Ameliyat

Ameliyat sonrası baş ağrısı, kas ağrısı, boğaz ağrısı veya hareket ağrısı yaşanabilir. Ameliyat sonrası ağrı normal bir durumdur. Doktor hastaya ağrı kesici reçete eder ve ağrının azaltılması amaçlanır. Hasta yeterince dinlenmeye önem vermelidir. Öksürme nedeniyle kesilerde ağrılar oluşuyorsa, derin nefes egzersizleri yapılabilir. Ameliyatın türüne bağlı olarak soğuk veya sıcak terapiler yapmak da ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. 24 saatten uzun süren baş ağrılarında ise hekim ile görüşülmelidir.

Ameliyat sonrası gaz çıkarma, sindirim organlarının normal durumuna döndüğüne işaret ettiği için önemlidir. Ameliyat sonrası gaz çıkaramama sorunu yaşayanlar bağırsakları hareket etmeye teşvik etmek için günlük 15 dakika kadar yürüyüş yapabilir. Asitsiz sıvı ve ılık su tüketimi yapılabilir. Hekim kontrolünde gazı gidermek için ilaç kullanımı da yapılabilir. Ağrı ve şişlik şiddetliyse veya düzelmiyorsa hekimle görüşmekte fayda vardır.

Emilebilir veya eriyebilir dikişlerin çıkarılmasına gerek yoktur. Standart dikişler ise yara iyileşirken bir veya iki hafta yerinde kalır ve ardından oluşan yeni, sağlıklı derinin oluşumu için hemşire veya doktor tarafından alınır. Emilebilir dikişler genellikle kesiğin derin kısımlarını kapatmak için kullanılır. Cilt altındaki yağ, kas veya diğer dokular kesildiğinde buralar emilebilir dikişlerle kapatılır. Kullanılan iç dikişlerin ne zaman iyileşeceği, kesiği doğru şekilde desteklemek için dikişin ne kadar güçlü olması gerektiğine, cerrahın tercihine ve vücudun materyali çözüm sürecine bağlıdır. Bazı türler 10 gün kadar kısa sürede çözülürken, bazı türlerin çözülmesi ise yaklaşık 6 ayı bulabilir.

Ameliyat dikişlerinin açılması genellikle ani bir ağrı hissettirir. Normalde yaranın kenarları arasında minimum boşluk vardır ve düz bir çizgi gibi görünür. Dikişler parçalandıysa veya açıldıysa bölgede delik veya daha büyük açılmalar görülebilir. Herhangi bir açıklık enfeksiyona neden olabileceğinden yaranın iyileşme sürecinde dikkatli olunmalıdır. Hekim yarayı tekrar dikişlerle kapatmazsa iyileşmesi zaman alır ve yaranın temiz tutulması önemlidir. Bu süreçte eller temiz tutulmalı ve yaranın günlük pansumanı yapılmalıdır. Ameliyat dikişi için hekim ilaç yazabilir ve enfeksiyonu geçirmek için bazı yöntemler önerebilir.

Ameliyat korkusunu yenmenin ilk adımı cerraha güvenmektir. Cerrahın durumu tedavi edebileceğine inanmak önemlidir. Endişe prosedür hakkında eksik bilgiden de kaynaklanıyor olabilir. Ameliyat kararı aldıktan sonra anestezi almanın riskleri ve merak edilen tüm sorular doktor ile görüşülmelidir. Prosedür hakkında ne kadar çok bilgi sahibi olunursa hasta kendini daha kontrollü hisseder ve bu da sakin kalmayı kolaylaştırır. Hekimin talimatlarına uymak, ameliyat öncesi günlerde sağlıklı besinler tüketmek, düzenli uyumak ve egzersiz yapmak komplikasyonları yönetmeye yardımcı olur ve bunlar hastanın kendini ameliyata daha hazır hissetmesini sağlayacak adımlardır. Gerekirse tıbbi danışmanlık da alınmalıdır.

Ameliyattan sonra su içmek mide bulantısı ve kusmaya neden olur. Bu nedenle hastanın kendi isteği olmadıkça su içilmesi önerilmez. Ameliyattan sonra hastanın şikayetleri azaldıktan sonra günde en az 1,5 litre su içilmesi önerilmektedir. Uygun su tüketimi için öğün araları tercih edilmelidir.

Ameliyat sonrası yaradan akıntı gelmesi endişe verici olabilir ancak genellikle normaldir ve beklenen bir durumdur. Bazı durumlarda ise akıntı, yara yerindeki enfeksiyonun belirtisi olabilir. Doğru el yıkama ve pansuman ile enfeksiyon riski azaltılabilir. Normal olarak nitelendirilen akıntı berrak, hafif sarı veya pembe renkte olabilir. Akıntının kokusu yoktur. Enfeksiyon kapmış yaradan dolayı ise akıntı kan ve irin içerebilir. Akıntının rengi sarı, gri, yeşil veya kahverengi olabilir. Rengi berrak olsa da kötü kokusu vardır. Yara yeri gittikçe kızarır ve hassaslaşır. Bu tür akıntılarda hekimle görüşmekte fayda vardır.

Ameliyattan sonra abdominal distansiyon (karında şişme) beklenebilir. Bu bağırsakların gerilmesine bağlıdır ve zamanla düzelir. Yürümek bağırsakların hareketini kolaylaştırır, şişkinliği ve kabızlığı giderir. Ayrıca karın bölgesine ısı paketi uygulamak rahatlama sağlayabilir. Daha fazla sıvı ve lifli gıda tüketimi yapılmalıdır. Sorunun giderilmemesi halinde hekim fitil veya bağırsakları harekete geçirecek diğer ilaç takviyeleri almayı önerebilir.

Ameliyattan sonraki 48 saat içerisinde, cerrahi yaralar enfeksiyon riski taşıdığından banyo yapılmaması önerilir. Bu süreçte yaralar çok az su ile yıkanabilir ve hafifçe kurutulabilir. Ameliyat sonrası ne zaman banyo yapılacağı, ameliyat türüne bağlı değişir. Özellikle açık cerrahi prosedürlerinden sonraki iki hafta banyo yapılmasına izin verilmeyebilir. Ameliyattan sonra yapılması gerekenler ile ilgili bilgilendirme hekim tarafından yapılır.

Ameliyattan sonra hastalar uyandıklarında sersemler ve şaşkınlık hissederler. Hastanın tekrar kafasını tamamen toplaması saatler alabilir ancak zaman ilerledikçe hastalar kendilerini iyi hissederler. Bazı hastalar mide bulantısı, titreme veya kusma gibi yan etkiler yaşarlar. Muhakeme ve reflekslerin normale dönmesi zaman alabilir. Ameliyattan sonra ilk 12 saat baş dönmesi hissedilmesi yaygındır. Anestezi ilaçları 24 saate kadar vücutta kalabilir ve etkisi tamamen ortadan kalkana kadar eski hale dönülemez. Gün boyunca dinlenmek, sıvı almak ve hafif yemekler tüketmek önemlidir.

Ameliyat sırasında uyanmak anestezi farkındalığı olarak bilinir. Bu durum bin tıbbi prosedürden bir veya iki kişide görülebilir. Bu durumda bilinç aktif hale gelir ve hasta ameliyat esnasındaki her şeyi hatırlar ancak ağrı hissedilmez.

Ameliyattan sonra bulantı ve kusma hastaların karşılaştığı en yaygın komplikasyondur. Genellikle anesteziye bağlı olarak gelişir. Böyle bir durumda hekim bulantı ve kusmayı önleyecek ilaç reçete edebilir. Mide bulantısını önlemek için ameliyattan sonra diyet programı uygulanabilir ve normal beslenme sürecine yavaşça dönüş yapılması önerilir.

Cerrahi drenler, ameliyat sonrası kan veya diğer sıvının vücutta birikmesini önlemek için kesilerin yakınına yerleştirilen tüplerdir. Takılan drenaj sistemi tipi hastanın ihtiyaçlarına, ameliyatın türüne, yaranın tipine, beklenen drenaj miktarına ve cerrahın tercihine göre belirlenir. Genellikle birkaç gün veya birkaç hafta içerisinde doktor veya hemşire tarafından çıkarılır. Kesi bölgesi pansuman ile kapatılır veya açık bırakılabilir. Dikiş gerektirmez ancak birkaç gün yüzme gibi yoğun suya maruz kalacak durumlardan kaçınılmalıdır. Ameliyat önlüğü giyimi ise oldukça basittir. Her iki el ve kol önlüğün ön kısmına giydirilir ve vücudu saracak şekilde önlüğün kemerleri bağlanır.

Doktorlar, damarlarda kan pıhtılaşmasını önleyebilme özelliğinden dolayı veya vücudu ve cildi belirli bir pozisyonda tutmak amacıyla ameliyat sonrası varis çorabı giyilmesini önermektedir. Varis çorabına genel cerrahi, jinekolojik cerrahi, diz ve kalça protezi gibi operasyonlardan sonra ihtiyaç duyulabilir. Ameliyatın türüne bağlı olmakla birlikte büyük bir ameliyattan sonra varis çoraplarının en az 3 aya kadar giyilmesi gerekebilir.

Tedbir amaçlı bir uygulamadır çünkü ameliyat sırasında midede su olması pulmoner aspirasyona neden olabilir. Bu, midede bulunan suyun akciğerlere girebileceği, solunum yollarını tıkayacağı ve enfeksiyon riskini arttıracağı anlamına gelir. Gelişebilecek komplikasyonlar hastanın ölümüne bile sebep olabilir. Ameliyattan önce yemek yeme veya su içme kuralları tüm hastalarda geçerli değildir. Hastanın yaşına, tıbbi durumuna bağlı olarak ameliyattan 1-2 saat önce 1 bardağı geçmemek kaydıyla su içilebilir.

Akciğer ameliyatından sonra balgam görülebilir bir etkidir. Sigara kullanılıyorsa operasyondan sonraki 6 hafta sigara içilmemesi önerilir. Nemlendiriciler ile solunum yolu iyileştirilmeye çalışılır. Ağız kuruluğunun önlenmesi, havayolu emme yöntemleri ve nemlendirme balgamın atılmasını ve önlenmesini sağlayacak uygulamalardır.

Ameliyat izi, iyileşme sürecinin doğal bir parçası olarak görülür. Yaranın iyileşme sürecinde dengeli bir diyet yapmalı, sigara içmekten kaçınmalı, yarayı güneş ışığından korumalı ve egzersiz yapılmalıdır. Günümüzde kullanılan minimal invaziv yöntemler sonrası ameliyat izi ya tamamen kaybolmakta ya da çok küçük bir iz bırakmaktadır. Ameliyat izinin geçmesi için hekim krem reçete edebilir. Yara izinin tamamen geçmesi bazen 12-18 ayı bile bulabilir. Bu süreçten sonra halen izden rahatsızlık duyuluyorsa görünümü iyileştirmek için yara izi estetik ameliyatı olunabilir.

Ameliyat sonrası morluk ve şişlik olması muhtemeldir. Morlukların tedavisi için pansuman ve kompres tedavisinin düzenli olarak yapılması önemlidir. Böylece kan damarları küçülmeye, siyah ve mavi tonlu morlukların şiddeti hafiflemeye başlar. Ameliyat sonrası morluk ve şişliklerin geçmesi için belirli bir süreye ihtiyaç vardır. Örneğin; gözaltı torbası ameliyatından sonra oluşan şişlik ve morarmalar yaklaşık olarak 10-14 gün içinde önemli ölçüde azalır. Bu sürede hastanın hekim önerilerine uyması morluk ve şişliklerin daha hızlı ortadan kaybolmasına yardımcı olur.

Ameliyat sonrası öksürük görülmesinin birçok olası nedeni vardır. Ameliyat sırasında hastanın nefes alabilmesi için hava yoluna plastik bir tüp yerleştirilir. Bu tüp, tahrişe neden olabilir ve öksürüğün sık görülen nedenidir. Genellikle birkaç gün içinde öksürük azalmaya başlar. Bu sürede sıvı gıdalar tüketilmesi önerilir. Akciğerde enfeksiyon gelişmesi de öksürüğün nedenlerinden biri olabilir. Geçmeyen bir öksürük ile karşılaşılması halinde hekim ile görüşülmelidir. Bazı ameliyatlardan sonra öksürmek ise akciğer komplikasyonlarını önlemek için önemlilik arz eder.

Genel Sağlık Sigortası, insan sağlığını korumaya yönelik tüm tıbbi teşhis, tanı ve tedavi hizmetlerini karşılamaktadır. Ameliyat olma nedeni estetik amaçlı olması halinde ise Genel Sağlık Sigortası estetik amaçla yapılan sağlık hizmetlerini karşılamamaktadır.

Ameliyat yarasının iyileşme süreci, kesiğin ne kadar büyük veya derin olduğuna bağlı olarak değişir. Yavaş iyileşen yaralar için kan akışını iyileştirecek ilaçlar veya tedaviler uygulanabilir. Özel bandajlar, cilt kremleri kullanılabilir ve en önemlisi yara temiz tutulmalıdır. Hasta bolca dinlenmeli ancak hareket etmeyi de ihmal etmemelidir.

Ameliyat sonrası enfeksiyon gelişmesi durumunda genellikle yara izi açılma eğilimi gösterir ve ameliyat dikiş yerinden sıvı gelmesi, ağrı, şişme, kızarıklık ile kendini belli eder. Enfeksiyon kapan ameliyat yeri için ağrıyı azaltacak ve enfeksiyonu tedavi edecek ilaçlar verilir. Yaranın günlük olarak bakımı ve temizlenmesi önerilir. Gerek görülmesi halinde yaranın üzerine yara vakumu cihazı yerleştirilebilir. Bu cihaz enfeksiyonu gidermeye yardımcı olur. Enfekte doku iyileşmezse dokuyu çıkarmak ve açık yarayı kapatmak için ameliyat gerekebilir.