsak ameliyatı sonrasında ilk gün için sadece sıvı gıda alımının yer aldığı bir diyet uygulanabilmektedir. İyileşme sürecindeki olumlu izlenimlere göre ikinci gün çorba vb. besinlerin yer aldığı bir diyete geçilebilmektedir. Bütün bu beslenme düzeni ilk bir haftalık süreçte hekim tarafından koordine edilecektir.

Kalın Bağırsak Ameliyatı Sonrası Enfeksiyon

Kalın bağırsak ameliyatı sonrası enfeksiyon gelişip gelişmeyeceğine ilişkin hasta müşahede altındayken sürekli kontrol edilir. Ayrıca enfeksiyonun önlemesine ilişkin hekimin reçete ettiği antibiyotiklerin düzenli kullanımına da özen gösterilmelidir. İnatçı ve geçmeyen enfeksiyonlar meydana gelmesi durumunda hekimle irtibata geçilmesi gerekebilir.

Kalın Bağırsak Ameliyatı Sonrası Cinsel İlişki

Kalın bağırsak ameliyatları eğer rektum kanseri ile ilintili olarak gerçekleştirildiyse var olan tümör ya da tümörlerin çıkarılması esnasında pelvik sinirler hasar görebilir. Dolayısıyla kalın bağırsak ameliyatı sonrası cinsel ilişki sorunları ortaya çıkabilmektedir. Erkeklerde bu durum sertleşme ve boşalma sorunlarını beraberinde getirirken, kadınlarda vajinanın yeteri kadar kayganlaşmaması, kuruluk gibi problemler meydana gelebilmektedir.

Bunların dışında bağırsak ameliyatı sonrası cinsel ilişkinin ne zaman yaşanabileceğine dair hekimler gereken bilgilendirmeyi yaparlar. Bu konuda hekimlerden ameliyat ve kişi özelinde cinsel ilişkiye başlama zamanıyla ilgili bilgi alabilmek mümkündür. Meydana gelmesi muhtemel sorunlar da hekimler tarafından hastalara açıklanmaktadır.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Torba

Bağırsak ameliyatı sonrası torba kullanımı, bağırsak rezeksiyonları sonrası mümkün olabilmektedir. Bağırsak rezeksiyonu bağırsağın bir kısmının çıkarılması işlemidir. Devamlılığının sağlanması amacıyla bağırsak, karında açılacak bir delikle buraya bağlanabilir ve bunun için torba kullanımı da gerekebilir. Karında “stoma” olarak adlandırılan bir açıklık vasıtasıyla dışkılamanın gerçekleştirileceği anlamına gelen işleme ileostomi denir. Bağırsak ameliyatı sonrası torba da ileostomi torbası olarak adlandırılmaktadır.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Akıntı

Hekim önerileri doğrultusunda uygulanan pansuman işlemleri sırasında yarada akıntı gözlemlenirse mutlaka tıbbi müdahale gerekir. Bu yüzden yara bölgesinde herhangi bir akıntı yer alıyorsa hekimle iletişime geçmek en doğrusu olacaktır.

Kalın Bağırsak Ameliyatı Sonrası Kemoterapi

Eğer kalın bağırsak ameliyatı kolon kanserinin üçüncü evrede olması dolayısıyla gerçekleştiriliyorsa hastalara koruyucu (adjuvan) kemoterapi adı verilen bir tedavi süreci uygun görülür. Kalın bağırsak kanserinde üçüncü evrenin önemi burada ortaya çıkar. Bu yüzden kalın bağırsak ameliyatı sonrası kemoterapi tedavisinin uygun görülmesi ancak bölgede gözlemlenen bir tümörün üçüncü evre kalın bağırsak kanseri olarak tespit edilmesi durumunda gerçekleşir.

Kalın Bağırsak Ameliyatı Sonrası Kanama

Kalın bağırsak ameliyatı sonrası kanama riski, ameliyat sonrası riskler arasında düşük bir ihtimale sahiptir ancak bu ihtimal de göz önüne alınarak kalın bağırsak ameliyatı olan hastalar kanama riskinin daha yüksek olduğu ilk bir haftayı hastanede müşahede altında geçirmelidirler. Çok daha düşük ihtimalle de olsa kalın bağırsak ameliyatı sonrası bir haftalık dönem geçildiğinde de kanama meydana gelebilmektedir. Eğer bölgede herhangi bir kanama gözlemleniyorsa mutlaka vakit kaybetmeden cerrahla iletişime geçmek gerekir.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası İshal

Bağırsak ameliyatı sonrası ishal, gaz sıkışması, kramplar ya da ağrılar meydana gelebilmektedir. Bunlar bağırsak ameliyatını takiben ilk 6 aylık süreçte gözlemlenebilecek olası sorunlardır. Bu sorunlar hekim önerileri doğrultusunda verilen ilaçlar vasıtasıyla giderilebilmektedir.

Ayrıca bağırsak ameliyatları sonrası dışkılama periyodu iki günde bir olarak ön plana çıkar. Bu periyodun daha uzun aralıklı hâle dönüşmesi durumunda mutlaka hekimle iletişime geçilmelidir.   

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Dikişler

Bağırsak ameliyatı sonrası dikişlerin bakımı önemli bir pansuman sürecini beraberinde getirmektedir. Hekim önerileri doğrultusunda yaranın açık ya da kapalı olması gerekebilir. Hekim önerileri doğrultusunda hareket edilmeli ve dikişlerin eriyen ya da alınması gereken cinsten olup olmadığına dair hekimden bilgi alınmalıdır. Zaten hekimler, dikişler ve bakımı hakkında ayrıntılı bilgilendirmeyi hastalarına yapmaktadırlar.

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Mide Bulantısı

Bağırsak ameliyatı sonrasında ilk bir haftalık süreçte aksi önerilmedikçe yaklaşık olarak bir hafta hastanede müşahede altında olunmaktadır. Bu dönemde herhangi bir mide bulantısı hissedilirse hekim bilgilendirilmelidir. Taburcu olunmasını takiben herhangi bir mide bulantısı hissedilmesi durumunda da mutlaka hekim bu konuda bilgilendirilmeli ve gerekirse muayeneye gidilmelidir.  

Bağırsak Ameliyatı Sonrası Kabızlık

Bağırsak ameliyatı sonrası kabızlık, karın bölgesinde kramp benzeri herhangi bir ağrı, bulantı, kusma, şişkinlik ya da gaz çıkaramama gibi sorunlar bağırsak tıkanıklığı habercisi olabilmektedir. Bu ve bunlara benzer şikayetleri hissetmeniz durumunda mutlaka hekim bilgilendirilmelidir.

Yeni Doğan Bebeklerde Bağırsak Ameliyatı

Yeni doğan bebeklerde sindirim sistemi kaynaklı sorunların ameliyat ile giderilmesi mümkündür. Özellikle erken teşhis, yeni doğan bebeklerde bağırsak ameliyatı başarı oranlarını büyük ölçüde olumlu etkilemektedir. Bu yüzden bebekte doğum öncesinde herhangi bir bağırsak probleminden kuşku duyulması halinde mutlaka yeni doğan cerrahisi konusunda uzman bir hekimle görüşülmesi gerekmektedir. Bebeklerde bağırsak ameliyatı gerektiren durumların ayrıntılı bir biçimde araştırılması ve teşhis sonrası harekete geçilebilmesi için düzenli kontroller büyük önem taşımaktadır